Bóle zlokalizowane w okolicach głowy

Kiedy występują bóle głowy?

Jak są umiejscowione bóle głowy?

Jak leczy się przewlekłe bóle głowy?

Czym jest klasterowy ból głowy?

Czym jest nerwoból (neuralgia) nerwu trójdzielnego?

Jak leczy się neuralgię nerwu trójdzielnego?

Kiedy występują bóle głowy?

Przewlekłe bóle głowy występują u 60% ludzi w:

• sytuacjach stresowych;
• chorobach układu krążenia;
• schorzeniach reumatologicznych;
• zaburzeniach endokrynologicznych;
• uświadomionych parafunkcjach zwarciowych i niezwarciowych;
• przy objawach dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego (patologiczne objawy akustyczne w stawie skroniowo-żuchwowym, ból przy szerokim otwieraniu ust).

Objawom dysfunkcji narządu żucia towarzyszą w około 40-60% przewlekłe bóle głowy. W wielu przypadkach u tych chorych stwierdza się objawy akustyczne w stawie skroniowo-żuchwowym, zaburzenia ruchomości żuchwy. Bólom głowy na tle zaburzeń czynnościowych narządu żucia zawsze towarzyszy charakterystyczne patologiczne starcie zębów będące skutkiem parafunkcji zwarciowych.

Jak są umiejscowione bóle głowy?

Bóle głowy mogą być umiejscowione w okolicy:

• skroni (70%);
• czoła i ciemienia (65%);
• potylicy (46%).

Mogą występować w jednej lub kilku okolicach jednocześnie, odosobniony ból głowy występuje tylko w okolicy skroniowej i czołowej.

Umiejscowienie bólu związanego z dysfunkcją mięśni narządu żucia pokrywa się z umiejscowieniem tych mięśni tj. mięśni skroniowych, mięśnia naczaszkowego i mięśnia podpotylicznego, ale w większym stopniu jest to ból promieniujący. Mięśnie te i ich przyczepy są bolesne na ucisk w trakcie badania. Bóle mogą występować jednostronnie i (rzadziej) obustronnie, mogą być różnie nasilone po obydwu stronach.

W przypadku bólów głowy podpotylicznych obserwuje się szkodliwe czynniki miejscowe tj.:

• zgryz głęboki wtórny;
• zgrzytanie zębami;
• tyłozgryz;
• wady zgryzu z brakami zębowymi;
• doprzednie przemieszczenie krążka stawowego z charakterystycznymi trzaskami w trakcie otwierania ust.

Równoczesnemu występowaniu obustronnego bólu głowy w okolicy czołowej, skroniowej i podpotylicznej towarzyszy tzw. uczucie „opasania głowy obręczą”.

Bólom skroniowym towarzyszyć mogą:

• bolesność dotykowa mięśnia skroniowego i jego przyczepu;
• bolesność skóry głowy w okolicy skroni;
• łzawienie bez przyczyny;
• uczucie wysadzania gałek ocznych;
• promieniowanie bólu do górnych zębów bocznych.

Bólom czaszkowym towarzyszą:

• ból głowy i bolesność dotykowa nad łukami brwiowymi;
• promieniowanie bólu do ciemienia;
• uczucie „drętwienia zębów” przednich.

Bólom ciemieniowym towarzyszą:

• charakterystyczny ból włosów przy czesaniu okolicy ciemieniowej;
• bolesność dotykowa tej okolicy.

Bólom podpotylicznym towarzyszy:

• bolesne ograniczenie zakresu ruchów głowy na boki i do przodu;
• ból mięśni podpotylicznych;
• bóle mięśni karku i pasa barkowego (zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze szyjnego odcinka kręgosłupa).

Jak leczy się przewlekłe bóle głowy?

Przyczynowe leczenie stomatologiczne przewlekłych bólów głowy związanych z zaburzeniami czynnościowymi narządu żucia daje w 60% ustąpienie bólu, w 32% znaczącą poprawę.

Niektórzy proponują dla naczynioruchowych i mięśniowych bólów głowy wspólną nazwę „ból głowy z napięcia”. Ich mechanizm tłumaczy się przedłużającymi skurczami mięśni głowy i naczyń zewnątrzczaszkowych i związanym z tym uciskiem i niedokrwieniem zakończeń nerwowych.

Pojawiają się często w stanach zdenerwowania, częściej jesienią i wiosną. Należy natychmiast stosować przywrócenie czynności układu ruchowego narządu żucia i wyeliminować współistniejące ogólne i miejscowe czynniki etiologiczne. Leczenie powinno nastąpić jak najwcześniej.

Czym jest klasterowy bólu głowy?

Klasterowy ból głowy to schorzenie dotykające przede wszystkim mężczyzn. Charakteryzuje się nawracającymi napadami bólów głowy zlokalizowanymi wokół jednego z oczodołów.

Ból podczas serii napadów może być wywołany np. spożyciem alkoholu. Napady pojawiają się seriami parę razy dziennie przez kilka tygodni, a potem następuje przerwa. Obserwuje się różnorodne objawy towarzyszące.

Naukowcy z Thomas University Hospital w Filadelfii pod kierownictwem doktora T. D. Rozena w czasie trzyletniej obserwacji gromadzili dane na temat nowo rozpoznanych przypadków klasterowego bólu głowy.

Porównano przebieg choroby u kobiet i u mężczyzn. Analiza ujawniła, że u kobiet klasterowy ból głowy pojawia się najczęściej w 2. lub 5. dekadzie życia. U mężczyzn obserwuje się szczyt zachorowalności w 3. dekadzie życia.

W czasie pojawiania się serii napadów ataki zdarzały się średnio trzy razy dziennie, ale u kobiet trwały krócej. Częstość napadów choroby i długość okresów remisji była porównywalna w dwóch grupach. Objawy towarzyszące takie jak nudność i wymioty występowały zdecydowanie częściej u kobiet, zwężenie źrenicy i opadanie powieki notowano nieznacznie częściej. Światłowstręt pojawiał się u ponad 70% kobiet i mężczyzn, a nietolerancję głośnych dźwięków obserwowano u około połowy badanych.

Czym jest nerwoból (neuralgia) nerwu trójdzielnego?

Nerwoból (neuralgia) nerwu trójdzielnego jest schorzeniem piątego nerwu czaszkowego (nerwu trójdzielnego). Gałązki tego nerwu unerwiają usta, oczy, nos, skórę głowy, czoło, szczękę i żuchwę.

Przesyłają one do mózgu impulsy dotyku, bólu, nacisku i temperatury. Zaburzenia w funkcjonowaniu tego nerwu powodują intensywny kłujący ból w okolicy twarzy, przypominający porażenie prądem.

Nie ma żadnej jasno określonej przyczyny tej przypadłości.

Niektórzy twierdzą, że jest ona spowodowana urazowym uszkodzeniem nerwu w miejscach, gdzie przechodzi on z otworów w czaszce do mięśni i tkanek twarzy. Takie uszkodzenie uciska nerw, powodując, że odrzuca on pokrywającą go ochronną osłonkę mielinową.

Inni wierzą, że przyczyną jest zmiana biochemiczna w samej tkance nerwu. Ostatnio wysunięto tezę, że zwyrodniałe naczynie krwionośne uciska nerw w miejscu, gdzie wychodzi on z mózgu. Tak czy inaczej, przyczyną bolesnych ataków jest nadmierna aktywność uszkodzonego nerwu.

Nietypowa neuralgia nerwu trójdzielnego jest rzadszą odmianą tego zaburzenia. Może wywoływać mniej intensywny, stały, tępy, rwący ból, a czasem także kłucie przypominające porażenie prądem. Obydwie formy tego zaburzenia atakują najczęściej tylko jedną stronę twarzy, jednak niektórzy pacjenci doświadczają na przemian bólu po obu stronach.

Chociaż znane są przypadki neuralgii u dzieci, a nawet niemowląt, to najczęściej objawy pojawiają się po 50 roku życia. Atak może być wywołany przez mycie zębów, robienie makijażu, a nawet podmuch wiatru.

Neuralgia nerwu trójdzielnego, choć nie jest śmiertelna, należy do najbardziej bolesnych wśród znanych przypadłości. Pacjenci niekiedy mówią, że „chodzą z bólu po ścianach”. Leki przeciwbólowe są nieskuteczne w zwalczaniu tego bólu. Nie skutkują nawet narkotyki.

Jak leczy się neuralgię nerwu trójdzielnego?

W początkowej fazie leczenia neuralgii nerwu trójdzielnego zazwyczaj stosuje się leki rozkurczające. Również niektóre leki antydepresyjne wykazują dużą skuteczność w zwalczaniu objawów.

Czasami podawanie leków jest nieskuteczne lub powoduje niepożądane skutki. Skuteczność leczenia może być z początku duża, lecz może zmniejszać się wraz z upływem czasu. Wówczas można zastosować zabieg neurochirurgiczny, zmniejszający ucisk na nerw lub zmniejszający jego wrażliwość.

Istnieje szereg zabiegów chirurgicznych, które można zastosować: od zastrzyku w celu wykonania blokady nerwu, poprzez zabieg chirurgiczny przez policzek, do operacji na otwartej czaszce i napromieniowania.

Każdy z tych zabiegów ma swoje wady i zalety. Nie ma jednej terapii, która byłaby skuteczna w każdym przypadku. Średnia skuteczność wynosi koło 85%, lecz 25% pacjentów z tej grupy ma w jakimś stopniu nawrót choroby w okresie od roku do 5 lat.

Niektórzy pacjenci twierdzą, że udało im się zredukować lub wyeliminować ból za pomocą terapii alternatywnych, takich jak akupunktura, leczenie chiropraktyczne, autosugestia lub medytacja.