Współczesne korony i mosty

Zęby nie potrafią się zregenerować

Zęby są narzędziami służącymi do rozdrabniania pokarmu Choć natura wyposażyła nas w 32 bardzo twarde, odporne narzędzia to przez kilkadziesiąt lat muszą się zużyć. W trakcie jedzenia gorących posiłków następują kilkudziesięciostopniowe zmiany temperatury, zęby atakowane są przez kwasy (cytrusy, napoje typu Cola), nękane próchnicą, ulegają uszkodzeniom mechanicznym.

A trzeba pamiętać, że to jedyna część naszego ciała, która nie potrafi się zregenerować. Dlatego zupełnie inaczej wyglądają zęby młodzieńcze i osób w podeszłym wieku. Zniszczone uzębienie w istotny sposób wpływa na wygląd i odwrotnie: piękne zęby odejmują lat.

Plombowanie ma swoje granice

W ostatnich 20 latach nastąpił olbrzymi postęp w dziedzinie konstrukcji materiałów dentystycznych. Współczesne plomby łączą się z zębem w jedną całość, walory kosmetyczne czynią je niedostrzegalnymi, a właściwości mechaniczne pozwalają dentystom naprawiać nawet bardzo rozległe uszkodzenia.

Istnieje jednak granica, powyżej której uszkodzenia nie mogą być leczone przez plombowanie a jedynie poprzez pokrycie zęba koroną.

Co to jest „korona”?

Kiedy proponuję pacjentom wykonanie korony często spotykam się z niechęcią. Zauważyłem, że problem polega na kojarzeniu słowa „korona” z rodzajem metalowego kapsla cementowanego na zębie. W protetyce nazywamy taką konstrukcję koroną ciągnioną Scharpa. Nazwa wzięła się od nazwiska amerykańskiego protetyka, który wynalazł ją w końcu XIX wieku. Ponieważ technologicznie wywodzi się ona z wieku pary nie można się dziwić, że nie spełnia współczesnych wymagań estetycznych.

Historia korony

Aby bardziej przypominać zęba taki kapsel miał na widocznej powierzchni wycięte okienko, w którym mocowana była plastikowa licówka. Taka imitacja była zawodna i nietrwała. Plastik marnie imitował naturalne zęby, często zmieniał kolor, łatwo pękał pod wpływem obciążeń. Ponieważ kapsel był wykonywany metodą tłoczenia nigdy nie był idealnie dokładny. Pomiędzy zębem a metalem często występowały szczeliny, w których powtórnie pojawiała się próchnica, a zbyt długie brzegi drażniły dziąsło powodując krwawienie.

Taka korona miała właściwie tylko jedną zaletę. Prymitywność czyniła ją możliwą do wykonania w każdej pracowni techniki dentystycznej i ten fakt sprawił, że do lat końca lat osiemdziesiatych XX w. była właściwie jedyną konstrukcją wykonywaną w tzw. Krajach Demokracji Ludowej.

Polscy stomatolodzy rozumieli ten problem, dlatego gdy tylko pojawiły się nowe możliwości większość zaprzestała wykonywania koron tłoczonych.Korony współczesne

Współczesna korona to zupełnie inna konstrukcja. Różnica technologiczna jest podobna jak pomiędzy współczesnym samochodem a Syreną 105.

Najczęściej wykonywany typ korony składa się z dwóch części: szkieletu i olicowania.

Szkielet to cienki (0,5 mm) dokładnie dopasowany do kształtu zęba odlew ze specjalnego stopu metalu. Stopy metalu są dokładnie testowane przez producentów pod kątem zdrowotnym. W bogatszych krajach stosuje się powszechnie stopy metali szlachetnych.

Masy wyciskowe

Użycie specjalnych precyzyjnych mas wyciskowych pozwala wykonać model zęba z dokładnością mikronów. Szkielet dokładnie przylega do zęba zabezpieczając przed powtórnym rozwojem próchnicy. Odpowiednia preparacja pozwala na gładkie, niedrażniące przejście korony w korzeń, co zapobiega chorobom dziąseł.

Częścią decydującą o naturalnym wyglądzie korony jest olicowanie. Na szkielet olicowanie nakładane jest warstwami tak jak warstwowa jest budowa zęba. Mamy więc odpowiednie masy imitujące zębinę, bardziej od niej przezierne warstwy szkliwa a także całe mnóstwo barwników i modyfikatorów pozwalających w rękach zdolnego technika dentystycznego stworzyć prawdziwe dzieło sztuki.

Masy produkowane są w kilkunastu odcieniach, co pozwala dopasować odcień tak, by nie różnił się od naturalnych zębów.

Korony kompozytowe i ceramiczne

Ze względu na rodzaj materiału użytego do licowania korony można podzielić na kompozytowe i ceramiczne. Korona kompozytowa jest tańsza ze względu na fakt, że może być użyty tańszy stop metalu, a także i to, że oprzyrządowanie i kompozyty są mniej kosztowne od ceramiki. Ta z kolei musi być wypalana w specjalnych piecach sterowanych komputerowo w warunkach próżni, jej wykonanie jest bardziej pracochłonne a w konsekwencji droższe.

Dlaczego więc większość wykonywanych koron to korony porcelanowe?

Decydują o tym właściwości porcelany. Odporność na ścieranie, stałość barwy, naturalność, długowieczność.

Z tych powodów warto planując wymianę zużytego mostu wykonać nowy porcelanowy. To usprawiedliwiona, opłacalna inwestycja. Natomiast jeśli stan przyzębia (korzeni, kości szczęki , dziąseł) nie rokuje kilkunastoletniego użytkowania korony czy mostu można wykonać je z kompozytu, który wprawdzie nie ma takiej odporności na zużycie, ale jest tańszy.

lek. stom. Michał Jóźwiak

Masz pytanie? Napisz:

jozwiak@dentonet.pl