Stan jamy ustnej użytkowników basenów pływackich

Osoby często korzystające z basenów pływackich narażone są powstawanie niekorzystnych zmian w obrębie jamy ustnej i zębów. Dzieje się tak głównie za sprawą wody, której szkodliwość spowodowana jest jej chlorowaniem. Zabieg ten powoduje znaczne obniżenie pH wody. Tak zmienione środowisko przyczynia się do możliwości powstania u intensywnie trenujących pływaków szeregu zmian patologicznych w jamie ustnej, takich jak:

• nadżerki szkliwa – szczególnie stwierdzano ich umiejscowienie po stronie wargowej zębów siecznych szczęk, przy pH wody poniżej 5.0;
• przebarwienia zębów na kolor żółto-brązowy i ciemno-brązowy przy pH wynoszącym około 6.5;
• duże ilości drobnocząsteczkowego brązowego kamienia nazębnego, ściśle przylegającego do zębów;
• znaczna frekwencja próchnicy;
• obecność zmian chorobowych przyzębia;
• starcia zębów.

Barodontalgia i aerodontalgia

Barodontalgia to zespół dolegliwości związanych z nurkowaniem. Podobne dolegliwości jakie występują u nurków o charakterze barodontalgii mają miejsce u pilotów, paralotniarzy, skoczków spadochronowych i nazywane są aerodontalgią. Okazuje się, że najczęściej występują one u zawodowych pilotów. Wszystkim tego typu dolegliwościom winne są duże zmiany ciśnień występujące zarówno w czasie nurkowania jak i wzbijania się i opadania w powietrzu.
Dolegliwości te mogą dotykać osoby z nieujawnionym do tej pory zapaleniem miazgi, zapaleniem zatok, z próchnicą pierwotną i wtórną, pacjentów będących w trakcie leczenia endodontycznego, z torbielami lub ropniami. Przyczyn tego zjawiska upatruje się w przekrwieniu miazgi i powstawaniu drobin gazu zamkniętych w kanałach zębowych w czasie leczenia kanałowego lub w kanalikach zębinowych, które podrażniają zakończenia nerwowe. Zamknięte w czasie wypełniania ubytku pęcherzyki powietrza w kanalikach zębinowych, mogą nie tylko powodować nadwrażliwość pozabiegową, ale i przyczyniać się do bolesności w czasie zmian ciśnienia.
Zjawisko to tłumaczy się prawem Boyle`a-Mariotta, które mówi, że w stałej temperaturze objętość gazu zmienia się odwrotnie proporcjonalnie do zmiany ciśnienia otaczającego. Tak też przy nurkowaniu, ciśnienie słupa wody nad nurkiem rośnie a objętość gazu w kanalikach zębinowych maleje. W czasie wznoszenia się, ciśnienie słupa powietrza nad nami maleje, a gaz w twardych tkankach zęba lub zatokach rośnie – innymi słowy się rozpręża. Problem pogłębia się w sytuacji gdy tkanki zęba lub ściany zatoki nie mogą zrekompensować owych zmian objętościowych. Badania naukowców dowodzą, że niekiedy ból ten osiąga tak silne natężenie, że może zaburzać pracę i percepcję u pilotów. Stąd też kandydaci na pilotów przechodzą wnikliwe badania dentystyczne a przyjmowani do szkół lotniczych są jedynie ci z najzdrowszym uzębieniem.

Do następstw nurkowania należy zaliczyć także ryzyko uszkodzenia układu szczękowo-twarzowego. Może pojawić się atypowy ból twarzy, dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego. Automaty używane przez nurków zaopatrzone są w ustniki, które mają standardowy kształt i wymiary. Ustnik dla uniknięcia dostania się wody do ust posiada kołnierz uszczelniający. Z kolei między zębami znajduje się pozioma płaszczyzna, na której zaciskają się zęby, aby ustnik nie wypadł. To przytrzymywanie zębami powoduje konieczność wysunięcia żuchwy do przodu, które musi wywoływać zmiany napięcia mięśni żwaczowych. Niejednokrotnie jest to przyczyną mniejszego lub większego stopnia dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego, też nawyku bruksizmu (nawykowe zgrzytanie zębami).

W tekście wykorzystano fragmenty książki "Problemy stomatologiczne uprawiających port" prof. zw. dr hab. med. Zofii Knychalskiej Karwan.

dodano: 2009-05-28 13:53:13