Nadwrażliwość dziąseł. Leczenie, objawy i przyczyny nadwrażliwości dziąseł
Nadwrażliwość dziąseł to dolegliwość, która często bywa bagatelizowana – całkowicie niesłusznie, bo może prowadzić do znacznych trudności w codziennym funkcjonowaniu, a zarazem być objawem toczących się w obrębie dziąseł stanów zapalnych. Dlatego na nadwrażliwość dziąseł trzeba reagować i zgłaszać się do dentysty zawsze, gdy tylko zauważymy u siebie jej niepokojące symptomy.
Gdy mowa o nadwrażliwości w obrębie jamy ustnej, większości osób w pierwszej chwili przychodzi na myśl nadwrażliwość zębów – i całkiem słusznie, bo według różnych badań nadwrażliwość zębów o różnym nasileniu może występować na pewnych etapach życia u nawet 40% dorosłej populacji. Objawia się ona przeszywającym, silnym bólem zębów w reakcji na bodźce termiczne i/lub chemiczne, takie jak zimno, ciepło czy spożywanie kwaśnych i słodkich pokarmów.
Warto jednak mieć świadomość, że nadwrażliwość może dotyczyć także dziąseł, co jest znacznie mniej znanym, a jednak istotnym problemem stomatologicznym. Nadwrażliwość dziąseł ma inne podłoże – najczęściej jest związana z ich stanem zapalnym, podrażnieniem lub uszkodzeniem tkanek dziąseł. Może wynikać z działania czynników miejscowych, np. niewłaściwej higieny jamy ustnej, ale także zaburzeń ogólnoustrojowych, np. niedoboru witamin. Co więcej, nieleczona nadwrażliwość dziąseł może prowadzić do poważnych schorzeń, przede wszystkim chorób przyzębia, co tym bardziej przesądza o znaczeniu szybkiej diagnostyki oraz odpowiedniego leczenia.
Nadwrażliwość dziąseł – możliwe przyczyny
Przyczyny nadwrażliwości dziąseł są złożone i wynikają z połączenia czynników miejscowych oraz ogólnoustrojowych.
Jedną z najczęstszych przyczyn występowania zwiększonej wrażliwości dziąseł jest nieprawidłowa higiena jamy ustnej. Zbyt intensywne szczotkowanie przy użyciu szczoteczki o twardym włosiu może prowadzić nie tylko do mechanicznych uszkodzeń szkliwa, ale także do podrażnienia dziąseł. Podrażnienia te są często potęgowane przez stosowanie past do zębów zawierających agresywne substancje wybielające lub przez płukanki do jamy ustnej z alkoholem, które wysuszają błonę śluzową.
Kolejnym istotnym czynnikiem ryzyka są zbagatelizowane, nieleczone stany zapalne dziąseł. W takich przypadkach nadwrażliwość wynika z nagromadzenia płytki nazębnej i kamienia, które są siedliskiem szkodliwych bakterii. Ich obecność powoduje uszkodzenia tkanek dziąseł, a jednym z objawów infekcji może być właśnie ich nadwrażliwość.
Dziąsła mogą wykazywać symptomy nadmiernej wrażliwości także w wyniku niedoborów witaminowych, zwłaszcza witaminy C. Jest ona kluczowa dla zdrowia i prawidłowego funkcjonowania tkanki łącznej, a jej niedobór prowadzi do osłabienia naczyń krwionośnych oraz zwiększenia ryzyka krwawienia dziąseł.
Nie można zapominać także o zmianach hormonalnych, zachodzących m.in. w okresie ciąży, menopauzy czy w przebiegu chorób endokrynologicznych – powodują one zwiększone ukrwienie dziąseł, co czyni je bardziej podatnymi na podrażnienia, jak również o czynnikach mechanicznych (np. noszenie niedopasowanych protez), przewlekłym stresie oraz patologicznym zgrzytaniu i zaciskaniu zębów (czyli bruksizmie). Wszystkie te czynniki mogą przyczyniać się do występowania nadwrażliwości dziąseł.
Nadwrażliwe dziąsła – objawy
Objawy nadwrażliwości dziąseł mogą obejmować:
• ból lub dyskomfort podczas szczotkowania zębów,
• nadmierną tkliwość przy dotyku,
• krwawienie dziąseł podczas szczotkowania,
• pieczenie lub swędzenie dziąseł,
• zaczerwienienie i/lub obrzęk,
• uczucie suchości lub podrażnienia w jamie ustnej.
Objawy te mogą mieć charakter przejściowy lub przewlekły, nasilający się pod wpływem bodźców, np. podczas szczotkowania.
Nadmiernie wrażliwe dziąsła – domowe sposoby
Łagodzenie nadwrażliwości dziąseł w warunkach domowych wymaga kompleksowego podejścia. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na nawyki higieniczne. Aby zminimalizować ryzyko mechanicznych uszkodzeń dziąseł, kluczowy jest wybór szczoteczki do zębów o miękkim włosiu. Również pasta do zębów powinna być przeznaczona dla osób z wrażliwą jamą ustną, pozbawiona agresywnych środków ścierających i wybielających, a zawierająca substancje o działaniu kojącym.
Doraźną ulgę np. przy uczuciu pieczenia czy obrzęku dziąseł mogą przynieść płukanki ziołowe, np. z rumianku, szałwii czy aloesu. Ze względu na swoje właściwości regeneracyjne i łagodzące szczególnie polecany jest wyciąg z aloesu. Ważne jest także unikanie drażniących substancji, takich jak płyny do płukania ust z dodatkiem alkoholu oraz ograniczenie spożycia pokarmów, które mogłyby nasilić objawy, np. bardzo kwaśnych albo pikantnych.
Leczenie nadwrażliwości dziąseł u dentysty
Profesjonalne leczenie nadwrażliwości dziąseł rozpoczyna się od szczegółowej diagnostyki. Dentysta, po zidentyfikowaniu przyczyny problemu, może zaproponować kilka opcji terapeutycznych. W przypadku obecności kamienia nazębnego wskazane jest jego usunięcie – czyli skaling i piaskowanie zębów. Zabiegi te pomagają wyeliminować stany zapalne oraz przywrócić zdrowie dziąseł.
W bardziej zaawansowanych przypadkach, gdy u pacjenta zostanie zdiagnozowane zapalenie dziąseł, stomatolog może zalecić stosowanie specjalistycznych środków farmaceutycznych, np. płynu do płukania ust lub żelu stomatologicznego z chlorheksydyną. Czasem wskazane jest wdrożenie antybiotykoterapii. Jeśli jest taka konieczność, przeprowadzone mogą zostać również zabiegi chirurgiczne, takie jak kiretaż zamknięty lub otwarty, mający na celu usunięcie głęboko położonych złogów nazębnych.
W przypadku pacjentów cierpiących na bruksizm stosuje się szyny relaksacyjne, które zmniejszają napięcie mięśni i chronią dziąsła przed przeciążeniem. Dla osób z problemami hormonalnymi wskazana może być współpraca z endokrynologiem, a w przypadkach niedoborów witaminowych zalecana jest suplementacja.
Nadwrażliwość dziąseł to problem, którego nie wolno bagatelizować. Choć często zaczyna się od niewielkiego dyskomfortu, brak odpowiednich działań może prowadzić do poważniejszych konsekwencji zdrowotnych. Aby im zapobiec, konieczna jest regularna higiena jamy ustnej, stosowanie odpowiednich produktów pielęgnacyjnych oraz szybka reakcja na pierwsze objawy.
