Objawy raka jamy ustnej – jak można je rozpoznać u pacjentów?

4 lutego po raz osiemnasty obchodzony będzie Światowy Dzień Walki z Rakiem. Warto więc przypomnieć sobie najważniejsze informacje o nowotworach jamy ustnej. Jakie są objawy raka jamy ustnej? Kto jest narażony na jego wystąpienie?

Rak jamy ustnej najczęściej występuje w obrębie warg (zazwyczaj dotyczy on dolnej wargi), ale także tylnej ściany gardła czy wewnętrznej części jamy ustnej. Może mieć początek w śliniankach i migdałkach, a nawet rozszerzyć się na całą jamę ustną, obejmując gardło czy nos.

Rak gardła i dna jamy ustnej charakteryzuje się dużą dynamiką rozwoju i złośliwością kliniczną. Wczesne przerzuty do układu chłonnego szyi, najczęściej obustronne, pogarszają rokowanie. Dla pacjentów najistotniejszą informacją jest to, że szybko rozpoznany rak jamy ustnej jest w 80% wyleczalny, więc można z nim skutecznie walczyć.

Objawy raka jamy ustnej są trudne do zauważenia

Jest bardzo mało badań, które mogą pomóc w zauważeniu pierwszych objawów tej choroby, zmiany na błonach śluzowych, które prowadzą do powstania raka są niecharakterystyczne, często niebolesne, bardzo mało osób zwraca na nie uwagę. Leczenie obecnych w jamie ustnej stanów przednowotworowych (leukoplakia, erytroplakia, liszaj) bagatelizuje się. Niewiele osób poważnie traktuje zalecenia lekarzy, a to błąd ponieważ w około 10% przypadków leukoplakia ulega przekształceniu w raka.

Ranki powstałe podczas przygryzania wewnętrznej strony warg i policzków, nawracające stany zapalne powstałe na skutek zaniedbania w leczeniu stomatologicznym, zła higiena, zakażenia grzybicze – jeśli się nie goją, należy zbadać u lekarza stomatologa.

Objawy raka jamy ustnej

Podejrzenia ze strony zarówno lekarza stomatologa, jak i asystentki czy higienistki stomatologicznej powinny wzbudzić zlokalizowane u pacjenta:
•    pojedyncza zmiana (lub rana łatwo krwawiąca) w obrębie warg, języka, dziąseł lub na wewnętrznej stronie policzków utrzymująca się dłużej niż 3 tygodnie (biopsja jest bezwzględnie wskazana),
•    zgrubienie w obrębie policzków, warg lub na wyrostku zębodołowym,
•    białe lub czerwone plamy na dziąsłach, języku lub błonie śluzowej, zwłaszcza jeżeli trwają ponad 3 tygodnie.

Dodatkowo, należy zwrócić szczególną uwagę, jeśli pacjent skarży się na zmianę czucia w obrębie jamy ustnej, trudności przy przeżuwaniu lub połykaniu pokarmów, uczucie dławienia, przeszkody w gardle bez znanej przyczyny, bolesność lub niewyjaśniony ból w obrębie jamy ustnej, dziwne bóle ucha, obrzęk żuchwy lub szczęki powodujący złe dopasowanie noszonej wcześniej protezy, zmianę barwy głosu, chrypkę utrzymującą sie ponad 6 tygodni, bóle języka, szczękościsk czy nieprzyjemny zapach z ust.

Kto jest narażony na zachorowanie?

Raka jamy ustnej odnotowuje się częściej u mężczyzn niż u kobiet, a najczęściej u osób po 40. roku życia. Ryzyko zachorowania na raka jamy ustnej jest 7-krotnie wyższe u osób palących papierosy i 6-krotnie u osób nadużywających alkohol. Czynnikiem ryzyka jest również zakażenie wirusem HPV. Pewne znaczenie mogą mieć również predyspozycje genetyczne.

O współpracy lekarzy dentystów z onkologami mówi prof. Arkadiusz Jeziorski, kierownik Kliniki Chirurgii Onkologicznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

AF
Fot. Archiwum