Ojciec współczesnej dentystyki – Pierre Fauchard

Był jednym z pierwszych, który dokonywał udanych zabiegów replantacji zęba. Był propagatorem usuwania kamienia nazębnego, kiedy jeszcze nie było to modne, a także pionierem w stosowaniu wkładów koronowo-korzeniowych. Jemu zawdzięczamy fotel dentystyczny i to, że stomatologia stała się odrębną dziedziną medycyny. A pracował i prowadził badania niemal… 300 lat temu.

Pierre Fauchard był Francuzem. Urodził się prawdopodobnie w Bretanii w 1678 roku. Medycyny uczył się służąc w Marynarce Królewskiej, od Aleksandra Potelereta, który zajmował się marynarskim szkorbutem. Po opuszczeniu służby wojskowej, rozpoczął studia medyczne w Angers. To tam zaczął prowadzić swoje badania, które uczyniły go pionierem w dziedzinie zdrowia jamy ustnej i chirurgii szczękowej.

Pomimo ograniczeń współczesnej medycyny, był uznawany za wyjątkowo sprawnego w dziedzinie chirurgii. Pomagała mu w tym natura wynalazcy, dzięki której opracował zupełnie nowe narzędzia chirurgiczne, często zapożyczane od specjalistów innych dziedzin, np. od zegarmistrzów, jubilerów czy fryzjerów.

Jednym z najbardziej przełomowych jego odkryć, było nowe podejście do próchnicy. Prowadząc serie obserwacji pod mikroskopem, doszedł do wniosku, że propagowana wcześniej opinia o tym, jakoby próchnicę miały powodować robaki zjadające zęby, jest fałszywa. Nie zaobserwował istnienia żadnych robaków w zębach, zaczął więc szukać innych przyczyn niszczenia zębów. Psucie się zębów powiązał z kwasową erozją szkliwa, za którą odpowiedzialne miały być pokarmy słodkie.

Nieoceniony jest również wkład Faucharda w protetykę. Zbudował pierwsze protezy, utrzymywane w jamie ustnej przy pomocy stalowych tasiemek oraz sprężynek. Dużą wagę przykładał przy tym do estetyki, dlatego w swoim największym dziele „Le chirurgien dentiste” (Chirurg zębowy) zalecał, aby uzupełnienia protetyczne wykonywać z ludzkich zębów lub specjalnie wymodelowanych kości słonia lub hipopotama. Aby uzupełnienia protetyczne były jak najbardziej podobne do ludzkich zębów, miał w zwyczaju emaliować i farbować sztuczne uzębienie.

Poza wykonywaniem protez, stosował również inne metody uzupełniania luk w uzębieniu. Przeprowadzał np. udane mocowania zębów ćwiekowych w naturalnym korzeniu. W tym celu dokładnie oczyszczał korzeń zęba z próchnicy, a następnie wypełniał go ołowiem. Do tak przygotowanej podstawy przymocowywał koronę z zęba sztucznego (przy pomocy żelaznego sztyftu lub kleju z gumy). Tak opracowane wkłady koronowo-korzeniowe były w stanie przetrwać bardzo długo, bo nawet do 15-20 lat.

Inną dziedziną, która wiele zawdzięcza francuskiemu medykowi, jest ortodoncja. Do korekcji wad zgryzu stosował on zarówno jedwabne podwiązki (w przypadku małych wad), jak i srebrne lub złote wstęgi mocowane do zębów i poddane działaniu odpowiednich sił – były to jedne z pierwszych aparatów ortodontycznych. Fauchard przeprowadzał także udane replantacje zębów utraconych w wyniku urazu oraz skutecznie stabilizował rozchwiane zęby przy pomocy szynowania (w sposób podobny do dzisiejszego).

Dzięki niemu również współcześni pacjenci gabinetów stomatologicznych siedzą na fotelach. Za jego czasów np. przy ekstrakcji pacjent kucał, obejmując za nogi dentystę – co było niewygodne dla jednej, jak i dla drugiej strony. Dlatego też nowatorski Francuz zbudował specjalny fotel z regulowaną wysokością i oparciem pod głowę, dzięki któremu pacjenci siedzieli stabilnie, a dentyście łatwiej i wygodniej się pracowało.

Fouchard dorobił się majątku, sławy i szacunku. Zmarł 21 marca 1761 roku. Jeszcze za życia uznano, że dentystyka powinna być niezależną profesją. Narzędzia, które wynalazł, choć trochę unowocześnione, służą stomatologom po dziś dzień. Jego odkrycia i wkład w stomatologię są doceniane po dziś dzień, czego świadectwem jest chociażby Akademia Pierre’a Faucharda w Stanach Zjednoczonych.

Źródła:
„Historia dentystyki w zarysie” Jerzy Supady
Fauchard.org

Przeczytaj również: Przerażające robaki zębowe

KeL