Empatia to pozytywna cecha

Empatia to bardzo pozytywna cecha, niezwykle potrzebna w zawodzie asysty stomatologicznej (podobnie jak we wszystkich zawodach, gdzie pomaga się ludziom). Jednak zdarzają się sytuacje, gdy przekraczamy jej granice. Jak to rozpoznać? Pierwszy symptom to wycofanie z walki o swoje prawa, o to, co nam samym się należy, wycofanie z mówienia o swoich potrzebach i oczekiwaniach. Taka postawa powoduje, że zaczynamy nieść na sobie ciężary innych, a nie swoje. To sprawia, że mamy w życiu ciężej niż inni, ale nie z powodu niesprawiedliwości, ale brania na siebie więcej niż jest to naprawdę konieczne.

Może się w pewnym momencie okazać, że np. nadmierne używanie przez nas słowa „przepraszam” nie jest już zachowaniem grzecznościowym, ale wycofaniem z prawa do zajmowania własnego terytorium, które można najprościej wyrazić w sformułowaniu „przepraszam, że żyję”. Zazwyczaj taka postawa wynika z niskiego poczucia własnej wartości i społecznego zastraszenia, braku wiary w prosty fakt, że mamy takie same prawa jak inni.

Jeśli potrafimy współodczuwać z innymi, to jest to bardzo pozytywna cecha, jednak jeśli nadmiernie się nad innymi rozczulamy, to zaczynamy mieć trudność, by zadbać sami o sobie, nie mówiąc już o przebojowości.
Jak zachowuje się człowiek empatyczny?
1. Dobro innych ludzi jest dla niego ważne (czasem nawet ważniejsze od wszystkich innych wartości), lgnie do wszystkich akcji społecznych i „przygarnia” wszystkich potrzebujących.
2. Człowiek empatyczny ma problem w pracy z obiektywną oceną innych, bo zawsze staje po stronie słabszych i „uciśnionych”, wybiera dobro innych ponad swoje własne
3. Nie krzywdzi innych, chyba że w sposób niezamierzony

Generalnie – taką postawę można uznać za pozytywną. Jednakże gdy przekroczymy jej pozytywne granice – empatia może stać się destrukcyjna. Wówczas – nie tylko zaczynamy przepraszać, że żyjemy, ale także przejmować od innych ich bóle i niedomagania – chłoniemy je jak gąbka (i to nie tylko "bóle", które dzieją się w naszym najbliższym otoczeniu, ale i bardzo daleko od nas np. w Afryce). Jest to bardzo niebezpieczna dla nas postawa, gdyż może zaowocować wypaleniem zawodowym i depresją. Może również spowodować, że zaczniemy izolować się od otoczenia, a nawet reagować agresywnie. Radość z niesienia pomocy innym przy nadmiernej empatii może przerodzić się jedynie w nadmiar naszych osobistych problemów. Tym niemniej jednak psycholodzy są zdania, że zarówno złe, jak i dobre uczynki powracają do nas, nawet jeśli jest to kwestia lat.

Człowiek, który jest autentycznie empatyczny, jest w tym bezinteresowny. Zdarza się jednak także sztuczna empatia – gdy jest okazywana, by osiągnąć jakiś cel, interesownie. Wówczas można uznać, że taka empatia jest kłamstwem, formą manipulacji, nieuczciwego oddziaływania na innych. Z drugiej strony – sama chęć pomocy nie wystarcza – potrzeba jeszcze pozytywnego nastawienia do życia i do ludzi. Może się zdarzyć, że ktoś lgnie do innych nie dlatego, by im pomóc, ale by samemu poczuć się lepiej. 

W wyniku przeprowadzonych badań okazało się, że empatię w dużym stopniu dziedziczymy w genach, jednak duże znaczenie ma także wychowanie. Jeśli rodzice wychowują dzieci, by dostosowywały się społecznie, a sprzeciw skutkuje odrzuceniem – może to zaowocować tym, że w życiu dorosłym te osoby nie będą potrafiły zawalczyć o swoje prawa, będą się bały swojej indywidualności, zmagać się będą z kompleksami i zahamowaniami. Okazuje się, że choć kobiety bywają bardziej empatyczne niż mężczyźni, to częściej mają skłonność do wykrzywiania empatii i pomagania w sposób emocjonalny, a nie rozważny.

poradnikzdrowie