Badanie stomatologiczne i radiografia u … królików

Choroby stomatologiczne stanowią ważną część leczenia królików. Ze względu na specyficzną budowę przewodu pokarmowego oraz stale rosnące zęby, ból ze strony jamy ustnej powodujący przerwę w pobieraniu pokarmu może szybko prowadzić do poważnych i nieodwracalnych konsekwencji, dlatego szczególną uwagę należy przykładać do diagnostyki stomatologicznej u tych zwierząt.

Najlepszą metodą diagnostyczną jest obrazowanie przy pomocy tomografii komputerowej wiązki stożkowej, jednak mała dostępność oraz wysokie koszty takiego badania często wykluczają możliwość jej użycia. W takiej sytuacji musimy posiłkować się radiografią.

Badanie i diagnostyka jamy ustnej u królika stawia przed lekarzem weterynarii kilka istotnych wyzwań. W badaniu stomatologicznym ze względu na bardzo wąski przedsionek jamy ustnej trudno jest dokładnie zwizualizować wszystkie zęby, ponadto korony zębów u zajęczaków stanowią jedynie niewielką część całych zębów.

Standardem w radiografii jamy ustnej królików jest radiografia zewnątrzustna, zazwyczaj wykonuje się trzy do sześciu projekcji bocznych i skośnych. Takie obrazowanie daje pojęcie na temat stosunków zębów w zgryzie oraz wydłużenia zębów, jednak ze względu na superpozycję nie pozwala na dokładne zobrazowanie pojedynczych zębów, co może prowadzić do mylnej diagnozy i nieprawidłowo dobranego protokołu leczenia. Ze względu na te czynniki opracowano metody pozycjonowania i projekcje wewnątrzustne dające lepsze możliwości obrazowania pojedynczych struktur.

Pierwszym wyzwaniem przy obrazowaniu zębów królików jest znieczulenie pacjenta. Aby wykonać obrazowanie, pacjent musi być znieczulony, jednak ryzyko sedacji królika jest relatywnie wysokie, dlatego należy dołożyć wszelkich starań, aby było ono możliwie najkrótsze oraz odbywało się pod stałym monitoringiem. Jeżeli chodzi o samą technikę wykonywania zdjęć, praktycznie nie ma możliwości wykonywania projekcji równoległych. Mały rozmiar jamy ustnej oraz ułożenie zębów sprawia, że posiłkować się musimy techniką dwusiecznej kąta aby uzyskać izometryczny obraz zęba.

Do obrazowania zębów królików najbardziej przydatna jest radiografia pośrednia, stosuje się płytki o rozmiarze 0 i 1 ewentualnie 2. Dodatkowy problem stanowi obrazowanie zębów trzonowych, które znajdują się głęboko w wąskiej jamie ustnej. Do tego celu u dużych królików stosuje się płytki o rozmiarze 3, u mniejszych konieczne jest przycinanie płytek 3 do szerokości 2 cm.

Aby w pełni zobrazować jamę ustną u królika należy wykonać minimum 10 projekcji, ustawienie wiązki musi być bardzo precyzyjne aby zapobiec nakładaniu się struktur a przy tym zdjęcia należy wykonać w krótkim czasie, aby w miarę możliwości skrócić czas sedacji pacjenta. Ze względu na powyższą specyfikę, radiografia wewnątrzustna u królików mimo swojej przydatności nadal pozostaje zbyt rzadko stosowanym narzędziem diagnostycznym.

Marta Pasikowska

Ukończyła Wydział Medycyny Weterynaryjnej Wrocławskiego Uniwersytetu Przyrodniczego w 2012 roku. Podczas studiów pracowała jako asystentka stomatologa. Uczestniczyła w wielu konferencjach i kursach praktycznych, m.in. zakresu stomatologii i chirurgii szczękowej organizowanych przez ESAVS (European School for Advanced Veterinary Studies) oraz przez szwedzką szkołę dla stomatologów weterynaryjnych Accesia, ukończyła kursy z zakresu stomatologii Polskiego Stowarzyszenia Lekarzy Weterynarii Małych Zwierząt. Główne zainteresowania to ortodoncja i chirurgia szczękowa. Wolny czas poświęca swojemu Border collie Bonkersowi oraz śpiewaniu.