Wielkie płukanie kanałów

Aby leczenie endodontyczne zakończyło się sukcesem, kanały muszą zostać dokładnie wypłukane, zdezynfekowane, a następnie osuszone.

Podczas opracowywania kanałów korzeniowych stomatolog stosuje różne środki chemiczne, które służą do płukania kanałów i poprawiają efekt leczenia. Do najczęściej używanych środków płuczących zaliczamy: podchloryn sodu, wodę utlenioną, chlorheksydynę, sól fizjologiczną.

Dlaczego płukanie kanałów jest konieczne?
Podczas mechanicznego oczyszczania kanałów – niezależnie od zastosowanej przez stomatologa techniki i użytych narzędzi – zawsze powstaje cienka warstwa zanieczyszczeń, składająca się z resztek zainfekowanej miazgi, opiłków zębiny, komórek krwi, białek śliny, bakterii, grzybów kolonizujących kanaliki korzeniowe. Grubość tej warstwy, zwanej fachowo warstwą mazistą, waha się od 1 do 5 µm. I choć może się wydawać, iż tak mikroskopijnej grubości osad nie wpływa w istotny sposób na terapeutyczny efekt leczenia, w rzeczywistości stanowi on środowisko, w którym mogą przetrwać różne drobnoustroje.

Ponadto zanieczyszczenia ściśle przylegają do ścian kanału i blokują dostęp do kanalików zębinowych, których przekrój bywa cieńszy od przekroju włosa. Są to miejsca, do których nie zawsze udaje się dotrzeć narzędziami i w których także mogą przetrwać toksyczne bakterie. Po zamknięciu zęba mikroorganizmy te mogą się przedostać się przez otwór na czubku korzenia zęba (tzw. otwór wierzchołkowy) i spowodować stan zapalny tkanek otaczających korzeń.

Za obfitym płukaniem kanałów przemawia jeszcze jeden czynnik – praca w wilgotnym środowisku zmniejsza niebezpieczeństwo uszkodzenia lub złamania narzędzi podczas opracowywania kanałów, ogranicza więc liczbą potencjalnych powikłań.

Jakie właściwości powinien posiadać idealny środek do płukania kanałów?
Stomatolodzy stworzyli listę pożądanych właściwości, którymi powinien odznaczać się uniwersalny środek do płukania kanałów. Taka idealna substancja płucząca powinna przede wszystkim usuwać warstwę zanieczyszczeń ze wszystkich odcinków kanału korzeniowego – nawet tych najbardziej niedostępnych dla narzędzi. Powinna również posiadać następujące właściwości:
– działać wybielająco na twarde tkanki zęba,
– ułatwiać opracowanie wąskich i zakrzywionych kanałów,
– działać bakteriobójczo lub przynajmniej bakteriostatycznie,
– zmniejszać niebezpieczeństwo uszkodzenia lub złamania narzędzi.
Inne pożądane cechy idealnego środka płuczącego to niski koszt, wygoda użycia oraz odpowiednio długi okres przechowywania.

Niestety, jak dotąd nie powstał preparat, który by spełniał wszystkie te kryteria, dlatego podczas chemo-mechanicznego opracowywania kanałów dentysta stosuje kombinację kilku różnych substancji. Środki te są aplikowane w ściśle określonej kolejności, gdyż tylko wtedy ich działanie jest synergiczne. Podstawowym narzędziem do płukania kanałów są w większości gabinetów jednorazowe strzykawki zakończone bardzo cienką igłą, wprowadzane przez stomatologa na odpowiednią głębokość kanału. Niekiedy ręczne płukanie kanałów wspomagają urządzenia dźwiękowe lub ultradźwiękowe, jednak ich działanie jest nieskuteczne w kanałach wąskich i zakrzywionych.

B.Sz.