Raz i porządnie: leczenie kanałowe na jednej wizycie

Wielu pacjentom leczenia kanałowe się kojarzy z dojmującym bólem, będącym efektem zatruwania miazgi. Tymczasem priorytetem w nowoczesnej endodoncji jest wyeliminowanie doznań bólowych, dzięki zastosowaniu miejscowego znieczulenia, które znosi odczuwanie bólu w obwodowym układzie nerwowym. Ponadto zabieg czyszczenia kanałów – kiedyś wykonywany przez dentystę wieloetapowo (ponieważ konieczne było kilkukrotne zatruwanie zęba) – dziś może być przeprowadzony znacznie krótszym czasie.

Współczesny endodonta – wyposażony w specjalistyczny sprzęt i materiały – może pozbyć się infekcji nawet z zakrzywionych kanałów korzeniowych, zamknąć je szczelnie za pomocą specjalistycznych uszczelniaczy, a na koniec odbudować ząb protetycznie. Wyjątek stanowią rozległe zmiany okołowierzchołkowe (np. torbiele lub ropnie zęba), ponieważ w ich przypadku niezbędne mogą się okazać kilkukrotne wizyty.

Dzięki zastosowaniu nowych metod i narzędzi skuteczność leczenia jest dziś nieporównywalnie większa niż kilkanaście lat temu – obecnie dentysta jest w stanie uratować nawet takie zęby, które kiedyś były skazane na usunięcie.

Metoda mortalna kontra metoda przyżyciowa

Mówiąc najogólniej, leczenie kanałowe polega na usunięciu z wnętrza zęba zainfekowanej bakteriami miazgi, a następnie na wypełnieniu komory oraz kanałów korzeniowych materiałem stomatologicznym, czyli specjalnymi uszczelniaczami i gutaperką. Jednak dzisiaj zabieg ten można przeprowadzić za pomocą dwóch odmiennych metod: metody mortalnej oraz ekstyrpacji.

Metoda mortalna – kiedyś stosowana rutynowo – sprowadza się do tego, że w pierwszej fazie leczenia stomatolog nie usuwa chorej miazgi, a pokrywa ją specjalnym preparatem, który zawiera w swoim składzie paraformaldehyd. Środek ten po 6–14 dniach doprowadza do martwicy tkanki wypełniającej komorę i kanały korzeniowe. Ponieważ jednak szybkość, z jaką postępuje proces obumarcia, zależy od budowy anatomicznej zęba, zwłaszcza długości i przebiegu kanałów – zdarza się, że zabieg dewitalizacji trzeba powtórzyć, co znacznie wydłuża proces leczenia.

Metoda ekstyrpacji jest znacznie szybsza i o wiele bardziej komfortowa dla pacjenta, ponieważ eliminuje ona dolegliwości bólowe pojawiające się po założeniu pasty dewitalizującej. Zabieg jest przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym (miazga, mimo iż chora, jest nadal żywa, dlatego jej usuwanie może mocno boleć). Stomatolog pracujący metodą ekstyrpacji omija etap „zatruwania” zęba” (dewitalizacji) i przeprowadza cały zabieg w trakcie jednej wizyty.

Jak przebiega nowoczesne leczenie kanałowe?

Zabieg – zawsze wykonywany w znieczuleniu – rozpoczyna się od otwarcia komory zęba i usunięcia martwej lub żywej miazgi w stanie zapalnym. Następnie dentysta lokalizuje wszystkie ujścia kanałów korzeniowych (używa w tym celu mikroskopu stomatologicznego lub posiłkuje się zdjęciem rtg, obrazującym ilość i przebieg kanałów) i przystępuje do ich opracowania. Mierzy ich długość specjalnym urządzeniem (endometrem) i oczyszcza wnętrze za pomocą giętkich pilników i miazgociągów, stosując jednocześnie obfite płukanie. Niekiedy na tym etapie niektórzy dentyści w roli środka dezynfekcyjnego wykorzystują ozon – gaz o silnych właściwościach przeciwbakteryjnych, który dociera do najmniejszych szczelin rozbudowanego systemu kanałów korzeniowych i skutecznie likwiduje drobnoustroje. Po oczyszczeniu i osuszeniu kanałów stomatolog wypełnia je gutaperką oraz uszczelniaczami. Szczelne zamknięcie światła kanału na całej długości stanowi w endodoncji klucz do sukcesu, gdyż uniemożliwia przenikanie bakterii z jamy zęba do tkanek okołowierzchołkowych. W dalszej kolejności ząb zostaje odbudowany (dentysta wypełnia go materiałem kompozytowym lub zakłada koronę protetyczną).

Warto jednak wiedzieć, że ekstyrpacja jest zabiegiem czasochłonnym (przeciętnie zabiera lekarzowi od 1,5 do 2 godzin), dlatego przeprowadza się ją głównie na zaplanowanych wizytach. W przypadku pacjentów z bólem, przyjmowanych poza kolejnością, dentyści nadal stosują metodą mortalną – w danym momencie jest to bowiem najszybszy sposób, aby uwolnić pacjenta od dojmującego cierpieniu i rozpocząć leczenie chorego zęba.

B.Sz.