Spożywanie napojów energetycznych a zdrowie jamy ustnej

Napoje energetyczne stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia zębów, przede wszystkim ze względu na ich właściwości kwasowe. Nie pozostają one bez wpływu na szkliwo, prowadząc do jego demineralizacji. Dlatego u osób spożywających tzw. energetyki tym bardziej należy przypominać o potrzebie skutecznej higieny jamy ustnej i ryzyku związanym z piciem napojów o wysokiej zawartości kofeiny i cukru. Tymczasem statystyki pokazują, że np. w Wielkiej Brytanii spożycie napojów energetycznych rośnie głównie wśród nastolatków – czyli w okresie, gdy stan zdrowia jamy ustnej może się pogarszać m.in. za sprawą niskiego priorytetu higieny.

Nawyki żywieniowe, zwłaszcza takie, których nie pochwaliłby żaden dietetyk, nie pozostają bez wpływu na zdrowie, w tym zdrowie jamy ustnej. Choć pozytywny wpływ tzw. podatku cukrowego, który obowiązuje w Wielkiej Brytanii już od sześciu lat, jest widoczny w statystykach, nie poprawia ich wciąż rosnąca popularność napojów energetyzujących.

Każdego dnia w gabinetach stomatologicznych pojawiają się pacjenci, zwłaszcza bardzo młodzi, którzy regularnie sięgają po napoje gazowane. Stały się one nieodłączną częścią posiłków wielu osób – zarówno tych spożywanych w domu, jak i poza nim. W 2022 r. około 12% młodych Brytyjczyków spożywało jeden gazowany napój słodzony dziennie.

Wymierny sukces podatku cukrowego na Wyspach

Szkodliwy wpływ słodzonych napojów gazowanych był w Wielkiej Brytanii dostrzegany od wielu lat, zarówno na poziomie publicznym, jak i rządowym. To przesądziło o wprowadzeniu w 2018 r. tzw. podatku cukrowego, który miał pomóc w walce z otyłością u dzieci, ale też zwrócił uwagę opinii publicznej na negatywny wpływ napojów tego rodzaju na zdrowie jamy ustnej. Kluczowym czynnikiem stojącym za wprowadzeniem tej regulacji był wpływ napojów tego rodzaju na zdrowie – przede wszystkim na rozwój próchnicy, a także cukrzycy typu 2, chorób serca i otyłości.

W 2022 r. WHO wezwała do wprowadzenia pierwszego w historii globalnego podatku od napojów słodzonych cukrem, powołując się na jego sukces w Wielkiej Brytanii. W Zjednoczonym Królestwie regulacja ta przynosi oczekiwane efekty – odkąd obowiązuje sugar tax, każdego roku w skali kraju można uniknąć ponad 5500 hospitalizacji dzieci z powodu ekstrakcji zębów.

Napoje energetyzując szczególnie spożywane przez kilkunastolatków

Niestety konkurencję dla dosładzanych napojów gazowych stanowią coraz popularniejsze „energetyki”. Napoje te budzą duże obawy ze względu na ich właściwości kwasowe, co nie pozostaje bez wpływu na szkliwo zębów, prowadząc do ich demineralizacji. Napoje energetyczne zawierają również duże ilości kofeiny, co może prowadzić do ograniczenia produkcji śliny, objawów suchości w jamie ustnej, a nawet dyskomfortu podczas połykania. W jednym z badań in vitro wykazano, że napoje energetyczne były pod tym względem nawet bardziej szkodliwe niż standardowe słodzone napoje bezalkoholowe, takie jak cola.

Napoje energetyczne, bogate w kofeinę i cukier, stały się stałym punktem zakupów wielu Brytyjczyków, a ich sprzedaż, pomimo opłaty cukrowej, nadal rośnie. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności poinformował, że największymi konsumentami „energetyków” są młodzi ludzi w wieku 10-17 lat, przy czym brytyjska młodzież wyprzedziła wszystkie inne, uczestniczące w badaniu kraje europejskie.

Ważna rola zespołu stomatologicznego

Co niepokojące, napoje energetyczne są popularne szczególnie wśród nastolatków – tzn. w okresie, gdy stan zdrowia jamy ustnej może się pogarszać, m.in. za sprawą niskiego priorytetu higieny jamy ustnej. Dlatego u osób spożywających „energetyki” tym bardziej należy przypominać o potrzebie skutecznej higieny jamy ustnej i ryzyku związanym z piciem napojów o wysokiej zawartości kofeiny i cukru – podobnie jak w przypadku spożywania napojów gazowanych. Regularne szczotkowanie zębów dwa razy dziennie i używanie szczoteczek międzyzębowych może w pewnym stopniu złagodzić skutki picia napojów energetyzujących, ale pacjentom należy zalecić odczekanie 30 do 60 minut po spożyciu „energetyka”. Wcześniej przydatne może być przepłukanie jamy ustnej wodą, aby w ten sposób usunąć pozostałe w jamie ustnej cukry i kwasy.

Wiele wskazuje na to, że boom na napoje energetyczne będzie się wciąż utrzymywał, pomimo regulacji takich jak podatek cukrowy. To, co mogą zrobić pracownicy medyczni branży stomatologicznej, by pomóc swoim pacjentom, to wciąż przekazywać informacje na temat wpływu tych produktów na zdrowie zębów, jak i konieczności utrzymywania prawidłowej higieny jamy ustnej.

Obok prawidłowej higieny, pozytywny wpływ na stan zdrowia jamy ustnej pacjentów z nadwagą i otyłością mogą mieć także zmiany w odżywianiu. Ważne są m.in. regularność posiłków oraz zachowywanie między nimi odpowiednich przerw. Mówi dypl. hig. stom. Magdalena Suszyńska – prelegentka oraz uczestniczka licznych konferencji, szkoleń i sympozjów stomatologicznych, prowadząca wykłady i szkolenia praktyczne dla higienistek, współzałożycielka Łódzkiego Stowarzyszenia Higienistek Stomatologicznych, w latach 2019-2023 członkini zarządu Sekcji Profilaktyki i Promocji Zdrowia PTS-u, egzaminatorka Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej dla zawodów asystentki i higienistki stomatologicznej.

T.H.

Źródła: https://www.the-dentist.co.uk