Inteligencja emocjonalna

Po raz pierwszy pojęcie „inteligencja emocjonalna” (emotional quality – EQ) zostało użyte w 1990 r. przez psychologów amerykańskich. Zostało ono przeciwstawione dobrze już znanej inteligencji racjonalnej. Jak dowiedziono – aby w życiu odnieść sukces, wskazane jest, aby używać zarówno intelektu, jak i emocji. Badania wykazały, że najlepszymi pracownikami największych firm wcale nie są ludzie o najwyższym ilorazie IQ, ale ci, którzy potrafią umiejętnie kierować swoimi emocjami. Innymi słowy: pogodzić serce z rozumem. Dlaczego to takie ważne?

Kiedy kierujemy się w życiu jedynie emocjami – wcześniej czy później sprowadzi nas to na manowce. Prosty przykład to zakupy. Kiedy ulegamy emocjom, robimy je impulsywnie, bez kontroli rozumu. W efekcie – jesteśmy w stanie wydać znacznie więcej pieniędzy, niż możemy i nakupić rzeczy, które są atrakcyjne wizualnie, ale wcale nie są nam przydatne w praktyce (np. buty, których nie będziemy mieli okazji założyć). Jeśli natomiast będziemy kierować się jedynie rozumem – stracimy mnóstwo czasu na zastanawianie się, co i za ile kupić, i prawdopodobnie… nie kupimy nic. Człowiek, który jest emocjonalnie inteligenty, będzie potrafił zrównoważyć racjonalne przesłanki z własnymi upodobaniami i tym, co go pociąga (ale nie podda się temu bezrefleksyjnie).

Jakie cechy wyróżniają ludzi, którzy kierują się emocjonalną inteligencją? Wewnętrzna równowaga, opanowanie, umiejętność radzenia sobie ze stresem, optymizm, otwartość wobec innych ludzi i dobre relacje z otoczeniem, pomysłowość, odwaga w dokonywaniu zmian, postępowanie w zgodzie ze sobą.

Co składa się na EQ?
– samoświadomość;
– kontaktowanie się z własnymi emocjami i celne nazywanie ich;
– kontrolowanie własnych emocji – samoregulowanie ich;
– umiejętność podporządkowywania emocji wybranym celom;
– empatia – wrażliwość na innych ludzi, umiejętność współczucia i rozpoznawania potrzeb innych;
– rozwijanie umiejętności społecznych – rozwijanie i podtrzymywanie relacji;
– realne ocenianie swoich i cudzych umiejętności, otwartość na krytykę.

A co się dzieje z człowiekiem, któremu brakuje EQ? Bywa impulsywny, żywo i spontanicznie reaguje na otoczenie, jest wrażliwy i trudno mu to opanować. Takie osoby bardzo często mówią o emocjach i je bez skrępowania wyrażają. Np. z jednej strony podkreślają, że atmosfera w pracy jest dla nich najważniejsza i „skaczą z radości”, gdy firma odnosi sukcesy, ale potrafią także trzaskać drzwiami, krzyczeć, wyrażać niezadowolenie, gdy coś idzie nie po ich myśli. Zdarza się im przypisywać sobie cudze sukcesy i obwiniać innych za swoje błędy.

A jak zachowałaby się w podobnej sytuacji osoba, która jest emocjonalnie inteligentna? Miałaby świadomość, że atmosfera w pracy zależy także od niej, umiałaby przeprosić za swoje niekontrolowane zachowania. Umiałaby również umiejętnie krytykować – wskazywać na konkretne błędy, a nie na osobę oraz odróżniać popełniony błąd od swoich własnych emocji. Jednocześnie – potrafiłaby także wskazywać na pozytywne aspekty i chwalić za osiągnięcia. Potrafiłaby słuchać i spojrzeć na daną sytuację także z perspektywy innej osoby, nie tylko swojej własnej.

Inteligencja emocjonalna jest również bardzo ważna w życiu osobistym i budowaniu bliskich relacji, szczególnie wtedy, gdy mamy do czynienia z sytuacjami kryzysowymi, gdy sprawy nie układają się po naszej myśli lub też mamy do czynienia np. ze zdradą w małżeństwie. Osoba inteligentna emocjonalnie potrafi wówczas zdystansować się wobec swoich emocji i zachować spokój. Nie oznacza to, że nie czuje bólu czy rozgoryczenia, ale jednocześnie nie terroryzuje nim drugiej osoby – nie szantażuje jej emocjonalnie, nie wywiera presji, nie obraża się, nie wpędza w poczucie winy. Dojrzałość emocjonalna wyraża się także w sposobie, w jaki mówi się o emocjach, np. „czuję się zraniona”, a nie „ty mnie zraniłeś”, „czuję się oszukana”, a nie „ty mnie oszukałeś”, „nie potrafię się z tobą porozumieć”, a nie „z tobą nie da się porozumieć”. Gdy mówimy w formie "ja się czuję" pozwala to przyjąć, że trudność w relacji jest po obu stronach, a jej odbudowanie kwestią obustronnej odpowiedzialności. Zawsze wtedy, gdy obwiniamy tylko jedną stronę za zaistniały kryzys, jest to wyrazem niedojrzałości emocjonalnej.

Zdaniem psychologów inteligencja emocjonalna nie jest umiejętnością wrodzoną, można (a nawet trzeba) ją sobie wypracować (choć może to trwać nawet latami i raczej rzadko udaje się osiągnąć ideał w tym względzie). Jednak bez niej raczej nie możemy liczyć na sukces ani w pracy zawodowej, ani w życiu osobistym.

Źródło: poradnikzdrowie

BZ