Leukoplakia – zmiana, której nie wolno lekceważyć

Nieleczone zmiany patologiczne w obrębie jamy ustnej mogą wykazywać skłonność do zezłośliwienia. Dlatego też podczas wizyty w gabinecie stomatologicznym zawsze powinniśmy poprosić swojego dentystę o wykonanie badań zewnątrz- oraz wewnątrzustnych, a także o ocenę stanu błony śluzowej jamy ustnej. Od prawidłowo postawionej diagnozy i odpowiednio wcześnie podjętego leczenia może bowiem zależeć nasze zdrowie i życie.
Zmianą przedrakową (czyli taką, na podłożu której może się rozwinąć nowotwór) jest leukoplakia, zwana również rogowaceniem białym. Schorzenie to trzy razy częściej jest udziałem mężczyzn niż kobiet i rozwija się między 40. a 60. rokiem życia. Choć leukoplakia może występować w każdej części jamy ustnej: na wargach, języku, podniebieniu, wyrostku zębodołowym, najczęściej umiejscawia się na błonie śluzowej policzków.
Największa możliwość zezłośliwienia dotyczy leukoplakii dna jamy ustnej i języka.

Jak rozwija się choroba
Początkowo zmiana jest niebolesna, dlatego często chorzy dowiadują się o niej dopiero w trakcie badania stomatologicznego. Leukoplakia występuje zazwyczaj jako pojedyncze ognisko, chociaż zdarzają się również zmiany wielomiejscowe (zwłaszcza u osób będących nałogowymi palaczami).
W początkowym stadium rozwoju choroba manifestuje się białawo-różowymi, przezroczystymi plamami, które niepostrzeżenie przechodzą w niezmienioną, zdrową śluzówkę. Jednak wraz z upływem czasu pojawiają się w obrębie błony śluzowej wyraźnie odgraniczone od otoczenia biało-niebieskie lub biało-sine plamy, które mają tendencję do zlewania się i rogowacenia. Niekiedy też pod wpływem czynników drażniących wokół zmiany tworzy się rąbek rumieniowaty, zwany także rąbkiem Schwimmera.
Na tym etapie choroby pacjenci skarżą się na wyczuwalną sztywność i chropowatość patologicznie zmienionych tkanek,  mogą również odczuwać samoistny ból i mrowienie.

Kto może zachorować
Leukoplakia jest ściśle związana z nikotynizmem – w zdecydowanej większości przypadków pojawia się u nałogowych palaczy tytoniu. Do jej powstania mogą się również przyczynić drażniące czynniki chemiczne (takie jak alkohol, kawa, i ostre, piekące przyprawy), a także – długotrwałe przewlekłe urazy, wywołane np. przez nieprawidłowe wypełnienia, ostre brzegi zębów, wadliwie dopasowane protezy. Do czynników etiologicznych zalicza się również następujące zaburzenia:
– zmniejszone wydzielanie śliny,
– niedobór witamin A i B,
– niedokrwistość z niedoboru żelaza,
– długotrwałą dietę bezbiałkową,
– zaburzenia hormonalne,
– zaburzenia wydzielania soku żołądkowego
– uszkodzenia wątroby.

Leukoplakia jest zmianą, której absolutnie nie wolno lekceważyć. Ponieważ nie można przewidzieć, kiedy ulegnie zezłośliwieniu, dlatego stomatolog – po rozpoznaniu schorzenia – powinien skierować pacjenta na badanie histopatologiczne oraz jak najszybciej wdrożyć odpowiednie leczenie. Polega ono na całkowitym zniszczeniu lub usunięciu patologicznie tkanek za pomocą metod zachowawczych lub – jeżeli jest to konieczne – z zastosowaniem metod bardziej inwazyjnych (krioterapii, fototerapii dynamicznej, leczenia chirurgicznego).