Higiena jamy ustnej u osób z zaburzeniami zdolności motorycznych

Prawidłowo wykonywane zabiegi higienizacyjne mają kluczowe znaczenie dla utrzymania zdrowia jamy ustnej, co przekłada się na dobrą jakość życia. Jednak w przypadku niektórych pacjentów dbałość o stan zębów i dziąseł stanowi poważne wyzwanie. Serwis The-dentist.co.uk przyjrzał się ograniczeniom, z jakimi borykają się osoby z upośledzonymi zdolnościami motorycznymi oraz problemami z pamięcią.

Na zdolność pacjenta do skutecznej higieny jamy ustnej wpływ może mieć szereg schorzeń. Należą do nich m.in.: stwardnienie rozsiane, porażenie mózgowe, epilepsja, reumatoidalne zapalenie stawów, choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, udar mózgu.

Problemy z posługiwaniem się szczoteczką do zębów

Ograniczona mobilność może utrudniać niektórym pacjentom otwieranie ust lub prawidłowe trzymanie i posługiwanie się szczoteczką do zębów. Może to oznaczać, że trudno jest tym osobom usunąć płytkę nazębną ze wszystkich powierzchni zębów, co prowadzi do większego ryzyka stanów zapalnych i chorób jamy ustnej, takich jak próchnica, zapalenie dziąseł i zapalenie przyzębia. Objawy tych chorób mogą być bolesne, a w dłuższej perspektywie nierzadko prowadzą do stanów zapalnych i utraty zębów.

Natomiast w przypadku zaburzeń pamięci pacjent często nie pamięta o szczotkowaniu zębów oraz umawianiu się na wizyty u dentysty. Pomocne może być omówienie sposobów radzenia sobie z tym problemem z rodziną lub opiekunami pacjenta, ponieważ pozwoli to choremu zachować zdrowie jamy ustnej i dobrą jakość życia. Dodatkowo niektóre leki lub schorzenia mogą powodować suchość w jamie ustnej, która utrudnia wykonywanie zabiegów higienicznych, co może skutkować większą podatnością na próchnicę. Ponadto w przypadku kserostomii niektórzy pacjenci postrzegają szczotkowanie zębów jako bolesny zabieg, co dodatkowo zniechęca ich do dbania o higienę jamy ustnej.

Jak efektywniej niż dotąd dbać o higienę jamy ustnej?

Aby pomóc choremu w utrzymaniu zdrowia jamy ustnej, można także wprowadzić szereg zmian w stylu życia oraz w wykonywanych zabiegach higieny jamy ustnej. Ważne jest, aby pacjent (lub jego rodzina czy opiekunowie) rozumiał, jak najlepiej dbać o jamę ustną i jaki wpływ na jej zdrowie mogą mieć pewne czynniki.

Po pierwsze, prawidłowe szczotkowanie zębów – samodzielnie lub z pomocą innej osoby – jest ważne w zapobieganiu rozwojowi chorób jamy ustnej. Oznacza to szczotkowanie zębów dwa razy dziennie przy użyciu pasty do zębów zawierającej odpowiednią ilość fluoru (1350-1500 ppm). Z kolei czyszczenie przestrzeni międzyzębowych raz dziennie jest ważne dla usuwania płytki nazębnej w obszarach, do których dostęp jest utrudniony podczas standardowego mycia zębów (niezbędne jest nauczenie pacjenta, jak wykonywać ten zabieg prawidłowo).

Kluczowe dla profilaktyki może być również dostosowanie stylu życia. Może to oznaczać zwiększenie ilości spożywanych przez pacjenta owoców i warzyw, ograniczenie spożycia słodkich pokarmów i napojów lub wybór wersji bezcukrowych. Pomocne w ochronie zdrowia jamy ustnej jest również ograniczenie ilości spożywanego alkoholu, podobnie jak rzucenie palenia – obydwa te czynniki mogą znacznie zwiększać ryzyko raka jamy ustnej.

Co oczywiste, niezbędne są również regularne wizyty u dentysty. Jeśli lekarz stomatolog może kontrolować stan zdrowia jamy ustnej pacjenta z tego rodzaju ograniczeniami, będzie mógł odpowiednio interweniować, zapobiegając rozwojowi chorób jamy ustnej. W stosownych przypadkach lekarze i higienistki mogą również zalecać odpowiednie środki na suchość jamy ustnej, aby ułatwić szczotkowanie i zwiększyć jego komfort.

Zdrowe tkanki miękkie – jak o nie zadbać?

Poważne mogą być także konsekwencje nieprawidłowej higieny jamy ustnej dla zdrowia tkanek miękkich. Jeśli dziąsła stają się zaognione, zaczerwienione i obolałe, u pacjenta może rozwijać się zapalenie przyzębia. Gingivitis objawia się krwawieniem, obrzękiem, bólem i nieświeżym oddechem, a jeśli choroba ta nie jest leczona, istnieje duże prawdopodobieństwo utraty zębów. Szacuje się, że choroby przyzębia dotykają łącznie około 19% osób dorosłych na całym świecie.

W niektórych przypadkach, szczególnie u pacjentów, którzy mają trudności ze szczotkowaniem zębów, pomocnym narzędziem może być płyn do płukania jamy ustnej. Powinien on być stosowany w innym czasie niż szczotkowanie zębów, a dzięki odpowiedniemu składowi może pomóc pacjentom utrzymać relatywnie nisko poziom płytki nazębnej.

– Według mnie najlepszym sposobem na to, aby przekonać najbardziej opornych pacjentów do regularnego oczyszczania wszystkich powierzchni zębów razem z przestrzeniami międzyzębowymi jest pokazanie im tego, co znajduje się na ich zębach. Najprostsza metoda to wybarwienie płytki – mówi o motywowaniu pacjentów do prawidłowej higieny jamy ustnej mgr dypl. hig. stom. Anna Makówka, higienistka stomatologiczna, technik dentystyczny oraz specjalistka promocji zdrowia.

T.H.

Źródło: https://www.the-dentist.co.uk/