Rodzic sprzymierzeńcem lekarza w walce z dentofobią
Rodzic sprzymierzeńcem lekarza w walce z dentofobią
Wielu rodziców przyjmuje postawę roszczeniową i uważa, że uspokojenie przerażonego, zapłakanego i krzyczącego malucha jest przede wszystkim obowiązkiem dentysty – to on powinien zapanować nad atakiem histerii u małego pacjenta, wyleczyć zęby w maksymalnie delikatny sposób i zadbać o to, aby zabieg stomatologiczny nie zmienił się w traumatyczne przeżycie. Tymczasem nawet najbardziej empatyczny, cierpliwy i opanowany stomatolog nie będzie w stanie uspokoić malucha, jeżeli nie pomogą mu w tym rodzice. Aby leczenie małego pacjenta przebiegało bez problemów, obie strony muszą ze sobą współpracować, wspólnie troszcząc się o zminimalizowanie stresu u dziecka.
To od rodziców zależy, czy ich pociecha będzie nastawiona pozytywnie czy negatywnie do leczenia, czy nie będzie się bała stomatologa i czy pozwoli mu na wykonanie zabiegu. Wystraszony, poddenerwowany lub niekonsekwentny rodzic potrafi nieświadomie sprowokować u dziecka reakcję lękową (często połączoną z wstydem i poczuciem winy) i skutecznie zniweczyć wysiłki lekarza zmierzające do zdobycia zaufania małego pacjenta.
Do rodzicielskich błędów, które mogą spowodować rozwój dentofobii u dziecka, zaliczamy:
1. Podświadome projektowanie swoich lęków na dziecko – jeżeli rodzic sam obawia się stomatologa, dziecko natychmiast to wyczuje. Zdenerwowanie mamy lub taty bardzo łatwo udziela się małemu pacjentowi i powoduje negatywne reakcje psychiczne (bunt, złość, strach, histerię, chęć ucieczki). Rodzice, którzy mają tego typu problemy, powinni poprosić kogoś z najbliższej rodziny o wyręczenie ich w opiece nad maluchem podczas wizyty u stomatologa.
2. Ambiwalentny przekaz – wiele uspokajających formułek, wypowiadanych sztucznie beztroskim tonem, wywołuje skutek dokładnie odwrotny od zamierzonego. Dziecko staje się czujne i zaczyna podejrzewać, że za chwilę spotka go jakaś „okropna okropność”. Należy więc powstrzymać się od zdań typu: „Nie bój się, pan doktor tylko obejrzy Ci ząbki” „Nie bój się, to ukłucie nie będzie bolało”. Wypowiedzi te bowiem zawierają sugestię, iż w rzeczywistości dziecko MA się czego obawiać. Zamiast zdań nacechowanych emocjonalnie należy używać zdań oznajmujących, zawierających proste i rzeczowe informacje: „Pan doktor obejrzy Ci ząbki”, „Pan doktor oczyści Ci ząbki z czarnych plamek” itp.
3. Nadużycie zaufania – nie wolno ukrywać przed dzieckiem prawdziwego powodu spotkania ze stomatologiem. Oczywiście, wyjaśniając maluchowi cel wizyty, należy unikać zbyt fachowych lub drastycznych określeń i dostosować słownictwo do jego poziomu. Najlepiej w przystępny sposób wytłumaczyć dziecku, na czym polega praca stomatologa, wykorzystując w tym celu dostępne na rynku książeczki i zabawki edukacyjne. Zabawa w „dentystę” oswoi dziecko ze stosowanymi w gabinecie narzędziami, a jednocześnie pozwoli przemycić informacje dotyczące zaplanowanego zabiegu.
4. Ośmieszanie, zawstydzanie, agresja, różne formy psychicznego nacisku – jeżeli dziecko jest wyraźnie przestraszone lub onieśmielone, nie należy podnosić na niego głosu i wymuszać „grzecznych” zachowań. Absolutnie wykluczone są uwagi typu:
– „Sam sobie jesteś winny, bo jadłeś za dużo cukierków”,
– „Wstydź się, jesteś już duży, a tak okropnie się zachowujesz”,
– „Powiem wszystkim, jaka z ciebie beksa. Będą się z ciebie śmiali”,
– „Bądź grzeczny, to kupię ci zabawkę, którą chciałeś”,
– „Jak się zaraz nie uspokoisz, to ci przyleję”,
– „Nikt cię nie lubi, bo zachowujesz się okropnie”,
– „Zaraz ci przytrzymam tę rękę i nie puszczę”,
– „Za takie zachowanie należy ci się kara”.
– „Będziesz niegrzeczny, to sobie pójdę i cię tu samego zostawię”.
5. Brak konsekwencji – to jedna z najczęstszych pułapek, w jakie wpadają rodzice małych pacjentów. Niekiedy stomatolog nie jest w stanie przeprowadzić leczenia ze względu na wyraźny sprzeciw malucha. Jednak dziecko szybko się uczy, że wrzaski i krzyki odnoszą pozytywny skutek i błyskawicznie zmienia w małego terrorystę, który zrobi wszystko, by postawić na swoim. Wielu rodziców, bezradnych wobec ataku histerii pociechy, rezygnuje z zabiegu. To, oczywiście, w żaden sposób nie rozwiązuje problemu, gdyż dziecko następnym razem prawie na pewno powtórzy takie zachowanie. W takiej sytuacji konieczna jest konsekwencja i stanowczość, zarówno ze strony rodzica, jak i lekarza.
W większości gabinetów stomatologicznych można dziś odbyć wizytę adaptacyjną, podczas której dziecko poznaje pesonel medyczny, a także instrumenty i aparaturę używaną podczas zabiegu. Celem wizyty jest zbudowanie zaufania u młodego pacjenta i wyeliminowanie lęku związanego z leczeniem. Jest to również dobry moment dla rodziców, aby ustalić z lekarzem szczegóły dalszego leczenia (np. zapytać o dostępne metody znieczulenia), a także poznać sposoby minimalizujące stres malucha. Niestety, wielu rodziców nie decyduje się na takie rozwiązanie – w efekcie dziecko trafia do gabinetu z bolącym zębem, a wówczas o wiele trudniej jest je uspokoić i przeprowadzić bezstresowe leczenie.
B.Sz.
POWIĄZANE ARTYKUŁY
Stosowane przez pacjentów metody codziennej higieny jamy ustnej mają ogromne znaczenie w redukcji płytki nazębnej. W czasopiśmie „Journal of Dental Hygiene” pojawił się artykuł podsumowujący badania dotyczące skuteczności profesjonalnego szczotkowani...
W przeprowadzonym w ostatnim czasie badaniu oceniono skuteczność diaminofluorku srebra (SDF) i uszczelniaczy w zatrzymywaniu i zapobieganiu próchnicy u uczniów. Naukowcy z Nowego Jorku potwierdzili, że SDF daje wyniki porównywalne z uszczelniaczami, ...
Naukowcy z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN zaprojektowali i zsyntetyzowali materiały kompozytowe zdolne samoczynnie i nieustannie zabijać bakterie i zapobiegać rozwojowi ich kolonii. Kompozyty można wprowadzać do innych substancji np. do wypełnień dent...
Badania przeprowadzone przez naukowców z University of Queensland w Brisbane i University of Bristol w Wielkiej Brytanii dowiodły, że substancje zawarte w jagodach oraz żurawinie mogą pomagać w zapobieganiu próchnicy. Hamują one namnażanie bakterii w...
Kanadyjskie Stowarzyszenie Stomatologiczne (CDA) z zadowoleniem przyjęło raport końcowy grupy pod nazwą Canadian Pain Task Force. Jest to ogólnokrajowy plan działania na rzecz zwalczania bólu, opublikowany przez departament federalny Health Canada. ...
Pacjenci z dentofobią – czyli silnym, często paraliżującym strachem przed leczeniem stomatologicznym – stanowią duże wyzwanie dla dentystów. Jak się okazuje, o szczególnych potrzebach tego typu pacjentów można pomyśleć już na etapie projektowania i a...
Owadożerna rosiczka pomaga naukowcom niszczyć biofilm, jakim bakterie odgradzają się od antybiotyków. Nawet najbardziej zjadliwe bakterie na cewnikach czy materiałach opatrunkowych mają znacznie mniejszą szansę rozwoju i tracą swoją antybiotykooporną...
W walce z pandemią to naukowcy są najlepiej ocenianą przez Polaków grupą. Za nimi są pracownicy służby zdrowia. Z kolei w kwestiach zdrowia 80% respondentów bardziej ufa rodzinie niż lekarzom czy pielęgniarkom – wynika z badania socjologa dr. hab. Mi...
Prof. Hazem Kalaji z Instytutu Biologii SGGW oraz japoński wirusolog dr Seiya Sato opracowali i opatentowali substancję pochodzącą z kanawalii szablastej – rośliny z rodziny bobowatych uprawianej m.in. w Afryce, która ma właściwości zapobiegające inf...
Badanie przeprowadzone przez amerykańskich naukowców dowiodło, że regularne kontrole dentystyczne znacznie zmniejszają ryzyko zachorowań na zapalenie płuc – informuje Dental Tribune. Regularne kontrole dentystyczne zmniejszają ryzyko zapalenia płuc...
Europejski plan walki z rakiem ma za zadanie uchronić przed śmiercią z powodu raka 3 miliony Europejczyków. Warta miliardy euro inicjatywa Komisji Europejskiej to wyraz przekonania, że tylko zintegrowane działania pozwolą uzyskać istotne zmniejszenie...