Leczenie kostniakomięsaka żuchwy u 90-letniego pacjenta

Osteosarcoma, czyli kostniakomięsak lub mięsak kościopochodny, to nowotwór złośliwy, w którym komórki rakowe wytwarzają macierz kostną lub silnie zmineralizowaną tkankę kostną. W kości szczęki lub żuchwy rozwija się około 6% wszystkich kostniakomięsaków, co stanowi czwarte najczęstsze miejsce występowania. W artykule opisano rzadki przypadek leczenia osteosarcomy u pacjenta w podeszłym wieku.

Zakończona sukcesem terapia starszego mężczyzny z kostniakomięsakiem żuchwy została przeprowadzona na Oddziale Chirurgii Szczękowo-Twarzowej i Oddziale Chirurgii Rekonstrukcyjnej Szczękowo-Twarzowej szpitala uniwersyteckiego w mieście Morioka (Japonia).

Czym jest mięsak kościopochodny szczęk?

Osteosarcoma szczęk (OSJ) występuje dwukrotnie częściej w żuchwie niż w szczęce. Nie odnotowano różnic pomiędzy płciami w częstości występowania OSJ. Mięsak kościopochodny szczęk rozwija się najczęściej w starszym wieku i wykazuje dobre rokowanie w porównaniu z nowotworami kości długich (które są najczęstszą lokalizacją tego nowotworu i rozwijają się zwykle u osób w młodym wieku, także nastolatków).

W medycznym piśmiennictwie w języku angielskim ujawniono 214 przypadków OSJ zdiagnozowanych u osób pomiędzy 40. a 83. rokiem życia. Jednak chirurgiczne leczenie mięsaka kościopochodnego szczęk u pacjentów w podeszłym wieku jest przeprowadzane bardzo rzadko. Kostniakomięsak jest leczony chirurgicznie, najczęściej w skojarzeniu z chemioterapią okołooperacyjną. W obrębie żuchwy i szczęki zwykle powoduje takie objawy jak zaburzenia żucia i połykania oraz ślinotok, często jest też przyczyną niechęci do przyjmowania pokarmów. Mięsak kościopochodny występuje również u zwierząt.

Opis przypadku

W maju 2017 roku na Oddział Chirurgii Szczękowo-Twarzowej szpitala uniwersyteckiego w mieście Morioka został skierowany 90-letni pacjent w celu rozpoznania i leczenia zmiany w jamie ustnej. Zmianę tę pacjent zauważył około roku wcześniej – rosła ona stopniowo, z tendencją do coraz szybszego wzrostu w ciągu ostatnich sześciu miesięcy przed zgłoszeniem się na leczenie. W związku z migotaniem przedsionków pacjent był leczony warfaryną, miał hiperlipidemię, przeszedł zabieg endarterektomii zwężonej tętnicy szyjnej wewnętrznej oraz zabieg chirurgiczny w przebiegu raka odbytnicy.

2 / 8 ✖

kostniakomięsak2

Badanie wewnątrzustne wykazało, że na dnie jamy ustnej pacjenta znajdowała się twarda masa, przywarta do kości, a jej narośl przemieściła język do tyłu (IV stopień w skali Mallampatiego). Z tego powodu u mężczyzny występowały trudności z mówieniem i połykaniem. Przylegająca do zmiany błona śluzowa jamy ustnej była częściowo owrzodzona. Nie stwierdzono porażenia nerwów czaszkowych ani powiększenia węzłów chłonnych szyi.

Tomografia komputerowa wiązki stożkowej wykazała, że masa kostna była połączona z kością żuchwy. Masa była niejednorodna i miała tendencję do wzrostu w kierunku lewego trzonu żuchwy. W obrazowaniu metodą rezonansu magnetycznego na obrazach T1 i T2 zmiana nowotworowa wykazywała niską intensywność sygnału. Uzyskane obrazy przedstawiały nieprawidłową akumulację fluorodeoksyglukozy w uszkodzonej kości żuchwy.

Przed wykonaniem biopsji lekarze podejrzewali obecność chrzęstniakomięsaka (chondrosarcoma). Mimo wieku pacjenta, w badaniu przedoperacyjnym nie ujawniono poważnych przeciwwskazań do zastosowania znieczulenia ogólnego oraz wykonania operacji. Ponieważ inna metoda poza zabiegiem chirurgicznym nie wchodziła w grę, zabieg przeprowadzono – w maksymalnie krótkim czasie.

Podczas zabiegu w zdrowej tkance ustalono chirurgiczny margines bezpieczeństwa (około 10 mm). Lekarze rozpoczęli zabieg od wykonania cięcia do dolnej granicy żuchwy, następnie przeprowadzili nacięcie wewnątrzustne na policzkowej powierzchni dziąseł. Wycinając tkankę miękką wokół zmiany, lekarze połączyli cięcie od strony jamy ustnej z cięciem od strony szyjnej. Zabieg odsłonił boczną powierzchnię guza wraz z otaczającą go tkanką miękką. Granicę przyśrodkową przecięto piłą chirurgiczną, a żuchwę przesunięto w lewą stronę, aby uwidocznić wewnętrzną powierzchnię zmiany. Mając bezpośrednio wgląd w guz przytwierdzony do kości żuchwy, wykonano nacięcie dna jamy ustnej.

Wykonano resekcję guza wraz z otaczającą go prawidłową tkanką miękką, podwiązując i przecinając nerw zębodołowy dolny i pęczki naczyniowo-nerwowe. Ostatecznie resekcja segmentowa żuchwy została zakończona przez przecięcie gałęzi żuchwy na granicy dystalnej. Po usunięciu kostniakomięsaka żuchwę zrekonstruowano za pomocą płytki tytanowej, która została uprzednio przygotowana na podstawie modelu 3D żuchwy pacjenta.

Tytuł artykułu: Osteosarcoma of the Mandible in an Elderly Patient

Isao Hoshi1, Ryosuke Abe2, Kei Onodera1, Yu Ohashi1, Tadashi Kawai1, Ikuya Miyamoto1, Toshimi Chiba3, Yasunori Takeda4, Hiroyuki Yamada1

¹ Division of Oral and Maxillofacial Surgery, Department of Reconstructive Oral and Maxillofacial Surgery, School of Dentistry,
Iwate Medical University, Morioka, Japan

² Department of Oral and Maxillofacial Surgery, Iwate Prefectural Central Hospital, Morioka, Japan

³ Division of Internal Medicine, Department of Oral Medicine, Iwate Medical University, Morioka, Japan

⁴ Division of Clinical Pathology, Department of Oral and Maxillofacial Reconstructive Surgery, School of Dentistry,
Iwate Medical University, Morioka, Japan

Hindawi. Case Reports in Dentistry, Volume 2022, Article ID 2622551, 5 pages, https://doi.org/10.1155/2022/2622551

Artykuł dostępny jest pod adresem: https://downloads.hindawi.com/journals/crid/2022/2622551.pdf

Materiał redakcyjny