NRL krytycznie o zmianach w tajemnicy lekarskiej

Naczelna Rada Lekarska wystosowała szereg pism w sprawie zmian w tajemnicy lekarskiej, które podpisał prezydent Andrzej Duda. Adresatami pism są lekarze, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz Rzecznik Praw Pacjenta. NRL uważa, że nowelizacja ustaw podważa jeden z fundamentów wykonywania zawodów lekarza oraz lekarza dentysty.

Przypomnijmy – 11 lipca prezydent Andrzej Duda podpisał zmiany w ustawach o kodeksie postępowania karnego, o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Nowelizacja dotyczy przede wszystkim zmian w tajemnicy lekarskiej: odtąd ujawnienie tajemnicy lekarskiej po śmierci pacjenta będzie mogło nastąpić również poprzez wyrażenie zgody przez osoby bliskie zmarłego, a nie jedynie decyzją sądu. Więcej informacji na ten temat znajduje się tutaj.

Na zmiany w przepisach, które wejdą w życie w ciągu kilkunastu najbliższych dni, natychmiast zareagowała Naczelna Rada Lekarska. Jej prezes Maciej Hamankiewicz, nie szczędząc słów krytyki pod adresem nowelizacji ustaw, wystosował specjalne pisma skierowane do środowiska lekarskiego, Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Rzecznika Praw Pacjenta.

W piśmie skierowanym do lekarzy i lekarzy dentystów podkreślono, że ustawa podważa jeden z fundamentów wykonywania tych zawodów. – To oznacza, że powinniśmy teraz informować pacjentów, że w razie ich śmierci, my lekarze będziemy zmuszeni, nawet wbrew ich woli, do ujawniania ich bliskim wszystkich informacji medycznych uzyskanych w związku z leczeniem tych pacjentów – poinformowano. Dodatkowym problemem będzie konieczność zidentyfikowania, czy osoba domagająca się ujawnienia tajemnicy lekarskiej faktycznie była dla pacjenta osobą bliską. – Nie mamy możliwości zweryfikowania, czy osoba, która do nas przyszła jest pierwszą żoną, drugą żoną, a może nie żoną, a kobietą pozostającą we wspólnym związku przez ostatnie lata – dodano, przy okazji podkreślając, że znowelizowane przepisy ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty – obligując lekarza do ujawnienia informacji o zmarłym pacjencie, nawet wbrew jego jednoznacznie wyrażonej w tym zakresie woli – stawiają lekarzy w sytuacji etycznego dylematu. Lekarz musi mieć świadomość, iż odmowa ujawnienia tajemnicy w przypadku, gdy z żądaniem jej ujawnienia zgłosi się osoba bliska, a inna osoba bliska nie zgłosi wobec tego sprzeciwu, będzie stanowiła naruszenie prawa. Z drugiej strony, ujawnienie informacji objętych tajemnicą stanowi naruszenie najważniejszego w wykonywaniu zawodu Kodeksu Etyki Lekarskiej oraz przyrzeczenia lekarskiego. Problemem jest również wysokie prawdopodobieństwo, że pacjenci zaczną zatajać przed lekarzami istotne dla procesu terapeutycznego informacje.

W związku z tym NRL wystosowała również pisma do Rzecznika Praw Pacjenta oraz Rzecznika Praw Obywatelskich. W pierwszym z nich zadano pytanie, jakie działania zamierza podjąć Rzecznik Praw Pacjenta w zakresie ochrony praw pacjentów do zachowania poufności informacji dotyczących ich stanu zdrowia w związku z nowelizacją ustaw. – Zmiany te podważają fundamenty tajemnicy lekarskiej, czyli prawo pacjenta do decydowania o tym, komu informacje dotyczące jego stanu zdrowia są udostępniane – podkreślono.

W piśmie do Rzecznika Praw Obywatelskich zaapelowano o wnikliwą analizę prawną wprowadzonych zmian. – Samorząd lekarski zgłasza wątpliwości co do zgodności z art. 47 Konstytucji przyjętych w ustawie rozwiązań, które obligują lekarza do ujawnienia informacji chronionych tajemnicą lekarską na wniosek każdej osoby bliskiej pacjenta także w sytuacji, w której pacjent za życia w sposób wyraźny, jednoznaczny i świadomy wyraził wolę, aby takie informacje nie były nikomu ujawniane – zaznaczono. Kolejne wątpliwości budzi przewidziana w ustawie możliwość zablokowania ujawnienia informacji chronionych tajemnicą lekarską poprzez zgłoszenie sprzeciwu przez jedną z osób bliskich pacjenta. Projekt nie nakłada na lekarza obowiązku ustalania wszystkich osób bliskich i informowania ich o prawie wyrażenia zgody lub sprzeciwu. Powyższe oznacza, że w takich sytuacjach decydujące zdanie będzie miała ta osoba, która jako pierwsza zgłosi wolę ujawnienia lub nieujawniania takich informacji. Takie rozwiązanie podważa racjonalność wprowadzanego mechanizmu – w szczególności w zakresie realnych możliwości wniesienia sprzeciwu.

Samorząd lekarski alarmuje: polscy lekarze pracują w kilku miejscach jednocześnie, przez co są przemęczeni. To niebezpieczne zarówno dla nich, jak i dla pacjentów. Dlaczego pracują tak dużo? Na to pytanie odpowiada Jerzy Jakubiszyn, członek Naczelnej Rady Lekarskiej, przewodniczący Konwentu Prezesów Okręgowych Rad Lekarskich.

AF na podst. NIL

Fot. DarkoStojanovic, pixabay.com