Preparat Green Or w zwalczaniu nadwrażliwości zębiny

Nadwrażliwość zębiny to występowanie nadmiernego bólu zlokalizowanego najczęściej w obrębie szyjek zębowych, wywołanego nieszkodliwymi bodźcami czuciowymi (1). Ze względu na stan kliniczny nadwrażliwość zębiny może dotyczyć:

1) zębów klinicznie zdrowych:

– nadwrażliwość okolicy przyszyjkowej z towarzyszącym często obnażaniem szyjek zębowych;

2) zębów z ubytkami tkanek twardych pochodzenia niepróchnicowego:

– wady nabyte: atrycja, abrazja, erozja, ubytki klinowe;

3) zębów uszkodzonych mechanicznie:

– po opracowaniu ubytku,

– po skalingu;

4) zębów objętych procesem próchnicowym:

– próchnica korzenia zęba,

– płytkie ubytki próchnicowe klasy V wg Blacka.

W populacji osób dorosłych wykazano obecność nadwrażliwości zębiny w obrębie szyjek zębowych u od 8 do 30% badanych. Najczęstsze występowanie opisanych dolegliwości stwierdzono w trzeciej dekadzie życia (2,34). U osób starszych mimo recesji przyzębia i odsłaniania zębiny korzeniowej nadwrażliwość zębiny się nie zwiększała ze względu na związanie z wiekiem zmiany w zębinie i miazdze (zębina wtórna, sklerotyczna, zwłóknienie miazgi (5,6).

Stwierdzono częstsze występowanie zespołu nadwrażliwości zębiny u kobiet niż u mężczyzn (3). Dolegliwości bólowe lokalizują się najczęściej w kanałach, następnie w przedtrzonowcach, siekaczach i trzonowcach (7).

Za czynniki powodujące nadwrażliwość szyjek zębowych uznaje się (1,7):

– przewlekłe mikrourazy związane z nieprawidłowym szczotkowaniem zębów (zbyt silne i energiczne ruchy),

– szkodliwe nawyki (parafunkcje),

– niektóre wady lub nieprawidłowości zgryzu,

– działanie protez lub aparatów ortodontycznych,

– choroby przyzębia, w których dochodzi do cofania się brzegu dziąsłowego,

– występowanie ubytków pochodzenia niepróchnicowego (ubytki klinowe),

– ubytki przyszyjkowe.

Wśród przyczyn nadwrażliwości zębiny wymienia się także ograniczone zapalenie miazgi (pulpalgia), które powstaje jako powikłanie po leczeniu zębów lub przyzębia (szlifowanie zębów, zabiegi chirurgiczne na przyzębiu, np. gingiwektomia) (3,7,8).

W znoszeniu nadwrażliwości zębiny stosuje się metody, które można zakwalifikować jako: fizyczne, chemiczne, fizyczno-chemiczne (7).Cel pracy

Celem przeprowadzonych badań była ocena skuteczności preparatu Green Or w leczeniu nadwrażliwości zębiny.

Materiał i metody

Preparat Green Or jest nowym środkiem do zwalczania nadwrażliwości zębiny metodą chemiczną. Jest produkowany w postaci płynu w 2 buteleczkach, każda o pojemności 7 ml (ryc.1); zawartość buteleczki nr 1: woda, fosforan potasu, węglan potasu, methylparaben sodu, a buteleczki nr 2: woda, chlorek wapnia, chlorek strontu, benzoesan sodu.

Ocenie poddano 142 zęby u 34 pacjentów z nadwrażliwością zębiny. Ze względu na przyczynę powstawania tej dolegliwości materiał podzielono na trzy grupy:

1. Zęby z obnażeniem szyjek zębowych w miejscu połączenia szkliwa i cementu (liczba zębów 58).

2. Zęby z ubytkami tkanek twardych pochodzenia niepróchnicowego (liczba zębów 68).

3. Zęby z uszkodzeniami mechanicznymi (liczba zębów 16)

– Po opracowaniu ubytku,

– Po skalingu.

W badaniu podmiotowym poza wywiadem pacjenci wypełniali anonimową ankietę dotyczącą przyczyny nadwrażliwości, czasu występowania, wcześniejszego stosowania innych środków znoszących nadwrażliwość (9,10,11).

W badaniu przedmiotowym wyjściowy poziom nadwrażliwości oceniano za pomocą strumienia powietrza z dmuchawki, którego działaniu poddawano przez 10 sekund powierzchnię każdego z zębów.

Nasilenie dolegliwości oceniano, stosując dwie skale: obrazową –10– stopniową i opisową, 3-stopniową. Stopień nasilenia dolegliwości bólowych w obrazowej skali bólu określano, używając przyrządu (ryc.2), na którym pacjent za pomocą suwaka oznaczał nasilenie bólu.

Skala dla pacjenta nie zawierała podziałki cyfrowej, lecz pasek ze stopniowo nasilającym się kolorem czerwonym. Druga strona była przeznaczona dla lekarza i zawierała podziałkę cyfrową, dzięki której odczytywano poziom bólu wskazany przez pacjenta.

Wynik od 1 do 3 klasyfikowano jako nasilenie bólu słabe, od 4 do 6 – nasilenie średnie, od 7 do 10 zaś jako silną dolegliwość bólową.

Drugą z zastosowania skal była 3-stopniowa, opisowa skala bólu, w której: stopień 1. oznacza, że ból mija po wyeliminowaniu bodźca, stopień 2. –ból utrzymuje się do 5 sekund po usunięciu bodźca, a stopień 3. – ból utrzymuje ponad 5 sekund.

Nasilenie bólu na podstawie skali obrazowej i opisowej określano przed zastosowaniem preparatu, po 15 minutach od aplikacji oraz po dwóch tygodniach po ponownym zastosowaniu preparatu Green Or.

Preparat Green Or nakładano na izolowane od dostępu śliny, oczyszczone za pomocą szczoteczki, odtłuszczone, osuszone, bolesne powierzchnie zębów w dwóch etapach.

W etapie I przez 10 sekund wcierano 4 krople preparatu z buteleczki oznaczonej nr. 1 (zielona). W etapie II w tę samą powierzchnię wcierano przez kolejne 10 sekund nowym wacikiem 4 krople płynu z buteleczki nr. 2 (pomarańczowa). Postępowanie było zgodne z zaleceniami producenta.Wyniki badań i ich omówienie

Wykazano najwyższą skuteczność preparatu – 85,3%- po 15 minutach od aplikacji u pacjentów ze słabą nadwrażliwością zębiny. W stosunku do pacjentów z silną nadwrażliwością zębiny różnica ta była istotna statystycznie (p = 0,05).

Podobne wyniki stwierdzono po 2 tygodniach od aplikacji preparatu. Najwyższą skuteczność uzyskano również u pacjentów ze słabą nadwrażliwością zębiny – 93,3%. Różnica ta była istotna statystycznie (p < 0,01) w stosunku do pacjentów ze średnią nadwrażliwością zębiny.

Warto zwrócić uwagę na grupę badanych oceniającą swoją wyjściową nadwrażliwość na poziomie średnim 4-6. W grupie tej poprawa po 2 tygodniach od zastosowania preparatu była w porównaniu z innymi grupami niższa, a także niższa od deklarowanej przez nich samych w badaniu dolegliwości bólowych po 15 minutach od zastosowania preparatu Green Or.

Może to być spowodowane tym, iż pacjenci z tej grupy nie potrafili wyraźnie określić na skali przyrządu, jak bardzo zmniejszyły się ich dolegliwości po 2 tygodniach (kiedy to już przywykli do zmiany, ale odczucie bólu nie znikło do końca) w porównaniu z badaniem po 15 min. od zastosowania preparatu, w którym odczuli wyraźną poprawę.

Należy pamiętać o tym, iż oceniając ból, uzyskuje się w wyniku wyraz subiektywnych odczuć pacjenta uzależniony przede wszystkim od jego wrażliwości osobniczej.

Oto wyniki uwzględniające przyczyny występowania nadwrażliwości i opisową skalę bólu przed aplikacja preparatu.

Najliczniejszą grupę stanowili pacjenci z ubytkami tkanek twardych pochodzenia niepróchnicowego (47,9%). Pacjenci z recesją dziąseł stanowili 40,8%, najmniej liczna była grupa z zębami uszkodzonymi mechanicznie (11,3%).

Po zastosowaniu skali opisowej okazało się, iż większość pacjentów (89,4%) określiła swoje doznania bólowe jako stopień 1. (ból mija po wyeliminowaniu bodźca). Stopień 2. lub 3. Wg opisanej wyżej skali zgłaszało stosunkowo niewielu pacjentów (11,6%); nie wykazano różnic istotnych statystycznie pomiędzy tymi grupami. W związku z tym po 2 tygodniach od aplikacji leku zestawiono skuteczność preparatu bez podziału pacjentów na grupy wg opisowej skali bólu.

Najwyższą skuteczność uzyskano u pacjentów z ubytkami tkanek twardych zęba pochodzenia niepróchnicowego – 94,1%. Wyniki nie różnią się istotnie statystycznie, co oznacza, iż preparat Green Or jest równie skuteczny we wszystkich badanych grupach, niezależnie od przyczyny wywołującej nadwrażliwość.Wnioski

1. Preparat Green Or okazał się skuteczny we wszystkich badanych grupach pacjentów w 88-92%, w zależności od zastosowanej oceny skali bólu.

2. Najwyższą skuteczność uzyskano po dwóch tygodniach od aplikacji preparatu u pacjentów ze słabą nadwrażliwością zębiny (93,3%) oraz u pacjentów z ubytkami tkanek twardych pochodzenia niepróchnicowego (94,1%).

3. Preparat Green Or nie przebarwia zębów, wypowiedzi pacjentów na temat jego cech organoleptycznych były pozytywne.

Katarzyna Betleja,

Katarzyna Jamroszczyk,

Agnieszka Ruchała-Tyszler

(ze Specjalistycznej Lecznicy Stomatologicznej

Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie

Dyrektor: dr n. med. Iwona Chruściel-Malinowska

Konsultant naukowy: prof. dr hab. n. med. Zbigniew Jańczuk)

Redakcja DENTOnet.pl serdecznie dziękuję Panu prof. dr. hab. n. med. Zbigniewowi Jańczukowi i redakcji pisma „Twój Przegląd Stomatologiczny” za wyrażenie zgody na przedruk artykułu.

Opiekunem działu „Periodontologia”

jest dystrybutor preparatu Green ® Or – firma Medagro.