Narząd żucia, stanowiący początkowy odcinek przewodu pokarmowego, ma za zadanie przygotować pożywienie do trawienia. Podczas żucia pokarmu, zostaje on zmiażdżony a następnie zmieszany ze śliną, dzięki czemu staje się śliski, czyli dochodzi do formowania kęsa pokarmowego.

Już na tym etapie dochodzi do wstępnego rozkładu węglowodanów przez enzymy znajdujące się w ślinie min. amylazę. Wargi, język i zęby są bardzo wrażliwymi narządami dotyku. Język jest ponadto organem smaku.
Narząd żucia bierze udział również w artykułowaniu dźwięków mowy.

Podstawową składową narządu żucia stanowi jama ustna wraz z jej organami. Jama ustna jest ograniczona przez wargi, policzki, podniebienie i dno jamy ustnej. Przestrzeń tę wypełniają łuki zębowe i język.

Oprócz tego w skład narządu żucia (układu stomatognatycznego) wchodzą szczęki (szczęka górna i szczęka dolna, czyli żuchwa) oraz staw skroniowo-żuchwowy. Mięśnie żucia, mimiczne oraz gruczoły ślinowe są również częścią narządu żucia.

Należy sobie zdać sprawę, że narząd żucia stanowi funkcjonalną jedność z całym organizmem.  Charakterystycznym tylko dla układu ruchowego narządu żucia elementem jest to, że na czynność mięśni tego układu mają wpływ receptory wychodzące ze:

• stawów skroniowo-żuchwowych;
• zębów;
• przyzębia.

Na tym zjawisku opiera się koncepcja o 3 stawach (wprowadził ją Held). Zgodnie z tą koncepcją w układzie ruchowym narządu żucia są 3 stawy:

1. Staw skroniowo-żuchwowy.
2. Staw zębowo-zębodołowy, to z jednej strony powierzchnia korzenia a z drugiej ściana zębodołu. Pomiędzy nimi możliwe są określone ruchy dzięki elastyczności przyzębia.
3. Staw zębowo-zębowy (międzyzębowy). Czynność tego stawu określają wzajemne kontakty powierzchni zwarciowych zębów górnych i dolnych (tj. zębów przeciwstawnych).

Tylko staw skroniowo-żuchwowy jest stawem z anatomicznego punktu widzenia. Pozostałe są uzasadnione z fizjologicznego punktu widzenia (ponieważ oba te stawy powodują za pośrednictwem proprioreceptorów przyzębia pobudzanie czynności odpowiednich mięśni).

Czynności poszczególnych stawów są ściśle ze sobą związane. Zaburzenia w jednym z nich powodują upośledzenie czynności pozostałych stawów.

Uszkodzenie stawów doprowadza do upośledzenia czynności mięśni związanych z narządem żucia, ale również nieprawidłowa czynność mięśni doprowadza do zaburzenia w stawach. Zaburzenia mięśniowe mogą być skutkiem wzmożonego napięcia tych mięśni pochodzenia centralnego.