Czy guzek na podniebieniu to rak podniebienia? Rokowania w przypadku nowotworu podniebienia

Rak podniebienia występuje rzadko, gdyż stanowi zaledwie 1% wszystkich nowotworów jamy ustnej i gardła. Jest jednak rakiem o wysokim stopniu złośliwości – szybko nacieka okoliczne tkanki i w 1/4 przypadków daje przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych (zazwyczaj podżuchwowych, szyjnych głębokich i zagardłowych).

Czym jest nowotwór podniebienia, czy guzek na podniebieniu zawsze oznacza nowotwór jamy ustnej?

Przyjmuje się, że pod względem histologicznym w 2/3 przypadków rak podniebienia jest rakiem płaskonabłonkowym. Jednak w piśmiennictwie medycznym można znaleźć opinie, iż rak płaskonabłonkowy występuje głównie na podniebieniu miękkim, natomiast na podniebieniu twardym przeważają raki gruczołowe (wywodzące się z małych gruczołów ślinowych). Przyczyną tej rozbieżności jest niewielka liczba doniesień poświęconych tylko i wyłącznie tej zmianie nowotworowej.

Objawy raka podniebienia

Płaskonabłonkowy rak podniebienia występuje zazwyczaj w postaci rozlanego, nieostro ograniczonego nacieku (guzka), nierzadko z powierzchownym lub głębokim owrzodzeniem. Owrzodzenie szybko nacieka w głąb, w kierunku kości podniebienia, jam nosa i zatok przynosowych, czemu towarzyszą coraz silniejsze dolegliwości bólowe. Bywa, że naciek penetruje również w kierunku wargi górnej, dochodząc do fałdu nosowo-wargowego, obejmuje kość szczęki i podniebienie miękkie. Mogą pojawić się zaburzenia artykulacji – spowolnieniu ulega tempo mówienia, mowa staje się niewyraźna i nosowa.

Czy każdy guzek na podniebieniu to objaw raka jamy ustnej?

Nie, nie wszystkie guzki na podniebieniu są objawem raka jamy ustnej. Istnieje wiele innych możliwych przyczyn powstania guzków na podniebieniu, takich jak infekcje wirusowe, grzybice, urazy mechaniczne czy nadmierna ekspozycja na substancje chemiczne. Jednak ważne jest, aby każdy guzek na podniebieniu był dokładnie oceniany przez lekarza, zwłaszcza jeśli utrzymuje się przez dłuższy czas lub powoduje dolegliwości.  

Przyczyny powstawania raka podniebienia – co sprzyja rozwojowi raka?

Rak podniebienia jest jednym z najrzadszych typów nowotworów, jednak wciąż jest to poważna i potencjalnie śmiertelna choroba. Przyczyny powstawania raka podniebienia nie są w pełni poznane, ale istnieje wiele czynników, które mogą sprzyjać jego rozwojowi. Jednym z najważniejszych czynników ryzyka jest palenie tytoniu. Osoby palące mają znacznie większe ryzyko zachorowania na raka podniebienia w porównaniu z osobami niepalącymi. Dodatkowo, nadużywanie alkoholu również może zwiększyć ryzyko rozwoju tej choroby. Osoby, które palą papierosy i jednocześnie nadużywają alkoholu, mają jeszcze większe ryzyko zachorowania na raka podniebienia.

Innym potencjalnym czynnikiem ryzyka jest zakażenie wirusem HPV (papillomavirus humanae). HPV jest bardzo powszechnym wirusem przenoszonym drogą płciową i może prowadzić do rozwoju różnych typów raka, w tym raka podniebienia. Osoby, które są zakażone wirusem HPV, mają większe ryzyko rozwoju tej choroby. Nieprawidłowe nawyki żywieniowe, takie jak spożywanie dużej ilości przetworzonej żywności, żywności wysoko przetworzonej i ubogiej w warzywa i owoce, również mogą wpływać na ryzyko zachorowania na raka podniebienia. 

Dodatkowo, wiek może mieć wpływ na ryzyko rozwoju raka podniebienia. Większość przypadków tej choroby występuje u osób starszych, zwłaszcza powyżej 55. roku życia.

Wpływ na rozwój raka podniebienia może mieć także narażenie na promieniowanie UV, takie jak długotrwałe narażenie na słońce lub korzystanie z solarium. Narażenie na promieniowanie jonizujące, takie jak promieniowanie rentgenowskie, także może zwiększać ryzyko rozwoju tej choroby.

Czy raka płaskonabłonkowego podniebienia uznaje się za nowotwór złośliwy i czy daje on przerzuty do węzłów chłonnych? 

Rak płaskonabłonkowy podniebienia jest uznawany za nowotwór złośliwy, który rozwija się w nabłonku podniebienia. Nabłonek podniebienia to warstwa komórek, która pokrywa tę część jamy ustnej. Rak płaskonabłonkowy podniebienia jest jednym z podtypów raka głowy i szyi, które są złośliwymi guzami, rozwijającymi się w tej części ciała. Ten rodzaj raka jest niebezpieczny i może się szybko rozprzestrzeniać na pobliskie tkanki i narządy, takie jak gardło, język, krtań czy węzły chłonne.

Jak wykryć raka złośliwego podniebienia? Diagnostyka

Diagnoza złośliwego raka płaskonabłonkowego podniebienia zwykle obejmuje badanie jamy ustnej, w tym wziernikowanie, biopsję oraz badanie histopatologiczne. Lekarz może również zlecić dodatkowe badania, takie jak tomografia komputerowa (TK) czy rezonans magnetyczny (MR), aby ocenić zaawansowanie i rozprzestrzenienie się guza.

Rokowania w przypadku raka podniebienia twardego 

W przypadku wcześnie zdiagnozowanej zmiany nowotworowej notuje się 80-82% wyleczeń. W przypadku przerzutów rokowanie jest zdecydowanie gorsze – nawrót choroby po pięciu latach od zakończenia leczenia obserwuje się u prawie 70% pacjentów.

Rak podniebienia – ze względu na swoją lokalizację, możliwość dokładnego zobaczenia zmiany i łatwy dostęp badania palpacyjnego – powinien być szybko wykrywany i diagnozowany. Dlatego zdumiewać może fakt, że większość raków podniebienia trafiających do leczenia onkologicznego cechuje się wysokim stopniem zaawansowania. Onkolodzy apelują, aby stomatolodzy byli bardziej wyczuleni na wszelkie zmiany zlokalizowane na podniebieniu twardym, nie przedłużali nieskutecznego leczenia miejscowego i jak najszybciej kierowali pacjentów na badania specjalistyczne (histopatologię, badania obrazowe).

Leczenie nowotworu podniebienia – jak wygląda leczenie raka jamy ustnej tego typu?

Rak podniebienia – w zależności od lokalizacji, stopnia zaawansowania, postaci histologicznej i stanu ogólnego pacjenta – może być leczony różnymi metodami. Podstawową metodą jest radioterapia, stosowana jako leczenie radykalne lub paliatywne, samodzielnie lub w skojarzeniu z innymi metodami, np. leczeniem operacyjnym i/lub chemioterapią.

Radykalna resekcja (wycięcie) dużych guzów podniebienia wymaga czasem usunięcia części szczęki z wyrostkiem zębodołowym. Ponadto w efekcie operacji dochodzi do otwarcia jamy nosowej, co w konsekwencji powoduje zaburzenia mowy i zarzucanie treści pokarmowej do jam nosa. Dlatego drugim etapem leczenia jest zwykle zabieg z zakresu chirurgii plastycznej i rekonstrukcyjnej.

Higiena jamy ustnej przy raku podniebienia

Rak podniebienia jest złośliwym nowotworem, który rozwija się w tkankach podniebienia. Ta forma raka może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia pacjenta i może prowadzić do trudności w jedzeniu, mówieniu i oddychaniu. Jednak istnieją pewne środki, które mogą pomóc w utrzymaniu higieny jamy ustnej i złagodzeniu niektórych objawów raka podniebienia. Przede wszystkim, regularne szczotkowanie zębów jest niezwykle ważne w przypadku pacjentów cierpiących na raka podniebienia. Szczotkowanie powinno być przeprowadzane co najmniej dwa razy dziennie, używając miękkiej szczoteczki do zębów. W przypadku pacjentów stosujących chemioterapię lub radioterapię, konieczne będzie delikatne szczotkowanie zębów po każdym posiłku, aby uniknąć podrażnienia delikatnych tkanek jamy ustnej. Dodatkowo, płukanie ust wodą lub specjalnym płynem może pomóc w utrzymaniu czystości jamy ustnej i łagodzeniu dyskomfortu związanego z rakiem podniebienia. Płukanie ust można wykonywać po posiłku i przed snem, aby usunąć wszelkie resztki jedzenia i zmniejszyć ryzyko ewentualnych infekcji.

Rak jamy ustnej to nie tylko rak podniebienia, ale także rak policzka, rak dna jamy ustnej i inne

Nowotwory jamy ustnej to zróżnicowana grupa chorób. Zmiany są głównie zlokalizowane się na języku i w dnie jamy ustnej. Zmiany przednowotworowe są często bagatelizowane, co skutkuje wykrywaniem nowotworów w ich późnym stadium. Jeśli macie jakiekolwiek zmiany dotykające języka lub dna jamy ustnej, które budzą Wasz niepokój — koniecznie odwiedźcie lekarza i zweryfikujcie, czym one są.

B.Sz.