W Polsce jest coraz mniej lekarzy. Czy pomóc mogą farmaceuci?
W Polsce jest coraz mniej lekarzy. Czy pomóc mogą farmaceuci?
W Polsce na 87,5 tys. lekarzy przypada 60 tys. magistrów i techników farmacji. – Ograniczenie roli farmaceutów do sprzedaży leków to błąd systemowy – podkreśla dr hab. n. med. Andrzej Fal, dyrektor Instytutu Nauk Medycznych na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Potencjał tej grupy zawodowej jest dużo większy. Mogłaby ona odgrywać kluczową rolę w profilaktyce i edukacji zdrowotnej, co pozwoliłoby odciążyć lekarzy. Ostatnie miesiące pandemii koronawirusa pokazały, że farmaceuci są bardzo istotnym ogniwem systemu ochrony zdrowia. Dlatego też środowisko wyczekuje ustawy, która ureguluje pracę farmaceuty i rozszerzy jego uprawnienia.
– Obserwując opiekę farmaceutyczną rozwijaną w Wielkiej Brytanii, Skandynawii czy Holandii, widzimy bezwzględne korzyści płynące z rozszerzenia roli farmaceuty do roli eksperta, który może przeprowadzać proste badania diagnostyczne, identyfikować ryzyko polipragmazji leków zalecanych przez specjalistów czy też wspierać zespół podstawowej opieki zdrowotnej w procesie profilaktyki i edukacji pacjentów. My z tego potencjału nie korzystamy we właściwy sposób – mówi agencji Newseria Biznes dr Małgorzata Gałązka-Sobotka, dyrektor Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego.
W Polsce problemem jest m.in. deficyt kadr medycznych, zwłaszcza lekarzy i pielęgniarek. Największe niedobory dotyczą pediatrów, geriatrów, anestezjologów oraz specjalistów chorób wewnętrznych. W porównaniu z innymi krajami Europy liczba lekarzy specjalistów w Polsce jest o około 24% niższa, a w przypadku podstawowej opieki zdrowotnej ta różnica wynosi około 42%. Co istotne, ponad 55% lekarzy to osoby w wieku co najmniej 45 lat. W niektórych specjalizacjach luka pokoleniowa jest na tyle duża, że może zagrozić ciągłości świadczeń medycznych (dane OECD Health Care Resources Database, raport „Opieka farmaceutyczna w Polsce 2020” IQVIA).
– To właśnie farmaceuci mogliby pomóc w uzupełnieniu tego deficytu. W Polsce rola farmaceuty w opiece zdrowotnej jest zupełnie niedoceniona. To są świetnie wykształceni, doświadczeni ludzie. Ograniczenie ich roli tylko do wydawania i sprzedaży leków jest błędem systemowym i ewidentną stratą – dodaje dr hab. n. med. Andrzej Fal, dyrektor Instytutu Nauk Medycznych, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
W polskim prawie opieka farmaceutyczna jest zdefiniowana jedynie w kontekście obowiązków farmaceuty w ustawie o izbach aptekarskich. Zgodnie z definicją polega na „dokumentowanym procesie, w którym farmaceuta – współpracując z pacjentem i lekarzem, a w razie potrzeby z przedstawicielami innych zawodów medycznych – czuwa nad prawidłowym przebiegiem farmakoterapii w celu uzyskania określonych jej efektów poprawiających jakość życia pacjenta”. Eksperci podkreślają, że ta definicja jest zbyt ogólna i nie stwarza możliwości rozwijania opieki farmaceutycznej. Tymczasem przyniosłoby to wymierne korzyści dla całego systemu ochrony zdrowia.
Zwiększenie roli farmaceutów umożliwiłoby m.in. optymalizację czasu pracy lekarzy. W przypadku prostych badań diagnostycznych czy porad dotyczących powszechnych schorzeń pacjent może udać się do farmaceuty, a do lekarza specjalisty trafiałyby przypadki wymagające bardziej kompleksowych konsultacji. Efektywność takiego systemu pokazały już chociażby miesiące pandemii.
– Badania pokazują także, że wprowadzenie opieki farmaceutycznej bezpośrednio przełożyło się również na zmniejszenie liczby hospitalizacji w systemach opieki zdrowotnej. Szybka reakcja farmaceuty to często bodziec, który skłania pacjenta, aby szybciej zareagował na pojawiające się niebezpieczne objawy choroby – wskazuje dr Małgorzata Gałązka-Sobotka.
Farmaceuta może też odgrywać istotną rolę w profilaktyce zdrowotnej, m.in. konsultując z pacjentem aspekty dotyczące zdrowego trybu życia czy listę badań, które powinien on wykonać ze względu na swój wiek i stan zdrowia czy leczone choroby. – Wzorem Anglii czy Niemiec moglibyśmy realizować programy zdrowotne, np. aby wszystkie osoby powyżej 70. roku życia przechodziły dziennie co najmniej 2 tys. kroków, co ewidentnie poprawia ich stan ogólny. Farmaceuta mógłby być jednym z ogniw takiego programu, przy każdym spotkaniu o tym przypominać – mówi dr hab. n. med. Andrzej Fal.
W Polsce na 87,5 tys. lekarzy przypada 26,5 tys. magistrów i 33,5 tys. techników farmacji. Wsparcie lekarzy poprzez rozszerzenie roli farmaceutów pozwoliłoby im w większym stopniu skoncentrować się na diagnozie i terapii. Podobnie 12,5 tys. aptek (nie uwzględniając punktów aptecznych) mogłoby zapewnić wsparcie dla 22 tys. przychodni lekarskich i 26,7 tys. podmiotów ambulatoryjnej opieki zdrowotnej w zakresie podstawowych badań diagnostycznych czy konsultacji farmaceutycznych.
W dyskusji o tym, czy pacjent może oskarżyć lekarza dentystę o to, że zaraził się w gabinecie koronawirusem, niektórzy powołują się na sądowe orzecznictwo, które dotyczy zupełnie innej sytuacji. Takie stanowisko przedstawia mec. Ewa Mazur Pawłowska, podkreślając przy tym, że nie można porównywać ryzyka zakażenia koronawirusem do zakażeń WZW czy innych chorób zakaźnych, przenoszonych w sposób inny niż drogą kropelkową.
Oprac. AF, źródło: Newseria
Fot. Archiwum
POWIĄZANE ARTYKUŁY
Polska zbliża się do granicy 1 tys. zgonów na 1 mln mieszkańców z powodu COVID-19 – powiedział w piątek specjalista chorób zakaźnych dr Paweł Grzesiowski. Podkreślił, że nowym poważnym zagrożeniem są kolejne warianty koronawirusa, jakie wciąż pojawia...
Naczelna Izba Lekarska zwróciła się do ministerstwa zdrowia z prośbą o wyjaśnienia dotyczące liczby pracujących w Polsce lekarzy dentystów, którą – rzekomo na podstawie danych od resortu – podał niedawno Eurostat.Kilka tygodni temu Eurostat podał dan...
Na przestrzeni ostatnich lat widoczny jest duży wzrost popularności różnego rodzaju naturalnych remediów na różne dolegliwości. I o ile niektóre rzeczywiście się sprawdzają, to inne nie są tak efektywne, jak można by tego oczekiwać. Kannabidiol (CBD...
W chirurgii stomatologicznej augmentacja tkanek (twardych i miękkich) nie jest niczym nowym, ale w powszechnym rozumieniu mówimy o wykorzystaniu komórek wzrostu i fibryny bogatopłytkowej zawartej w osoczu, pobieranym od pacjenta bezpośrednio przed za...
Z rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie kwalifikacji osób przeprowadzających badania kwalifikacyjne i szczepienia ochronne przeciwko COVID-19 wynika, że obok lekarzy do szczepień przeciw COVID-19 kwalifikować mogą również m.in. dentyści, pielęgni...
Na stronie internetowej Głównego Inspektora Sanitarnego pojawiło się stanowisko krajowego konsultanta ds. zdrowia publicznego Jarosława Pinkasa, w którym wzywa on do dyskusji na temat wprowadzenia w naszym kraju regulacji mających na celu ograniczeni...
Indie są najbardziej – obok USA i Brazylii – dotkniętym przez koronowirusa państwem świata. Do tej pory na COVID-19 zachorowało tam 7,7 mln osób, a zmarło niemal 117 tys. Jako jeden z pierwszych krajów, Indie wprowadziły podział na strefy oznaczone k...
Multidyscyplinarny zespół naukowców z Cardiff University School of Medicine przekonuje, że płyny stosowane do płukania jamy ustnej mogą niszczyć otoczkę lipidową koronawirusów, zwalczając replikację SARS-CoV-2 w jamie ustnej i gardle. W związku z tym...
Jak poinformowano na stronie internetowej Naczelnej Izby Lekarskiej, 8 listopada odbyło się spotkanie ministra zdrowia, samorządu lekarskiego oraz kilkudziesięciu konsultantów krajowych w sprawie zmian w kształceniu podyplomowym lekarzy i lekarzy den...
Szacuje się, że od 1 do 3% pacjentów chorych na COVID-19 zaraża się dotykając oczu. Mówi o tym prof. Benadetta Allegranzi z Instytutu Zdrowia Globalnego na Wydziale Nauk Medycznych Uniwersytetu w Genewie w materiale udostępnionym przez WHO, w którym ...
– Liczymy, że w połowie lutego przekroczymy poziom 90 proc. recept w postaci elektronicznej, a recepty papierowe będą już wystawiane tylko w wyjątkowych przypadkach – mówi “Pulsowi Biznesu” Janusz Cieszyński, wiceminister zdrowia. Każdego dnia lekarz...
