Znieczulenie ogólne pacjenta stomatologicznego

W leczeniu stomatologicznym ludzi znieczulenie ogólne wykonywane jest jedynie w niektórych sytuacjach, np. w przypadku skomplikowanych zabiegów czy dużego stresu u pacjenta, związanego z wizytą u lekarza dentysty. W stomatologii weterynaryjnej znieczulenie ogólne jest niezbędnym elementem każdego zabiegu czy wykonania zdjęcia RTG.

Jeszcze kilka lat temu w gabinetach weterynaryjnych, zabiegi stomatologiczne wykonywane były przez lekarza ogólnego i polegały na usunięciu kamienia nazębnego narzędziami ręcznymi lub ultradźwiękowymi. Obecnie w większych lecznicach i klinikach weterynaryjnych funkcjonują zespoły specjalizujące się w stomatologii. Składają się zazwyczaj z lekarza weterynarii zajmującego się przeprowadzaniem zabiegów z zakresu stomatologii, ortodoncji i chirurgii twarzowo-szczękowej, lekarza specjalizującego się w anestezjologii oraz jednego lub dwóch asystentów (techników weterynarii, czyli odpowiedników pielęgniarek czy asystentek stomatologicznych).

Przed zabiegiem każde zwierzę zostaje zakwalifikowane do znieczulenia ogólnego przez lekarza, który przeprowadza znieczulenie ogólne. Podstawą do decyzji o możliwości przeprowadzenia narkozy jest badanie kliniczne pacjenta, wyniki badania morfologicznego i biochemicznego krwi, często niezbędne jest również badanie kardiologiczne obejmujące najczęściej elektrokardiografię i echokardiografię. Przed znieczuleniem opiekun zwierzęcia musi również wyrazić pisemną zgodę na wykonanie zabiegu, związane z nim ryzyko powikłań i pokrycie kosztów leczenia.

Narkoza rozpoczyna się od premedykacji podawanej domięśniowo lub dożylnie, po premedykacji zwierzę ma zakładane dojście dożylne (w przypadku podawania leków dożylnie kateter jest zakładany wcześniej). Do premedykacji zwykle używana jest mieszanka kilku leków, która dobierana jest do masy ciała zwierzęcia, gatunku, wieku, rodzaju zabiegu, chorób ogólnych czy nawet rasy!

Wówczas następuje indukcja znieczulenia i założenie rurki intubacyjnej w odpowiednim rozmiarze. Rurka intubacyjna zapewnia swobodne oddychanie i zabezpiecza drogi oddechowe przed wodą, roztworem chlorheksydyny, krwią, kamieniem nazębnym czy innymi zanieczyszczeniami. W kolejnym etapie lekarz lub technik podłączają aparat do znieczulenia wziewnego. W Polsce najbardziej popularnym gazem jest izofluran, niekiedy stosowany jest sewofluran, ale ze względu na wysoką cenę jest rzadziej spotykany.

Pacjent w czasie zabiegu jest również pod stałym monitoringiem anestezjologicznym, poprzez m. in. kardiomonitor, kapnograf, pomiar temperatury ciała. Ważnym elementem bezpiecznego znieczulenia ogólnego jest również odpowiednio prowadzona dożylna podaż krystaloidów, przez pompę infuzyjną.

Gdy pacjent jest przygotowany, znieczulony i monitorowany rozpoczynamy wykonanie procedur stomatologicznych m. in. wewnątrzustnych radiogramów, skalingu, polerowania, fluoryzacji, ekstrakcji zębów, leczenia kanałowego, wykonania wypełnień kompozytowych, pobrania wycinków do badania histopatologicznego, zabiegów na przyzębiu i innych niezbędnych zabiegów.

Podczas zabiegu stomatologicznego woda chłodząca skaler czy turbinę może doprowadzić do wychłodzenia pacjenta (szczególnie małych rozmiarów), dlatego szczególną uwagę zespól zwraca również na dogrzewanie pacjenta (specjalne maty, poduszki grzewcze czy podgrzewane stoły zabiegowe).

Dodatkowo w czasie zabiegów stosowane jest również znieczulenie okołonerwowe, nerwu bródkowego, szczękowego, podoczodołowego, żuchwowego czy podniebiennego, podawane za pomocą karpuli lub zwykłej strzykawki i cienkiej igły. Leki stosowane w tym celu to bupiwakaina, lidokaina czy artykaina, ale również ich kombinacje.

Po zabiegu zwierzę przez kilka godzin pozostaje w placówce weterynaryjnej pod obserwacją. Do rąk opiekuna trafia w pełni wybudzone i zabezpieczone na kolejne dni lekami przeciwbólowymi czy np. antybiotykami. Terapia przeciwbólowa również dobierana jest do stanu ogólnego pacjenta i rodzaju wykonanego zabiegu. Pod uwagę należy również wziąć łatwość podania zwierzęciu. Nie każdy właściciel potrafi podać tabletkę. Obecnie na rynku leków weterynaryjnych pojawiło się wiele preparatów w smakowych otoczkach, co znacznie ułatwia podanie leku. Można stosować również inne postaci leków, np. syropy lub plastry.