Stomatologiczne osiągnięcia starożytnych Etrusków
Stomatologiczne osiągnięcia starożytnych Etrusków
Spis treści
Kultura antycznych mieszkańców Etrurii została do pewnego stopnia zapomniana lub bywa utożsamiana z późniejszymi osiągnięciami starożytnego Rzymu. Niesłusznie, bo dokonania tego ludu, zamieszkującego między IX w. p.n.e. a początkami naszej ery obszar od współczesnej Toskanii po Rzym, zasługują na przypomnienie – również te w zakresie stomatologii.
Etruskowie stworzyli wysoko rozwiniętą cywilizację, która pozostawała pod silnym wpływem kultur greckiej i fenickiej. Choć większość współczesnych czytelników kojarzy Etrusków głównie z monumentalnymi grobowcami (zdobionymi posągami zmarłych w pozie półleżącej, przypominającej ucztowanie) czy zagadkowymi inskrypcjami, to odegrali oni też istotną rolę w rozwoju stomatologii. Badania archeologiczne dowodzą, że Etruskowie opracowali techniki protetyczne, które można uznać za bezpośrednich poprzedników współczesnej protetyki i implantologii.
Złote mosty i uzupełnienia protetyczne
Najbardziej znanym osiągnięciem stomatologii tej kultury były mosty i protezy dentystyczne wykonywane ze złota. Artefakty znalezione w etruskich grobowcach wskazują, że stosowano precyzyjnie dopasowane druty i pierścienie ze złota, którymi łączono zęby naturalne z zębami sztucznymi. Co istotne, wybór tego materiału nie były przypadkowy – stawiano na złoto ze względu na jego plastyczność, odporność na korozję i trwałość. Jako zęby sztuczne służyło uzębienie pobieranie z ludzkich zwłok lub opracowane zęby zwierząt (najczęściej bydła). Potwierdza to, że Etruskowie mieli na uwadze zarówno funkcjonalne, jak i estetyczne funkcje uzębienia.
Zachowane egzemplarze etruskich mostów wskazują na niezwykłą precyzję wykonania. Złote druty były starannie dopasowywane do kształtu łuku zębowego. Choć nie ma pewności, czy tego rodzaju prace wykonywano za życia pacjentów, czy miały one za cel tylko poprawić wygląd osoby zmarłej podczas uroczystości pogrzebowych, bez wątpienia świadczą one o bardzo wysokim poziomie kunsztu rzemieślników i zrozumieniu anatomii jamy ustnej.
Starożytni technicy dentystyczni
Co nie bez znaczenia, stomatologia etruska miała także wymiar społeczny i kulturowy. Zachowanie pełnego, estetycznego uśmiechu mogło być oznaką statusu i prestiżu, a same prace protetyczne wskazują, że Etruskowie posiadali wyodrębnioną grupę rzemieślników, których można nazwać pierwszymi technikami dentystycznymi. Wykonywanie prac z użyciem metalu szlachetnego było kosztowne, dlatego były one zapewne wykonywane dla przedstawicieli elit tamtejszego społeczeństwa.
Choć brak potwierdzenia na stosowanie przez Etrusków leczenia zachowawczego czy endodontycznego, niektóre znaleziska wskazują, że potrafili usuwać zęby zmienione chorobowo oraz podejmowali próby leczenia bólu zęba przy użyciu ziół. Jednak największe dziedzictwo, które pozostawili przedstawiciele tej kultury, to protetyka. Badacze zgodnie podkreślają, że etruskie mosty i inne uzupełnienia stanowią najstarsze zachowane przykłady protetyki stomatologicznej na terenie Europy i znacznie wyprzedzały rozwiązania stosowane później przez Greków czy Rzymian.
Źródła: The dawn of dentistry: dentistry among the Etruscans, Loevy H. T., Kowitz A. A., International Dental Journal, 1997.
Etruscan Gold Dental Appliances, Becker, M. J., West Chester University, 1999.
POWIĄZANE ARTYKUŁY
Delegatura w Ciechanowie mazowieckiego oddziału wojewódzkiego NFZ-u poinformowała o unieważnieniu czterech konkursów dotyczących leczenia stomatologicznego. Jak czytamy, unieważnione konkursy dotyczyły świadczeń ogólnostomatologicznych udzielanych w...
Lubelski Narodowy Fundusz Zdrowia unieważnił konkursy dotyczące leczenia stomatologicznego na terenie gmin Żółkiewka oraz Borzechów. Ogłoszone przez NFZ w Lublinie konkursy dotyczyły świadczeń ogólnostomatologicznych na terenie gmin Żółkiewka oraz B...
NFZ Warszawa poinformował o rozstrzygnięciu sześciu konkursów dotyczących świadczeń w rodzaju leczenie stomatologiczne. Delegatura w Siedlcach mazowieckiego NFZ-u poinformowała o rozstrzygnięciu dwóch konkursów - znaleźli się chętni dentyści do udzi...
Cywilizacji chińskiej – jednej z najstarszych na świecie – zawdzięczamy wynalezienie m.in. papieru, druku, papierowego pieniądza, prochu strzelniczego, jedwabiu, kompasu czy zegara w formie klepsydry. Mieszkańcy Chin epoki przedimperialnej mają znacz...
Dolnośląski oddział wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia we Wrocławiu ogłosił dwa konkursy ofert dotyczące udzielania świadczeń stomatologicznych. W pierwszym konkursie poszukiwany jest podmiot udzielający świadczeń stomatologicznych w gabinecie s...
Dwa konkursy dotyczące leczenia stomatologicznego ogłosił podkarpacki oddział wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia w Rzeszowie. Pierwszy konkurs dotyczy udzielania świadczeń ogólnostomatologicznych na terenie Łańcuta. Wartość zamówienia wynosi nie...
Największe problemy i wyzwania polskiego szpitalnictwa, zmiany systemowe i terapeutyczne w okulistyce, szczepienia przeciw HPV, 2023 r. w onkologii, diagnostyka genetyczna i nowoczesne terapie genowe, największe przełomy w leczeniu cukrzycy w Polsce ...
Po kilku próbach wreszcie się udało – małopolski oddział wojewódzki NFZ-u znalazł chętnego do udzielania świadczeń stomatologicznej pomocy doraźnej na terenie regionu. Tym samym Małopolska przestała być „białą plamą” jeśli chodzi o dostępność pogotow...
Wielkopolski oddział wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia w Poznaniu ogłosił postępowania konkursowe dotyczące trzech rodzajów świadczeń stomatologicznych: ogólnostomatologicznych, chirurgii stomatologicznej i periodontologii oraz ogólnostomatologi...
Wojewódzki oddział Narodowego Funduszu Zdrowia w Warszawie unieważnił dwa ogłoszone w grudniu konkursy dotyczące leczenia stomatologicznego. Delegatura mazowieckiego oddziału wojewódzkiego NFZ-u w Ostrołęce poinformowała, że 2 stycznia 2023 r. zost...
Czy higienistki stomatologiczne znają rozwiązania oparte na sztucznej inteligencji stosowane we współczesnej stomatologii? Czy są gotowe, by wdrożyć je w swojej codziennej pracy? Czy zmienią one ich zawód? Na podstawie ankiety przeprowadzonej przez A...
