Stomatologiczne skutki niedoboru wapnia

Wszyscy wiemy, jak istotną rolę pełni wapń w naszym organizmie. Jest nie tylko podstawowym budulcem kości, zębów i paznokci, nie tylko zapobiega osteoporozie, lecz również jest odpowiedzialny za prawidłową pracę serca oraz przewodzenie impulsów nerwowych. Wspomaga działanie wielu bardzo ważnych enzymów, reguluje krzepliwość krwi, zwiększa przepuszczalność naczyń krwionośnych, a wreszcie – kontroluje kurczenie i rozkurczanie mięśni i neutralizuje reakcje alergiczne.
Wapń musi być regularnie dostarczany do organizmu ludzkiego, ponieważ jest codziennie tracony w wyniku różnych procesów fizjologicznych.

Niedobór wapnia ma poważne skutki
Niedobór wapnia jest określany mianem hipokalcemii i może być spowodowany licznymi czynnikami. Najczęstszą przyczyną niedoboru wapnia jest zbyt mała ilość w diecie produktów bogatych w ten makroelement lub jego niska biodostępność (czyli problemy z jego przyswajaniem). Jednakże hipokalcemia może wystąpić również w zaburzeniach gospodarki hormonalnej i niewydolności nerek, a także przy niedoborze witaminy D i magnezu.
Przy niewielkim niedoborze wapnia występują skurcze mięśni, uczucie mrowienia i drętwienia w rękach i nogach, bóle w stawach i zwolnienie tętna. W głębokim deficycie mogą się pojawić krwotoki, zaburzenia snu, stany lękowe, złamania kości, a u dzieci – zaburzenia wzrostu. Niedobór wapnia jest także główną przyczyną osteoporozy.

Niedobór wapnia a problemy stomatologiczne
Wiele osób jest przekonanych, iż skoro wapń jest tak ważnym budulcem zębów oraz kości, to w okresach jego niedoboru organizm radzi sobie z deficytem pobierając ten pierwiastek nie tylko z tkanki kostnej, lecz również z uzębienia. Ten pogląd jest typowy zwłaszcza dla pań w ciąży, które większą podatność swoich zębów na próchnicę uzasadniają faktem, że dziecko "wyciąga" z ich organizmu wapń i witaminy. Warto jednak w tym miejscu podkreślić, że taka możliwość po prostu nie istnieje. O ile faktycznie obserwuje się u ciężarnych niewielką utratę substancji mineralnych w kościach, to uwapnienie zębów nie ulega zmianie. W zębach wapń jest związany pod postacią kryształów hydroksyapatytu, więc jego "pobranie" jest po prostu niemożliwe.

Fakty
Tymczasem zdaniem naukowców istnieją silne powiązania między zawartością wapnia w organizmie a chorobami przyzębia. Naukowacy uważają, że wapń ma pośredni wpływ na tkanki przyzębia poprzez swój udział w regulacji gęstości kości szczęki i wyrostka zębodołowego. Przy niskim poziomie wapnia w organizmie dochodzi do słabszego osadzenia zębów w kości szczęki, co dwukrotnie zwiększa prawdopodobieństwo rozwinięcia się paradontozy.

Zalecane dawki
Aby uniknąć problemów wywołanych przez niedobór wapnia, powinniśmy się zatroszczyć o jego prawidłową podaż.
Zalecane dzienne spożycie wapnia, opracowane przez Instytut Żywności i Żywienia, jest zróżnicowane w zależności od płci i wieku. U dzieci między 2 a 8 rokiem życia dzienna podaż tego makropierwiastka powinna wynosić 1000 mg, między 9-17 rokiem życia 1600 mg, a między 18 a 30 rokiem życia – 1100 mg na dobę. Dzienne zapotrzebowanie dorosłych kobiet na wapń wynosi około 1200 mg, natomiast w okresie pomenopauzalnym wzrasta do 1500 mg.

Źródłem tego pierwiastka jest zarówno mleko, jak i cała gama przetworów mlecznych (kefir, jogurt, maślanka, biały ser, zsiadłe mleko). Wapń jest obecny także w wielu produktach spożywczych i to często w ilości przewyższającej mleko. Istnieją wreszcie zawierające wapń suplementy diety oraz napoje wzbogacone o ten pierwiastek. Jeśli więc należymy do grona przeciwników mleka lub jesteśmy uczuleni na jego składniki, możemy zadbać o gospodarkę wapniową naszego organizmu mądrze komponując codzienny jadłospis.

Ilość wapnia w 100 gramach produktu
mleko 3,5% – 119 mg wapnia
jogurt naturalny – 121 mg
twarożek – 60 mg
czarna fasola – 123 mg
liście pietruszki 193
migdały – 208 mg
sardynki w pomidorach 250 mg
suszone figi – 280 mg
sardynki w oleju – 330 mg
quinoa – 440 mg
algi arame – 780 mg
soja, nasiona suche 240

B.Sz.