Zużycie antybiotyków w Polsce stale rośnie

– W Polsce stosuje się około 2 razy więcej antybiotyków w przeliczeniu na mieszkańca niż w Szwecji czy Holandii. Mimo działań promujących racjonalną antybiotykoterapię, w naszym kraju zużycie antybiotyków oraz oporność bakterii stale rosną – mówi PAP prof. dr hab. n. med. Katarzyna Dzierżanowska-Fangrat, członek zespołu ds. racjonalnej antybiotykoterapii IPCZD, była konsultant krajowa w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej. W dniach 18-24 listopada 2023 r. obchodzony jest Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach, ustanowiony przez WHO w celu zwrócenia uwagi na rosnący problem globalnej oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

W wywiadzie dla PAP prof. Katarzyna Dzierżanowska-Fangrat przyznała, że WHO umieściła lekooporność drobnoustrojów na liście 10 najważniejszych problemów zdrowotnych ludzkości. – Według danych Europejskiego Centrum Zapobiegania i Zwalczania Chorób (ECDC) w Europie notuje się rocznie ok. 700 tys. zakażeń wywoływanych przez bakterie oporne i ponad 33 tys. zgonów, a dane te są zapewne zaniżone. Na świecie roczną liczbę zgonów na skutek antybiotykooporności szacuje się na ponad 700 tys., a według WHO do 2050 r. z powodu lekooporności umierać będzie więcej osób, niż w wyniku chorób nowotworowych i cukrzycy łącznie. Coraz częściej na świecie, w tym – w Polsce – mamy do czynienia z bakteriami opornymi na wszystkie dostępne antybiotyki, co czyni nas zupełnie bezradnymi w walce z zakażeniami – powiedziała.

Jak dodała, oporność dotyczy drobnoustrojów szpitalnych i pozaszpitalnych, choć w szpitalach łatwiej ją zauważyć. – Ponieważ pacjenci hospitalizowani często są obarczeni poważnymi schorzeniami, ryzyko zakażeń jest u nich większe, a w przypadku nabycia szczepu bardzo opornego – wysokie jest także ryzyko niepomyślnego przebiegu zakażenia. Poza tym w szpitalach, ze względu na szczególne warunki, łatwiej dochodzi do rozprzestrzeniania się bakterii opornych między chorymi, co może prowadzić do zakażeń i ognisk epidemicznych – podkreśliła.

Bakterie wielolekooporne największym problemem

Największy problem stanowią tzw. bakterie wielolekooporne, tj. oporne równocześnie na kilka różnych grup leków, w tym coraz częściej na tzw. antybiotyki ostatniej szansy, co bardzo utrudnia, a czasem wręcz uniemożliwia skuteczne leczenie. – WHO opracowała listę patogenów, które aktualnie stwarzają najpoważniejsze zagrożenie i powinny stanowić priorytet w badaniach nad nowymi antybiotykami. Za najważniejsze (o najwyższym priorytecie) uznano oporne na karbapenemy pałeczki niefermentujące z rodzaju Acinetobacter i Pseudomonas oraz pałeczki jelitowe (z rzędu Enterobacterales) oporne karbapenemy i cefalosporyny 3-generacji. Drobnoustroje te wywołują przede wszystkim (ale nie wyłącznie), zakażenia u pacjentów hospitalizowanych i przebywających w zakładach opiekuńczo-leczniczych. Mogą powodować zapalenie płuc, sepsę, zakażenia wewnątrzbrzuszne, czy zakażenia układu moczowego. Wśród nich zdarzają się takie, które nie wykazują wrażliwości na żaden dostępny antybiotyk i zakażenie nimi kończy się śmiercią – poinformowała prof. dr hab. n. med. Katarzyna Dzierżanowska-Fangrat.

Antybiotyki powszechnie nadużywane

Głównym powodem narastania oporności jest nadużywanie antybiotyków. – Jeśli chodzi o medycynę, z badań prowadzonych w Stanach Zjednoczonych wynika, że około połowa wszystkich antybiotyków jest stosowana niewłaściwie, tzn. albo zupełnie niepotrzebnie, albo wybór antybiotyku lub jego dawka, czy czas trwania terapii – są nieprawidłowe – powiedziała.

Do wzrostu oporności przyczynia się także stosunkowo łatwa dostępność do antybiotyków – w niektórych krajach można je kupić bez recepty, co skutkuje ich nadużywaniem – bywają stosowane bez konsultacji z lekarzem, całkowicie niepotrzebnie. Do częstych błędów skutkujących narastaniem oporności poza samodzielnym stosowaniem antybiotyków, należy pomijanie dawek czy też zmienianie czasu terapii.

Znajomość zasad postępowania z pacjentem z zaburzeniami hemostazy ma ogromne znaczenie szczególnie dla dentystów wykonujących zabiegi inwazyjne. Jak przeprowadzić przed takim leczeniem wywiad medyczny? Odpowiada dr n. med. Magdalena Górska-Kosicka z Kliniki Zaburzeń Hemostazy i Chorób Wewnętrznych IHIT w Warszawie.

Źródło: https://naukawpolsce.pap.pl/