USA: pilotażowy program opieki nad niepełnosprawnymi

Pacjenci z niepełnosprawnością intelektualną oraz rozwojową z regionu Massachusetts mogą liczyć na spersonalizowaną opiekę stomatologiczną, obejmującą stosowanie metod telestomatologii oraz wizyty domowe, które realizuje higienistka stomatologiczna oraz pracownik socjalny. Spotykają się oni z pacjentami o różnych stopniach niepełnosprawności – zwłaszcza z tymi, którzy mają trudności z regularnym odwiedzaniem gabinetu stomatologicznego lub dla których standardowa wizyta jest wyjątkowo stresującym doświadczeniem.

Wizyta u dentysty bywa stresującym przeżyciem nawet dla w pełni zdrowych osób. Jeszcze bardziej problematyczne jest leczenie stomatologiczne osób z niepełnosprawnością intelektualną lub rozwojową, które odczuwają lęk, stres i strach bardziej intensywnie. – Problem pogłębia fakt, że system opieki zdrowotnej koncentruje się głównie na leczeniu chorób, a nie na ich zapobieganiu – podkreśla prof. Athanasios Zavras, ekspert w dziedzinie zdrowia publicznego w Tufts University School of Dental Medicine (TUSDM) w Bostonie w stanie Massachusetts.

Aby poprawić tę sytuację, w sieci siedmiu klinik Tufts Dental Facilities (TDF), prowadzonych przez TUSDM we współpracy ze stanem Massachusetts, rozpoczęto pilotażowy program wprowadzający nowe podejście do opieki nad pacjentami ze specjalnymi potrzebami. Od listopada 2023 r. TDF testuje model opieki obejmujący telestomatologię oraz wizyty domowe. Program został sfinansowany dzięki grantowi w wysokości 175 tys. dolarów od bostońskiego CareQuest Institute for Oral Health – organizacji non-profit działającej na rzecz równości w opiece dentystycznej.

– Naszym celem jest poprawa doświadczeń pacjentów oraz zwiększenie dostępu do opieki, szczególnie dla tych, których obecnie nie jesteśmy w stanie objąć naszymi usługami – mówi prof. Zavras.

Nowe podejście do opieki nad pacjentami niepełnosprawnymi

Program koncentruje się na potrzebach pacjentów, ich rodzin i opiekunów – także w obszarach, które nie są ściśle związane z leczeniem stomatologicznym, ale wpływają np. na poziom higieny jamy ustnej. Grant umożliwił sfinansowanie zespołu składającego się z higienistki dentystycznej oraz pracownika socjalnego, którzy odwiedzają pacjentów w ich domach i komunikują się z rodzinami poprzez narzędzia telestomatologii.

W ramach programu higienistka stomatologiczna Katie Walker oraz pracowniczka socjalna Niurka DeJesus zapewniły opiekę dziesięciu osobom ze specjalnymi potrzebami zarówno w domach, jak i za pośrednictwem narzędzi telemedycznych. Spotykają się z pacjentami o różnych stopniach niepełnosprawności, zwłaszcza z tymi, którzy mają trudności z regularnym odwiedzaniem gabinetu stomatologicznego lub dla których standardowa wizyta jest wyjątkowo stresującym doświadczeniem.

– U osób z niepełnosprawnościami sukcesem może być już to, że choć na chwilę otworzą usta i pozwolą nam zajrzeć do środka – tłumaczy prof. Zavras. – Czasami bywa to naprawdę cenna chwila, dzięki której możemy ocenić stan zdrowia jamy ustnej i opracować indywidualny plan leczenia, dostosowany do możliwości pacjenta – dodaje.

„Ogromny krok naprzód”

W październiku 2024 r. w ramach programu zorganizowano spotkanie opiekunów i rodzin osób niepełnosprawnych, które zostały objęte opieką. Opisywali oni m.in. wcześniejsze wyzwania związane z leczeniem stomatologicznym swoich podopiecznych. Wiele osób podkreślało, że lęk przed dentystą bywał potęgowany przez długą podróż do kliniki lub wcześniejsze traumatyczne doświadczenia medyczne.

Uczestnicy podkreślali również cierpliwość, kreatywność i szacunek, z jakimi higienistka stomatologiczna Katie Walker oraz pracowniczka socjalna Niurka DeJesus podchodzą do pacjentów. Zanim odwiedzą ich w domach, nawiązują kontakt z pacjentami za pomocą telemedycyny. Gdy już przychodzą na wizytę, są rozpoznawalnymi i budzącymi zaufanie osobami. Rozmawiają z pacjentami, pokazują im sprzęt stomatologiczny, a czasem nawet… śpiewają piosenki. Udzielają także instrukcji higieny jamy ustnej opiekunom.

Dzięki wizytom domowym pacjenci nie znajdują się w obcym, stresującym otoczeniu, lecz w bezpiecznym i znajomym miejscu.

Cel – wyszkolić specjalistów

Celem programu jest nie tylko zapewnienie pacjentom z niepełnosprawnościami opieki stomatologicznej, ale także wyszkolenie kadry specjalistów w zakresie pracy z tego typu osobami. – Chcemy stworzyć zespół ekspertów, którzy będą doradzać już praktykującym lekarzom dentystom w leczeniu osób z niepełnosprawnościami, eliminując bariery w dostępie do opieki – mówi prof. Zavras.

Uzyskany grant pozwolił również na opracowanie nowego formularza przyjęcia pacjenta z niepełnosprawnością w gabinecie, wzorowanego na koncepcji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Dokument ten – nazwany Tufts Functional Assessments For Oral Health – rejestruje nie tylko problemy stomatologiczne i dane demograficzne pacjentów, ale także szczegółowo analizuje ich funkcjonowanie.

– Chcemy dowiedzieć się o takich osobach jak najwięcej. Na jakim poziomie współpracują? Jaką mają tolerancję? Jak możemy uczynić wizytę u dentysty mniej stresującą? I co najważniejsze – jak leczenie dentystyczne wpłynie na ich codzienne funkcjonowanie? – podsumowuje Zavras.

Źródło: https://now.tufts.edu