Korony stałe u psów

Czy i kiedy warto je stosować? Analizujemy na przykładzie przypadku powikłanego złamania kła u psa rasy Border Collie.

Stałe uzupełnienia protetyczne to w pracy stomatologa niemal codzienność. Rzadko jednak mówi się o możliwościach stosowania protez stomatologicznych u zwierząt domowych. Na pewno jednym z czynników limitujących tego typu rozwiązania są kwestie ekonomiczne. Jeśli weźmiemy jednak pod uwagę fakt, że dla psa jama ustna pełni nie tylko rolę organu do pobierania pokarmu, ale jest też odpowiednikiem naszej dłoni, potrzebne jest stosowanie rozwiązań pozwalających przywrócić prawidłowe stosunki zgryzowe. Szczególnie zasadne jest stosowanie koron stałych ważnych funkcjonalnie zębów u psów pracujących i sportowych.

Do mojej praktyki skierowany został pacjent – samiec rasy Border Collie z powodu powikłanego złamania lewego kła żuchwy. W związku z tym, że pies uprawia sporty, właściciele zdecydowali się na zachowanie i leczenie endodontyczne zęba.

Ponieważ każda interwencja w jamie ustnej psa wymaga sedacji, istotne jest ograniczenie liczby znieczuleń do niezbędnego minimum, dlatego diagnostykę radiologiczną, kwalifikację do zabiegu, leczenie endodontyczne oraz kontrolę radiologiczną wykonałam w trakcie jednej procedury (oczywiście nie we wszystkich przypadkach jest to możliwe i często istnieje konieczność rozłożenia leczenia na dwie lub więcej procedur). W tym samym znieczuleniu oszlifowałam ząb pod koronę oraz pobrałam wycisk.

Przy preparacji zęba pod koronę u psa musiałam zwrócić uwagę na kilka istotnych detali. Ze względu na to, że w jamie ustnej zwierząt działają wielokrotnie większe siły niż u nas, ponadto nie ma możliwości wytłumaczenia im aby uważały na ząb, szczególnie zwracałam uwagę na zachowanie jak największej ilości tkanki zęba aby nie doprowadzić do nadmiernego jego osłabienia. Bardzo istotną cechą przygotowania zębów pod korony u zwierząt jest też wykonanie stopnia około 1 mm powyżej linii dziąsła. Przyczyną dla stosowania takiego rozwiązania jest częsty brak lub niewystarczająca kontrola osadów nazębnych. Ze względu na wydłużony i zagięty kształt korony kła powodujący ryzyko dużych przeciążeń, nie wykonałam dokładnego odwzorowania pierwotnego kształtu zęba. Unikałam jednak nadmiernej zmiany kształtu, szczególnie utraty krzywizny kła po stronie dystalnej, gdyż mogłoby to skutkować rotacją korony. Wykonane uzupełnienie protetyczne jest nieco krótsze niż naturalny ząb i nie kontaktuje się w zgryzie z przeciwległymi zębami drugiego łuku zębowego. Wybór korony metalowej podyktowany był względami ekonomicznymi oraz większym znaczeniem funkcjonalnym niż estetycznym dla pacjenta.

Po oszlifowaniu korony wykonałam łyżki indywidualne z siatki termoutwardzalnej i pobrałam dwa wyciski: wycisk alginatowy pełnego zgryzu, z którego na miejscu wykonałam model gipsowy oraz szczegółowy wycisk silikonowy dwufazowy opracowanego zęba. Pobrałam także kęsek, który wraz z wyciskami przekazałam do pracowni protetycznej.

Po dwóch tygodniach pies został ponownie poddany płytkiej sedacji, co pozwoliło mi na zacementowanie korony i kontrolę stosunków zębów w zgryzie.

Często spotykam się z opinią, że stosowanie uzupełnień protetycznych u psów jest niepotrzebne, lecz uważam, że brak istotnych zębów pogarsza komfort życia naszych zwierząt, dlatego należy korzystać ze wszelkich dostępnych metod zachowania w pełni funkcjonalnego zgryzu.

Marta Pasikowska
Ukończyła Wydział Medycyny Weterynaryjnej Wrocławskiego Uniwersytetu Przyrodniczego w 2012 roku. Podczas studiów pracowała jako asystentka stomatologa. Uczestniczyła w wielu konferencjach i kursach praktycznych, m.in. zakresu stomatologii i chirurgii szczękowej organizowanych przez ESAVS (European School for Advanced Veterinary Studies) oraz przez szwedzką szkołę dla stomatologów weterynaryjnych Accesia, ukończyła kursy z zakresu stomatologii Polskiego Stowarzyszenia Lekarzy Weterynarii Małych Zwierząt. Główne zainteresowania to ortodoncja i chirurgia szczękowa. Wolny czas poświęca swojemu Border collie Bonkersowi oraz śpiewaniu.