Pleśniawki u osób dorosłych – przyczyny, objawy, leczenie

Pleśniawki to głównie problem noworodków z niedojrzałym układem odpornościowym, ale zdarza się, że dokuczają także dorosłym. Sprawdź, kto jest na nie narażony i jak sobie z nimi poradzić.

Pleśniawki to nic innego jak rodzaj infekcji grzybiczej wywołanej przez drożdżaki Candida albicans. W sprzyjających warunkach namnażają się one dość szybko, wywołując biały nalot (przypominający zsiadłe mleko) najczęściej na języku lub podniebieniu, ale też na wewnętrznej stronie policzków i dziąsłach. Bywają bolesne, dlatego często towarzyszą im trudności w jedzeniu i połykaniu. U dorosłych pleśniawki najczęściej są sygnałem gorszej pracy układu odpornościowego lub poważnej choroby niezwiązanej z jamą ustną.

Powstawaniu pleśniawek u dorosłych sprzyjają m.in. obniżona odporność (m.in. na skutek podeszłego wieku, stresu, zaburzeń immunologicznych lub chorób, np. wirusa HIV, nowotworów), choroby krwi (np. białaczka), schorzenia nerek, gruźlica, choroby przewodu pokarmowego, schorzenia błony śluzowej jamy ustnej, takie jak liszaj płaski czy leukoplakia, ale również niedobór witamin i składników mineralnych, szczególnie witaminy B3, D lub żelaza. Wywoływać je może dieta bogata w cukier i węglowodany, które są pożywką dla grzybów, a nawet noszenie protez zębowych (należy je czyścić po każdym posiłku, a nawet dezynfekować, szczególnie po przebytej infekcji). Czasami pleśniawki są efektem przyjmowania leków, które zaburzają równowagę flory bakteryjnej (np. antybiotyki i kortykosteroidy).

Pleśniawki – jak się ustrzec?

Choć pleśniawki nie są bardzo szkodliwe, warto wiedzieć, że raczej nie znikną same, a jeśli nie podejmiemy leczenia, dolegliwości z nimi związane mogą się nasilać. Warto wybrać się do lekarza rodzinnego, by ustalić, czy nie dolega nam jakaś poważna choroba. Aby pozbyć się infekcji jamy ustnej u dorosłych, najlepiej bowiem zlikwidować jej bezpośrednią przyczynę.

– Warto zacząć od wykonania antymykogramu, czyli posiewu wykrywającego drożdżaki. Wynik wskażą nam, na jaki składnik wrażliwe są drobnoustroje. Lekarz może przepisać antybiotyki przeciwgrzybicze zawierające substancje czynne, takie jak flukonazol, nystatyna, natamycyna, ketokonazol czy klotrimazol. Mogą to być m.in. tabletki stosowane doustnie, drażetki do ssania, maści oraz kremy do smarowania, zawiesiny czy płyny do płukania jamy ustnej zawierające kwas borny, jodynę, roztwór chlorheksydyny lub wodny roztwór fioletu gencjanowego. Płukanka z ciepłej wody i soli stosowana po każdym posiłku również zadziała korzystnie – doradza lek. stom. Monika Stachowicz.

Jeśli mamy małe dziecko, dbajmy też, by nie przekazać mu grzybów i bakterii. Dlatego też unikajmy sytuacji, w których nasza ślina mogłaby dostać się do jego jamy ustnej (np. poprzez oblizanie smoczka czy łyżeczki malucha).

Zarówno w terapii, jak i w profilaktyce istotna jest higiena jamy ustnej, dlatego warto szczotkować zęby minimum 2 razy dziennie, nitkować przestrzenie między zębami i pamiętać o regularnej wymianie szczoteczki na nową – nawet jeśli stosowaliśmy szczoteczkę krótko, bo po chorobie trzeba ją zmienić na nową. Niezbędne są także regularne kontrole dentystyczne.

Antybiotyk? Trzeba zadbać o dobre bakterie

Zdaniem lekarzy, grzybice w jamie ustnej często są wynikiem stosowania m.in. antybiotykoterapii, antykoncepcji hormonalnej, nieodpowiedniej diety, w tym spożywania produktów zawierających drożdże. Stres także obniża odporność i patogenom (nie tylko grzybom) łatwiej jest skolonizować jamę ustną.

W razie antybiotykoterapii warto równolegle z przyjmowaniem antybiotyku (ale nie jednoczasowo, należy odczekać około dwóch godzin) osłonowo zażywać produkty bogate w szczepy bakterii probiotycznych. Dużo tego rodzaju bakterii występuje w kiszonkach czy fermentowanych produktach mlecznych (jogurty naturalne, kefir, maślanka). Można też zaopatrzyć się w odpowiednie preparaty w aptece.

Lekarz dentysta trafnie diagnozuje białaczkę u pacjenta, przez co przyczynia się do uratowania jego życia – to historia z praktyki lekarskiej prof. Tomasza Guzika, prezesa Towarzystwa Internistów Polskich. Podkreśla on, że lekarz dentysta w roli lekarza pierwszego kontaktu to już nie tyle możliwość, co obowiązek każdego praktyka.

Oprac. Aleksandra Filipiak na podst. https://zdrowie.pap.pl/

Fot. M&R Glasgow, flickr.com (CC-by-SA)