Przewlekłe zapalenie jamy ustnej i dziąseł u kotów

Przewlekłe zapalenie jamy ustnej i dziąseł u kotów (FCGS) – nierozwiązany problem terapeutyczny. Jakie nadzieje daje nam medycyna regeneracyjna?

Przewlekłe zapalenie jamy ustnej i dziąseł u kotów to jedna z najbardziej frustrujących chorób jamy ustnej zwierząt domowych zarówno dla właścicieli jak i dla lekarzy weterynarii. Trudność w radzeniu sobie z tym schorzeniem wiąże się z kilkoma istotnymi problemami.

Po pierwsze, niestety dotąd nie jest znany czynnik etiologiczny wywołujący przewlekły i trudny do opanowania stan zapalny. Według obecnego stanu wiedzy, przewlekłe zapalenie jamy ustnej i dziąseł powstaje w wyniku nieprawidłowej reakcji immunologicznej tkanki dziąseł na stymulację antygenami występującymi w środowisku jamy ustnej. Nawet niewielka ilość płytki nazębnej wiąże się z zaostrzeniem stanu zapalnego. Częstotliwość występowania zapalenia jest zdecydowanie wyższa u zwierząt chorujących na choroby wirusowe, takie jak FIV (Feline Immunodeficiency Virus) i FeLV (Feline Leukemia Virus), jednak zarażenie tymi wirusami nie jest warunkiem rozwoju choroby. Jako czynniki predysponujące do wystąpienia choroby wymienia się również kaliciwirozę, herpeswirozę czy bartonellozę, ale żaden z tych patogenów nie jest w stanie samodzielnie wywołać rozwoju choroby. U kotów chorujących na przewlekłe zapalenie dziąseł i jamy ustnej odnotowuje się podwyższony poziom przeciwciał klasy IgA w surowicy przy obniżonym ich poziomie w ślinie, co świadczy o zaburzonej odpowiedzi immunologicznej u tych zwierząt. Poznanie dokładnych przyczyn choroby wymaga dalszych badań.

Drugim problemem związanych z zapaleniem jamy ustnej i dziąseł jest silna bolesność związana ze zmianami zapalnymi powodująca poważne problemy z pobieraniem pożywienia, apatię a w rezultacie kacheksję i ogólne osłabienie. Bolesność może być tak silna, że całkowicie uniemożliwia pobieranie pokarmu i może w rezultacie prowadzić do decyzji o eutanazji zwierzęcia. Nic dziwnego, że choroba ta, choć nie występuje często, jest przedmiotem ciągłych badań i poszukiwania skutecznych opcji leczenia.

Obecnie metodą z wyboru w leczeniu tego schorzenia jest ekstrakcja wszystkich zębów, ewentualnie ekstrakcja zębów przedtrzonowych i trzonowych, takie działanie uzasadnia się brakiem długotrwałej skuteczności leczenia farmakologicznego. Niestety w zależności od źródeł pozytywnie na ekstrakcje reaguje 60-80 % kotów. Pozostałe 20-40% jest skazana na mało skuteczną farmakologiczną terapię objawową.

Jednym z badanych obecnie rozwiązań mogących popchnąć do przodu postępowanie lecznicze, okazuje się zastosowanie komórek macierzystych. Mezenchymalne komórki stromalne poza wspomaganiem procesów regeneracyjnych mają potencjał immunomodulacyjny, dzięki czemu mogą modyfikować nieprawidłową odpowiedź immunologiczną pacjenta. W pilotażowych badaniach klinicznych stosowano komórki te we wlewach dożylnych w formie autologicznej jak i allogenicznej u kotów niereagujących pozytywnie na ekstrakcje chirurgiczne. Do wyciszenia zapalenia doszło odpowiednio u 71 i 59% badanych kotów, tak więc terapia z użyciem mezenchymalnych komórek stromalnych daje duże nadzieje w walce z wyniszczającą chorobą jaką jest przewlekłe zapalenie jamy ustnej i dziąseł kotów.

Marta Pasikowska

Ukończyła Wydział Medycyny Weterynaryjnej Wrocławskiego Uniwersytetu Przyrodniczego w 2012 roku. Podczas studiów pracowała jako asystentka stomatologa. Uczestniczyła w wielu konferencjach i kursach praktycznych, m.in. zakresu stomatologii i chirurgii szczękowej organizowanych przez ESAVS (European School for Advanced Veterinary Studies) oraz przez szwedzką szkołę dla stomatologów weterynaryjnych Accesia, ukończyła kursy z zakresu stomatologii Polskiego Stowarzyszenia Lekarzy Weterynarii Małych Zwierząt. Główne zainteresowania to ortodoncja i chirurgia szczękowa. Wolny czas poświęca swojemu Border collie Bonkersowi oraz śpiewaniu.