Kserostomia – przyczyny, najczęstsze objawy, metody leczenia

Kserostomia, zwana powszechnie suchością w ustach, to zaburzenie objawiające się zmniejszoną produkcją śliny przez ślinianki. Może być ona spowodowana zapaleniem ślinianek, długotrwałym przyjmowaniem niektórych leków oraz permanentnym stresem.

Ślina pełni bardzo ważne funkcje w ludzkim organizmie. Nawilża ona jamę ustną, ułatwia połykanie oraz wstępne trawienie pokarmów, a także wypłukuje z powierzchni zębów pozostałości posiłków. Jej długotrwały niedobór – nazywany powszechnie suchością w ustach – określa się mianem kserostomii. Zaburzenia tego nie należy mylić oczywiście z sytuacją, gdy w jamie ustnej wysycha w upalne dni, kiedy wypijemy za mało płynów.

Kserostomia – przyczyny

Najczęstszą przyczyną kserostomii jest zapalenie ślinianek, spowodowane szkodliwym działaniem bakterii gronkowca i paciorkowca lub zakażeniem wirusowym. Zaburzenia w ich pracy wywołuje także alergiczny nieżyt nosa oraz zapalenie zatok. Długotrwałe uczucie suchości w ustach może być ponadto objawem innych chorób, m.in. metabolicznych (np. cukrzycy), endokrynologicznych oraz niewłaściwej pracy nerek.

Co ciekawe, kserostomia często ma podłoże nerwowe – zaburzenia w produkcji śliny może bowiem powodować silny stres oraz zaburzenia emocjonalne. Ponadto, suchość w jamie ustanej bywa skutkiem przyjmowania niektórych leków, np. przeciwhistaminowych, stosowanych przez alergików.

Kserostomia – objawy

Zmniejszona ilość śliny w jamie ustnej może wywołać szereg niedogodnych, ale również groźnych dla zdrowia objawów. Śluzówki jamy ustnej powinny być cały czas nawilżone, więc niedobór śliny prowadzi do ich pęknięć i owrzodzeń, które bardzo trudno się goją. Kserostomia ma także niekorzystny wpływ na stan uzębienia. Ślina obmywa zęby oraz jamę ustną, wypłukując z nich pozostałości pokarmów i uniemożliwiając rozmnażanie się szkodliwych bakterii, powodujących tworzenie się płytki nazębnej oraz bolesnych ubytków. Dzieje się tak ze względu na fakt, iż zawiera w sobie duże ilości działających bakteriobójczo enzymów. Jej długotrwały brak może więc prowadzić do nieprzyjemnego zapachu z ust oraz próchnicy. Kserostomia niekiedy kończy się również zakażeniami grzybiczymi jamy ustnej, w tym uporczywą i trudną w leczeniu kandydozą.

Jeżeli oprócz długotrwałej suchości w ustach pacjent zauważa u siebie suchość oczu, czyli brak łez, należy natychmiast zgłosić się do lekarza – są to podstawowe objawy zespołu Sjögrena, na podłożu którego może rozwinąć się nowotwór.

Kserostomia – leczenie

Diagnostykę kserostomii przeprowadza zazwyczaj lekarz stomatolog na podstawie rozmowy z pacjentem oraz obserwacji jamy ustnej. Dla potwierdzenia diagnozy, może zlecić badanie sialometrii, oceniające ilość i objętość produkowanej śliny. W zależności od powodów schorzenia, kserostomię leczy się zarówno przyczynowo, jak i objawowo. Leczenie przyczynowe polega na ustaleniu oraz usunięciu chorób zaburzających pracę ślinianek. Z kolei leczenie objawowe to przede wszystkim podawanie pacjentowi sztucznych preparatów śliny, mających zastąpić działanie tej naturalnej.

Rodzicom, którzy mają problem z „podjadaczami” słodyczy, polecam organizowanie „Słodkich Sobót” – mówi lek. dent. Paulina Wojas. Dodaje też, że lepsze dla zdrowia zębów będzie zjedzenie całej tabliczki czekolady, niż podjadanie.

AF