Najwyższa Izba Kontroli ocenia NFZ

Jak łatwo się domyśleć – NIK nie ocenia pracy NFZ zbyt pozytywnie. Przede wszystkim stawia Funduszowi zarzut, że nie poprawił się dostęp do świadczeń, a nawet sytuacja się pogorszyła, ponieważ kolejki uległy wydłużeniu …

Według NIK – wpływ na tę sytuację ma fakt, że szpitale, przychodnie i dostęp do sprzętu medycznego nie jest rozmieszczony równomiernie. Ponadto – są problemy z oszacowaniem ceny świadczeń oraz z zatrudnianiem odpowiednio wykwalifikowanej kadry medycznej.

NFZ wydawało pieniądze publiczne bez ustalenia ogólnopolskich priorytetów zdrowotnych. Nie przyniosły też oczekiwanego skutku działania, które miały na celu skrócenie czasu oczekiwania pacjentów na leczenie szpitalne w odniesieniu do schorzeń możliwych do diagnozowania i leczenia również w warunkach ambulatoryjnych. Określenie priorytetów jest zdaniem NIK konieczne m.in. ze względu na zmiany demograficzne, które w najbliższych latach spowodują wzrost kosztów leczenia.

W odniesieniu do poprzednich lat – nie zmieniły się znaczne dysproporcje pomiędzy poszczególnymi oddziałami wojewódzkimi NFZ, jeśli chodzi o dostęp do świadczeń zdrowotnych (według kryterium liczby zakontraktowanych świadczeń przypadających na 10 tys. osób ubezpieczonych oraz czasu oczekiwania na ich udzielenie).

Jak długi jest to czas? Według badań NIK – np. w poradniach okulistycznych średni rzeczywisty czas oczekiwania wydłużył się z 32 do 40 dni, czyli o 25 proc.; w poradniach kardiologicznych – o 10 dni (średni rzeczywisty czas oczekiwania wzrósł z 69 do 79 dni); w  neurologicznych – trzeba czekać o 3 dni dłużej; w poradnich chirurgii urazowo-ortopedycznej – o 4 dni dłużej.
Jeśli zaś chodzi o tomografię komputerową średni czas oczekiwania wzrósł z 25 dni do 43 (o 72 %).
Nie najlepiej wygląda też sytuacja, jeśli chodzi o leczenie szpitalne – czas oczekiwania na leczenie wydłużył się na oddziale chirurgii urazowo-ortopedycznej, chirurgii ogólnej i chirurgii jednego dnia.

Co więcej – niejednokrotnie w oddziałach wojewódzkich NFZ w 2013 r. nie zakontraktowano wszystkich zaplanowanych świadczeń. Wpływ na to miała niewystarczająca liczba wykwalifikowanego personelu. Np. w woj. dolnośląskim pacjenci nie mieli dostępu do badań echokardiograficznych płodu, świadczeń w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej i w zakresie rehabilitacji wzroku. Zabrakło w tym rejonie placówek, które byłyby zainteresowane świadczeniem tego typu usług medycznych.
W woj. świętokrzyskim nie świadczono badań w zakresie endokrynologii, a rehabilitacja pulmonologiczna w w warunkach stacjonarnych realizowana była jedynie przez Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Czerwonej Górze, który w marcu zeszłego roku rozwiązał umowę z NFZ z powodu braku kadry lekarskiej.
W woj. zachodniopomorskim, w rejonie Koszalina pacjenci nie mieli dostępu do doraźnej pomocy stomatologicznej, a w całym województwie do świadczeń w zakresie rehabilitacji pulmonologicznej oraz wzroku (z powodu braku świadczeniodawców).
W województwach świętokrzyskim i opolskim nie było dostępu do świadczeń w okulistyce (hospitalizacja planowa).

Coraz bardziej dotkliwy staje się problem braku lekarzy o określonych specjalnościach, który generuje ryzyko dla zdrowia pacjentów, ponieważ ogranicza im dostęp do świadczeń zdrowotnych.
Jak zapowiada NIK – kształcenie i przygotowanie kadr medycznych będzie przedmiotem kontroli Izby w przyszłym roku.

NIK ponownie zauważa również niedoszacowanie cen świadczeń kontraktowanych przez NFZ w stosunku do rzeczywistych kosztów ich udzielania. W efekcie – często brakuje zainteresowania takim kontraktem ze strony placówek medycznych, a przez to pacjenci mają ograniczony dostęp do niektórych świadczeń.

Warto zauważyć, że w niedalekiej przyszłości kolejki do lekarzy zamiast ulec skróceniu – mogą się wydłużyć z uwagi na wzrost kosztów leczenia osób starszych, powyżej 65 roku życia (ich udział w kosztach świadczeń ogółem w latach 2009-2013 wzrósł o blisko 3%, a w latach 2014-2018 wzrost ten, według szacunków Funduszu, może przekroczyć 5%). Zmiany chorobowe u osób starszych wymagają niejednokrotnie wykorzystania procedur medycznych, np. onkologicznych lub kardiologicznych, które są drogie. A to może powodować dalsze wydłużanie czasu oczekiwania na udzielenie tego typu świadczeń lub ograniczenia we wprowadzaniu nowoczesnych technologii medycznych.

Dlatego tak ważne jest skoncentrowanie wydatków Funduszu na priorytetowych problemach zdrowotnych mieszkańców.

BZ

Źródło: NIK