Jak można zniechęcić pacjenta do leczenia?
Jak można zniechęcić pacjenta do leczenia?
Wyobraźmy sobie sytuację, w której do lekarza dentysty trafia pierwszorazowy pacjent z bolącym zębem. Po zakończeniu leczenia interwencyjnego dowiaduje się, że oprócz zęba, który właśnie został wyleczony, posiada 7 ubytków, kamień i osad do usunięcia, 4 braki, ma starte zęby, obniżoną wysokość zwarcia, a kształt i kolor siekaczy z wypełnieniami na stycznych aż prosi się o licówki. W odpowiedzi na opisany wyżej, zdiagnozowany obraz stanu jamy ustnej pacjenta lekarz przedstawia mu zgodne ze sztuką rozwiązania stomatologiczne. W większości przypadków pacjent w odpowiedzi na taki przekaz pyta o koszty zaprezentowanych rozwiązań. Doprowadza to bardzo szybko do rozmowy o kwotach, które z perspektywy pacjenta na ten moment wydają się bardzo duże. Wydaje się, że w trakcie przekazu lekarza (który najczęściej jest monologiem) pacjent słucha z uwagą, często potakuje. Lekarz – w odpowiedzi na te reakcje – podkreśla wagę swoich rozwiązań, używając wyżej wymienionych zwrotów: trzeba…, powinien pan…, należałoby… Po to, by zwiększyć motywację pacjenta, część lekarzy barwnie opisuje konsekwencje zaniechania leczenia, nierzadko trochę naciągając statystykę.
Statystyczny lekarz zapytany o percepcję tej sytuacji z przekonaniem odpowie, że pacjent dostał wszystkie niezbędne informacje, a to, że już więcej do niego nie przyszedł, jest już poza zasięgiem jego wpływu.
Opisaną strategię nazywam „słuchaj i rób”. Zakłada ona, często na nieświadomym poziomie, paternalistyczną relację lekarz–pacjent, w której lekarz oczekuje zaufania i podążania pacjenta. Takie podejście skutkuje zazwyczaj małymi zmianami w sposobie myślenia drugiej osoby. Nie mam wątpliwości, że motywy lekarza są szlachetne i że kieruje się on medycznie uzasadnionymi kryteriami. Pacjent rozumie racjonalne argumenty lekarza, jednak nie uruchamiają one w nim jego wewnętrznego pragnienia zmiany.
Strategia „słuchaj i rób” sprawdzi się u pacjenta, który przyszedł do gabinetu w pełni zmotywowany do podjęcia leczenia i zaproponowany przez lekarza zakres leczenia w znacznym stopniu pokrywa się z tym spodziewanym przez niego, jak i z oczekiwanymi kosztami. Jednak jako że w polskim społeczeństwie posiadanie próchnicy nie jest czymś wstydliwym, napiętnowanym, a można stwierdzić, że jest wręcz swoistą normą, bardzo niewielki odsetek pacjentów ma wewnętrzną motywację do kompleksowego wyleczenia jamy ustnej, co czyni opisaną strategię efektywną tylko dla małej grupy pacjentów. Niezależne badania psychologiczne pokazują, że strategia „słuchaj i rób” w medycynie działa w małym stopniu, a poza obszarem medycznym nie działa prawie wcale. Jest to między innymi związane ze znanym w psychologii pojęciem reaktancji. W 1966 r. Jack i Sharon Brehmowie zbadali i opisali zjawisko oporu psychicznego powstającego w momencie, gdy ktoś próbuje nam coś narzucić.
O zjawisku reaktancji więcej w tekście Mariusza Obody "Reaktancja – opór psychiczny pacjenta wywołany postawą lekarza" w najnowszym wydaniu "e-Dentico":
POWIĄZANE ARTYKUŁY
– Nie można wprowadzać nowych procedur bez ich uprzedniej wyceny i umiejscowienia w systemie. Powoduje to niepotrzebne zamieszanie i napięcia – napisał w felietonie na łamach „Gazety Lekarskiej” lek. dent. Paweł Barucha, wiceprezes NRL i przewodniczą...
W obliczu coraz bardziej dostrzegalnych skutków, jakie współczesne społeczeństwa wywierają na środowisko naturalne, czego efektem są m.in. postępujące zmiany klimatyczne, także branża stomatologiczna zaczyna zastanawiać się, jak prowadzić działalność...
Dzięki innowacyjnym badaniom prof. Catherine Poh z Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej rosną szanse na skuteczniejszą walkę z jednym z najbardziej podstępnych nowotworów – rakiem jamy ustnej. Wykorzystując technologię fluorescencyjną, cytologię wzorowa...
Wybarwienie biofilmu, wykonanie dokumentacji fotograficznej i przeprowadzenie na jej podstawie instruktażu higieny, a także nauka prawidłowej techniki szczotkowania – m.in. takie procedury składają się na przygotowanie higienizacyjne pacjenta do lecz...
Zbudowanie zaufania na linii pacjent-lekarz i dobra współpraca są niezbędne w fazie podtrzymującej leczenia choroby przyzębia. – Dzięki temu możemy sprawdzić, na ile pacjent wykonuje nasze zalecenia oraz skorygować jego zachowania, np. w zakresie hig...
O domowych i gabinetowych metodach higienizacyjnych zapobiegających demineralizacji szkliwa u pacjentów ortodontycznych mówi dypl. hig. stom. Anna Drobkiewicz, od ponad 12 lat związana w pracy zawodowej z profilaktyką oraz ortodoncją, szkoleniowiec, ...
Leczenie ortodontyczne staje się coraz bardziej popularne wśród pacjentów w różnym wieku. Kluczem do jego sukcesu jest odpowiednie przygotowanie pacjenta, które obejmuje nie tylko szczegółową diagnostykę, ale również wyleczenie wszystkich zębów i zmi...
Sesje zatytułowane „Stomatologia sensoryczna” są przeznaczone dla dzieci, które odczuwają lęk przed leczeniem, tych, które nigdy wcześniej nie były u dentysty lub wykazują problemy ze zdrowiem psychicznym, w tym zaburzenia integracji sensorycznej. Mi...
Nad bioaktywnym materiałem, z którego możliwe będzie drukowanie implantów kości dopasowanych do indywidualnych potrzeb danego pacjenta – zwłaszcza kości twarzoczaszki – pracują naukowcy z Politechniki Krakowskiej. O implancie przypominającym natural...
1 września ruszyła możliwość składania wniosków o rozpoczęcie specjalizacji w jesiennym postępowaniu kwalifikacyjnym. Potrwa ono do 30 września. Wnioski można składać w Systemie Monitorowania Kształcenia (SMK). W jesiennym postępowaniu kwalifikacyjn...
We wspólnym komunikacie Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem (IARC), Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz Wspólnego Komitetu Ekspertów Organizacji ds. Wyżywienia i Rolnictwa ds. Dodatków do Żywności (JECFA) poinformowano, że istnieją „ogranic...
