Czy zwykłe maseczki można sterylizować? Niewykluczone!

Naukowcy z Politechniki Łódzkiej wzięli udział w projekcie Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej związanym z radiacyjną sterylizacją masek ochronnych. W czwartek Agencja planuje wirtualną konferencję na temat wyników tego projektu.

Profesorowie Politechniki Łódzkiej (PŁ) Izabella Krucińska z Instytutu Materiałoznawstwa Tekstyliów i Kompozytów Polimerowych oraz Piotr Ulański z Międzyresortowego Instytutu Techniki Radiacyjnej zwracają uwagę, że po wybuchu pandemii koronawirusa powstało pytanie, czy komercyjnie dostępne typowe maski (jednorazowe) z włókniny polipropylenowej mogą być w razie potrzeby sterylizowane i używane wielokrotnie.

Dlatego, jak podkreślają, Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (IAEA) podjęła działania w celu sprawdzenia, czy możliwe jest sterylizowanie masek przy użyciu promieniowania jonizującego, na przykład wiązki szybkich elektronów. Według nich, przemysłowe instalacje do sterylizacji radiacyjnej wyrobów medycznych (np. strzykawek) są w powszechnym użyciu, również w Polsce, a sterylizacja radiacyjna jest szybka i tania, a zatem w razie potrzeby realne byłoby zorganizowanie szybkiej sterylizacji masek na dużą skalę.

Jak informują naukowcy z Politechniki Łódzkiej (PŁ), o szybkie przeprowadzenie odpowiednich badań Agencja poprosiła pięć laboratoriów specjalizujących się w dziedzinie chemii i technologii radiacyjnej polimerów oraz zastosowaniach promieniowania jonizującego do wytwarzania i sterylizacji biomateriałów. Jednym z nich jest zespół z Międzyresortowego Instytutu Techniki Radiacyjnej (MITR) na Wydziale Chemicznym PŁ. Cztery pozostałe laboratoria to ośrodki badań radiacyjnych z Francji, Izraela, Brazylii i Korei Pd.

– Ze względu na interdyscyplinarny charakter badań, zespół MITR poprosił o współpracę specjalistów z Wydziału Technologii Materiałowych i Wzornictwa Tekstyliów – dodają.

Profesorowie Krucińska i Ulański wyjaśnili, że badania wykonano nie tylko na gotowych maseczkach typu chirurgicznego. Na potrzeby projektu wytworzono metodą pneumotermiczną włókninę polipropylenową, która stanowi zasadniczą warstwę filtracyjną w większości maseczek. Maseczki i próbki otrzymanej włókniny zostały poddane działaniu wiązki przyspieszonych elektronów o energii 6 MeV z akceleratora liniowego w MITR. Napromienienie prowadzono w różnych warunkach i dla różnych dawek promieniowania, aż do dawki dwukrotnie wyższej od typowej dawki sterylizacyjnej.

Zbadano, czy napromienienie ma istotny wpływ zarówno na strukturę i budowę chemiczną materiału filtrującego, jak i na najważniejsze właściwości użytkowe włókniny i gotowych masek, czyli opór oddychania i penetrację aerozolu oleju parafinowego, zgodnie z odpowiednimi normami. Prowadzono też obserwacje wpływu napromieniania na kolor, zapach i właściwości mechaniczne badanych materiałów. Sprawdzono też, czy właściwości włókniny i maseczek nie zmieniają się podczas przechowywania po napromienieniu.

Mówiąc o wnioskach z badań łódzcy naukowcy zwracają uwagę, że napromieniowanie wiązką przyspieszonych elektronów prostych masek typu chirurgicznego lub włókniny polipropylenowej typową dawką sterylizacyjną nie prowadzi do zauważalnych zmian strukturalnych i chemicznych. Napromienianie nie powoduje również istotnego pogorszenia właściwości użytkowych.

Stąd wniosek, że zwykłe maski ochronne mogą być sterylizowane radiacyjnie przy użyciu wiązki elektronów.

– Oczywiście do tego wniosku należy podchodzić ostrożnie, ponieważ na wynik napromieniowania może wpływać wiele czynników. Rozważając sterylizację dla masek konkretnego typu w określonych warunkach, należy przeprowadzić testy w celu sprawdzenia przydatności tej techniki w danym przypadku – podkreślają.

Naukowcy zwracają uwagę, że w wyniku badań przeprowadzonych przez zagranicznych partnerów projektu okazało się, że w odróżnieniu od badanych zwykłych masek bardzo zaawansowane maski spełniające wymagania klasy FFP2/N95 niestety tracą po części swoje zdolności do filtrowania aerozoli i z tego względu sterylizacja radiacyjna takich specjalistycznych masek jest problematyczna.

Raport z przeprowadzonych na PŁ badań został dostarczony do IAEA i wejdzie w skład opracowania, które będzie udostępnione agendom rządowym 171 krajów. Na 21 maja planowana jest, organizowana przez Agencję, wirtualna konferencja na temat wyników tego projektu.

Temat wymiany powietrza i technik dezynfekcji w gabinetach stomatologicznych w dobie pandemii jest szczególnie istotny. Wiele pytań podczas spotkania z Prezydium PTS dotyczyły kwestii ozonowania, wentylacji, wietrzenia i rekuperacji. Odpowiada prof. dr hab. n. med. Marzena Dominiak, prezydent Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego.

Źródło: PAP Nauka w Polsce

Fot. coyot, pixabay.com