Próchnica popromienna i zmiana koloru zęba po radioterapii
Próchnica popromienna i zmiana koloru zęba po radioterapii
Radioterapia stosowana w leczeniu nowotworów głowy i szyi jest przyczyną licznych powikłań ze strony jamy ustnej. Należą do nich: próchnica popromienna, kserostomia, zaburzenia smaku, zapalenie śluzówki oraz popromienna martwica kości.
Radioterapia – obok leczenia chirurgicznego – jest jedną z podstawowych metod walki z nowotworami jamy ustnej. Niestety, terapia ta poważnie uszkadza gruczoły ślinowe i negatywnie wpływa na jakość oraz ilość śliny. Najbardziej wrażliwa na napromienienie jest ślinianka przyuszna – bywa, że po radioterapii 100% jej miąższu staje się niewydolna. Przy zachowaniu 10-20% zdrowego miąższu gruczoł ślinowy produkuje ślinę, jednak zmienia one swoje właściwości: staje się bardzo gęsta, lepka i ciągnąca.
W praktyce stopień uszkodzenia ślinianek przyusznych oraz podżuchwowych zależy od dawki promieniowania i obszaru napromienienia (z reguły w terenie napromienianym znajduje się część twarzoczaszki, jama ustna, żuchwa oraz – wspomniane wcześniej – gruczoły ślinowe).
Jak wiemy, ślina jest nam niezbędna do połykania, odczuwania smaku i mówienia. Niemniej jej najważniejszą rolą jest zapobieganie próchnicy poprzez neutralizowanie kwasów oraz oczyszczanie zębów i dziąseł. Niestety, w efekcie radioterapii ślina traci swoje zdolności ochronne, co przyczynia się do zachwiania równowagi bakteryjnej w jamy ustnej oraz powoduje kserostomię. Kserostomia zwiększa ryzyko rozwinięcia się próchnicy, a problem ten może się nasilać, jeśli leczenie stomatologiczne nie zostanie odpowiednio wcześnie podjęte.
Próchnica popromienna
Należy podkreślić, iż próchnica popromienna nie jest efektem bezpośredniego działania promieniowania na struktury zęba, ale wynikiem powikłań związanych ze zmniejszonym wydzielaniem śliny.
Z reguły próchnica rozwija się w okresie od 4 do 6 miesięcy od zakończenia radioterapii, atakuje wszystkie zęby i wyróżnia się bardzo agresywnym, szybkim przebiegiem. Jej cechą charakterystyczną jest to, że rozpoczyna się od szyjki zęba, aby w następnym etapie objąć całą jego powierzchnię. Ta kolejność jest spowodowana właśnie brakiem ochronnego działania śliny, której przepływ jest znacznie ograniczony.
Zmiana koloru zęba
U części chorych poddanych radioterapii może dojść do zmiany naturalnego koloru zęba na brunatny. Najczęściej przebarwienie to jest związane z nadkażeniem bakteryjnym lub grzybiczym w obrębie jamy ustnej, jednak zmiany tego typu mogą również towarzyszyć próchnicy. Ponadto niektóre płyny używane do płukania jamy ustnej mogą zawierać chlorhexydynę, która przy odczynie kwaśnym w jamie ustnej może zabarwiać na brunatno szkliwo zębów.
Ważne: Ze względu na zwiększone ryzyko powstawania w bardzo krótkim czasie wielu ubytków, osoby poddawane radioterapii głowy i szyi powinny znacznie częściej niż do tej pory odwiedzać dentystę.
B.Sz.
POWIĄZANE ARTYKUŁY
Chociaż uzależnienie od Internetu to coraz powszechniejszy problem osób z niemal każdej grupy wiekowej, najczęściej dotyczy młodzieży, a nawet dzieci. Poza wszelkimi innymi negatywnymi skutkami zdrowotnymi, psychologicznymi czy społecznymi, uzależnie...
Statystyki opublikowane w Wielkiej Brytanii wskazują na to, że po raz kolejny na „niedopuszczalnie wysokim poziomie” utrzymuje się liczba przeprowadzanych w szpitalach ekstrakcji zębów u dzieci i młodzieży. Główną przyczyną tych zabiegów, wykonywanyc...
Gazeta Wyborcza w Łodzi alarmuje, że jeszcze 20 lat temu łódzkie 12-latki miały przeciętnie trzy-cztery zęby zaatakowane próchnicą. Natomiast teraz jest to średnio siedem-osiem zębów do leczenia. Dla Wyborczej sytuację komentuje Małgorzata Lindorf, ...
Do Świętokrzyskiego Centrum Pediatrii co roku trafia kilkoro dzieci z bardzo zaawansowanymi zakażeniami próchniczymi. W placówce leczono nawet małych pacjentów z sepsą zębopochodną. W ostatnim czasie w Świętokrzyskim Centrum Pediatrii pojawił się 11...
Pod koniec maja w czasopiśmie naukowym „Journal of Pediatric Surgery Case Reports” opublikowano opis przypadku młodej pacjentki, u której rozwinęła się zmiana przypominająca tkanki zęba, zawierająca zwapniałe skrzepy krwi. Guz zlokalizowany w pobliżu...
Od rozliczenia 2022 r. deklaracje PIT-28 i PIT-28S składa się w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia. Ryczałt za grudzień 2022 r. oraz za ostatni kwartał 2022 r. jest płatny do końca lutego 2023 r. W kolejnych latach ryczałt będzie płatny do 20. st...
Badania przeprowadzone przez naukowców z University of Queensland w Brisbane i University of Bristol w Wielkiej Brytanii dowiodły, że substancje zawarte w jagodach oraz żurawinie mogą pomagać w zapobieganiu próchnicy. Hamują one namnażanie bakterii w...
Naukowcy z Akademii Górniczo-Hutniczej będą wspierać lekarzy ze Świętokrzyskiego Centrum Onkologii w opracowaniu nowoczesnej radioterapii. Leczenie ma być „szyte na miarę”, czyli dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjentów. W diagnozie i leczeniu...
Na mocy zarządzenia prezesa NFZ-u, wycena świadczeń stomatologicznych udzielanych dzieciom i młodzieży do 19. roku życia zostaje podniesiona poprzez wzrost współczynnika korygującego z 1,3 do 1,5. Jak czytamy w rozporządzeniu, świadczenia ogólnosto...
Serwis internetowy The Dentist.co.uk opisał przypadek kilkulatki z Wielkiej Brytanii, która zmaga się z bardzo zaawansowaną próchnicą. Powodem niepodejmowania leczenia u dziecka jest problem z dostępem do lekarza stomatologa Narodowej Służby Zdrowia ...
Posłanka Krystyna Skowrońska skierowała do ministra zdrowia kolejną interpelację, w której pyta, jak długo jeszcze potrwa zmiana wyceny świadczeń stomatologicznych. Przypomnijmy – w grudniu 2021 r. posłanka Krystyna Skowrońska skierowała do ministra...
