Metformina a leczenie stomatologiczne. Co powinni wiedzieć dentyści?

Metformina to powszechnie stosowany lek przeciwcukrzycowy, obniżający stężenie glukozy we krwi pacjentów z cukrzycą typu 2. Jak wynika z danych dotyczących rynku leków w Stanach Zjednoczonych, w 2021 r. był to drugi najczęściej przepisywany lek w USA. Na co powinien zwrócić uwagę lekarz stomatolog przyjmując pacjenta, który jest leczony metforminą?

Metformina skutecznie kontroluje poziom cukru we krwi, obniżając zarówno podstawowe, jak i poposiłkowe stężenie glukozy w osoczu. Oznacza to, że w przeciwieństwie do innych doustnych leków przeciwhiperglikemicznych, metformina działa poprzez zmniejszenie wytwarzania glukozy w wątrobie, opóźnia wchłanianie glukozy w jelitach, a także zwiększa wrażliwość mięśni na insulinę, poprawiając wychwyt i zużycie glukozy przez tkanki obwodowe.

Dlaczego metformina jest stosowana u tak wielu diabetyków?

Metformina wyróżnia się tym, że zazwyczaj nie powoduje hipoglikemii ani hiperinsulinemii, które są częstym problemem w przypadku przyjmowania innych leków przeciwcukrzycowych, takich jak sulfonylomoczniki (np. glimepiryd, glipizyd). Z tego powodu jest ona uznawana za bezpieczniejszą opcją dla wielu pacjentów – może być stosowana także u dzieci powyżej 10. roku życia.

Lek ten jest zwykle częścią szerszej strategii leczenia cukrzycy, która obejmuje dietę, ćwiczenia fizyczne, kontrolę masy ciała, badanie poziomu cukru we krwi, często także przyjmowanie innych leków przeciwcukrzycowych. Chociaż jest ona skuteczna, w celu uzyskania optymalnych wyników, metformina powinna być stosowana w połączeniu z tymi dodatkowymi działaniami wspierającymi terapię.

Skutki uboczne leczenia metforminą

Częste działania niepożądane metforminy to przede wszystkim biegunka, nudności, wymioty, wzdęcia oraz występowanie metalicznego posmaku w ustach. Aby zminimalizować te skutki uboczne tego leku, stosowanie metforminy zwykle rozpoczyna się od małej dawki przyjmowanej podczas posiłku.

Metformina w kontekście stomatologii

Na co lekarz stomatolog powinien zwrócić uwagę, przyjmując pacjenta, który jest leczony metforminą?

Interakcje między lekami ograniczające skuteczność metforminy

Chinolony (np. cyprofloksacyna, lewofloksacyna) oraz steroidy mogą ograniczać działanie metforminy. Dlatego przed przepisaniem leków należy zawsze sprawdzić potencjalne interakcje.

Ryzyko związane z epinefryną

Epinefryna w połączeniu z metforminą może zwiększać ryzyko wystąpienia hiperglikemii.

Ryzyko kwasicy mleczanowej

Jednym z istotnych zagrożeń związanych z metforminą jest kwasica mleczanowa, rzadkie, ale poważne powikłanie, które może skutkować śmiercią. Jej objawy to nietypowy ból mięśni, uczucie zimna, trudności w oddychaniu, zawroty głowy, uczucie zmęczenia, ból brzucha, wymioty i nieregularne tętno. Należy przeprowadzić dokładny wywiad u pacjenta i dokonać przeglądu przyjmowanych leków. Aby uniknąć ryzyka kwasicy mleczanowej, nie należy przepisywać cefaleksyny i trimetoprimu (antybiotyki) oraz leku przeciwgrzybiczego – ketokonazolu.

Zabiegi chirurgiczne

Należy mieć na uwadze, że wstrzymanie przyjmowania pokarmów i płynów podczas stomatologicznych zabiegów chirurgicznych może zwiększyć ryzyko niedociśnienia i zaburzeń czynności nerek. Przed zabiegiem wskazany jest kontakt z lekarzem prowadzącym pacjenta, który jest leczony metforminą.

Hipoglikemia

Zawsze warto mieć w gabinecie awaryjne źródło cukru, takie jak rodzynki, winogrona, miód, twarde cukierki, glukoza w tabletkach, glukagon, sok owocowy lub napój gazowany (standardowy, a nie dietetyczny).

Ryzyko zapalenia języka

Metformina może powodować niedobór witaminy B₁₂, co prowadzić może do zapalenia języka.

Metaliczny smak

Metformina może powodować metaliczny smak, co niekiedy wpływa na postrzeganie przez pacjenta zdrowia jamy ustnej, jak i samego leczenia.

Metformina jest niezbędnym lekiem w leczeniu cukrzycy typu 2, ale wymaga od lekarza dentysty starannego rozważenia potencjalnych skutków ubocznych i interakcji. Dlatego kluczowe znaczenie dla zapewnienia najlepszej opieki nad pacjentem i przeprowadzenia skutecznego i bezpiecznego leczenia jest wiedza na temat czynników ryzyka.

Niekontrolowana cukrzyca, zaburzenia gospodarki lipidowej, zaburzenia gospodarki wapniowej, choroby tarczycy – to tylko kilka przykładów schorzeń niestomatologicznych, które mogą zwiększać ryzyko rozwoju periimplantitis u pacjentów. – Powinniśmy mieć je na uwadze i monitorować je u pacjentów, którzy mają mieć wykonywane implantacje – mówi lek. stom. Wojciech Ryncarz, Master of Science w dziedzinie implantologii stomatologicznej na Uniwersytecie we Frankfurcie, absolwent Studium Podyplomowego Kois Center w Seattle, jeden z pionierów leczenia implantoprotetycznego w Polsce oraz członek-założyciel Polskiej Akademii Stomatologii Estetycznej (PASE).

T.H.

Źródło: https://www.drbicuspid.com/