Opieka higienistki nad pacjentem ortodontycznym z przerostami dziąseł

W dzisiejszych czasach piękny i prosty uśmiech jest na wyciągnięcie ręki. Współczesna ortodoncja daje wiele możliwości, aby pozbyć się wady, która powoduje u pacjenta kompleksy lub zaniżoną samoocenę. Aparaty ortodontyczne stały się „modne”, nie są już powodem do wstydu, nie wywołują odruchu zakrywania ust podczas uśmiechu. Pacjenci coraz częściej decydują się na leczenie ortodontyczne nie tylko ze względu na estetykę, ale biorą również pod uwagę kwestie zdrowotne. Świadomość dbania o higienę jamy ustnej również się zwiększa, ale trzeba wiedzieć, że podczas leczenia ortodontycznego u pacjenta pojawia się większe ryzyko wystąpienia powikłań związanych z niewłaściwą higieną jamy ustnej. Dlatego też stała opieka higienistki jest nieodzowna podczas całego leczenia ortodontycznego. Ortodonta może pięknie wyprostować zęby, ale czy efekt będzie dla pacjenta zadowalający jeśli po zdjęciu aparatu zobaczy na swoich zębach białe plamy, a dziąsła będą czerwone, krwawiące i obolałe?

Elementy aparatu ortodontycznego stanowią miejsce retencyjne odkładania się płytki bakteryjnej. Przy prawidłowej higienie jamy ustnej, ryzyko wystąpienia powikłań w postaci próchnicy, plam demineralizacyjnych czy chorób dziąseł jest niewielkie.

Niestety, czasami zdarzają się pacjenci, u których doszło do pojawienia się tzw. przerostów dziąseł. Dziąsła są bardzo spuchnięte, w pierwszym etapie również zaczerwienione i krwawiące nawet przy delikatnym dotyku. W badaniu periodontologicznym stwierdza się występowanie pogłębionych kieszonek, ale przeważnie są to tzw. kieszenie rzekome (sonda wykazuje dość głęboką kieszeń, ale jest to spowodowane tylko zwiększeniem rozmiarów dziąsła bez utraty przyczepów: nabłonkowego i łącznotkankowego). Taka sytuacja bardzo często występuje u osób, u których pojawiają się wahania hormonalne, np. u nastolatków i kobiet w ciąży. Ich tkanki są mniej odporne na działanie patogenów, dlatego też nawet niewielka ilość płytki bakteryjnej może powodować silny objaw zapalenia dziąseł.

Zdarza się, że przerosty dziąseł są odpowiedzią tkanki pacjenta na przesuwanie zębów lub są objawem alergii. Niemniej jednak, w każdym przypadku istotne jest, aby pacjent wiedział, w jaki sposób należy oczyszczać swoje zęby – tak, aby nie dopuszczać do sytuacji, kiedy przerosty dziąseł uniemożliwią dalsze leczenie ortodontyczne.

Przerost dziąseł o charakterze zapalnym

Bardzo często w pierwszym etapie leczenia ortodontycznego mamy do czynienia z przerostami dziąseł o charakterze zapalnym. Dziąsła są bardzo zaczerwienione, krwawiące, wrażliwe na dotyk. Dokładna higienizacja powinna być pierwszym krokiem, który należy podjąć, aby pomóc pacjentowi. Jeśli stan dziąseł na to pozwala, warto wykonać piaskowanie bardzo delikatnym proszkiem na bazie erytrytolu, a następnie końcówką periodontologiczną wykonać skaling ultradźwiękowy. Przydatne może się okazać również wypłukanie kieszonek wodą utlenioną. Po dwóch tygodniach powinna odbyć się kontrola stanu dziąseł i higieny domowej. Pacjent z przerostami dziąseł powinien pojawiać się na wizycie higienizacyjnej co każdą wizytę ortodontyczną.

Instruktaż higieny jamy ustnej pacjenta ortodontycznego

Instruktaż higieny jamy ustnej pacjenta ortodontycznego powinien obejmować:

• dobór odpowiedniej szczoteczki ręcznej lub automatycznej i właściwej techniki szczotkowania,
• dobór szczoteczek międzyzębowych i nitki dentystycznej,
• zwrócenie uwagi na istotę stosowania irygatora,
• dobór past, płukanek, odżywek do szkliwa,
• zalecenia dietetyczne,
• motywację do poprawy nawyków.

Pacjent ortodontyczny powinien myć zęby po każdym posiłku. Samo wypłukanie jamy ustnej wodą nie usunie płytki bakteryjnej – najważniejsze jest mechaniczne oczyszczanie: szczotką, szczoteczką międzyzębową, nitką i irygatorem.

Irygator jako element higieny jamy ustnej pacjentów ortodontycznych

Przy przerostach dziąseł higiena jamy ustnej u pacjentów ortodontycznych powinna być szczególnie dokładna. Bardzo pomocne w utrzymaniu zdrowia dziąseł jest stosowanie irygatora, który będzie doskonałym uzupełnieniem codziennej higieny. Woda pod ciśnieniem skutecznie oczyszcza również okolicę poddziąsłową, a dodatnie do niej chociażby wody utlenionej wzmocni działanie dezynfekujące.

Pacjenci mają do wyboru irygatory stacjonarne lub przenośnie. Stacjonarne urządzenia zajmują więcej miejsca w łazience, ale na ich korzyść przemawia lżejsza rękojeść i większy zbiornik na wodę. Irygatory przenośne są tak zaprojektowane, by pacjent mógł jedną ręką użyć urządzenia – są mniejsze, a więc idealne do małych łazienek. Minusem jest mały zbiornik na wodę i ciężar urządzenia (przy napełnionym zbiorniku), dlatego też może on się nie sprawdzić u pacjentów starszych lub dzieci.

Podczas wyboru irygatora warto zwrócić uwagę na ciśnienie, możliwość wyboru trybów i rodzaju wyrzutu wody – strumień ciągły, pulsacyjny. Co więcej, idealnym rozwiązaniem dla pacjenta ortodontycznego będzie zakup irygatora z końcówką jednopęczkową, która sprawdzi się przy punktowym oczyszczaniu okolicy wokół zamków.

Opieka higienistki stomatologicznej nad pacjentem ortodontycznym z przerostami dziąseł jest bardzo ważna. Dopóki przerosty się nie zmniejszą, pacjent może mieć trudności z domywaniem okolicy wokół zamków i innych elementów aparatu, co niestety nie będzie sprzyjało poprawie stanu dziąseł pacjenta.

Karolina Kopciewicz-Kozicka

Jolanta Bartoszuk

Dental Trainer

www.dentaltrainer.pl