Zespół Münchhausena w gabinecie stomatologicznym

Dla większości z nas wizyta u stomatologa jest przykrą koniecznością. Dlatego trudno nam zrozumieć, iż istnieją osoby, które – mimo iż ich zęby są zupełnie zdrowe – symulują różne problemy stomatologiczne i wymuszają na lekarzach niepotrzebne zabiegi.

Jak wykazują statystyki, pacjenci z zespołem Münchhausena najczęściej nękają internistów i lekarzy chirurgów, bywa jednak, że ich ofiarą stają się również dentyści. Przykładem takiej sytuacji może być historia dr Clarka z Filadelfii, wybitnego specjalisty z zakresu okluzji.

Jedna z pacjentek stomatologa przez lata skarżyła się na dojmujący ból w stawie skroniowo-żuchwowym i – mimo iż wyniki badań diagnostycznych były prawidłowe – stanowczo domagała się przeprowadzenia operacji. – Po wypróbowaniu wszystkich dostępnych metod leczenia, w poczuciu całkowitej bezradności i frustracji, prawie się zgodziłem na to rozwiązanie – wspominał dr Clark – jednak podczas kompletowania dokumentacji medycznej odkryliśmy epizod z życia pacjentki, który wzbudził nasze podejrzenia. Okazało się, że jako młoda dziewczyna symulowała chorobę nerek, potajemnie dodając krew do próbek moczu i zażywając leki na cukrzycę, które podkradała swojej mamie.

Z podobną sytuacją zetknęła się dr Alice Clayton, stomatolog z Nevady. Jej pacjentka regularnie zgłaszała się do gabinetu, skarżąc się na ropnie dziąseł i policzków. – Nigdy wcześniej nie miałam pacjentki, u której tak często dochodziłoby do rozwoju ropni – opowiada dr Clayton – i to umiejscowionych w różnych częściach jamy ustnej. Leczenie antybiotykami nie dawało efektu, ropnie ciągle nawracały, atakując korzenie kolejnych zęby. Jednak pewnego dnia otrzymałam zdumiewający telefon z laboratorium, do którego wysłałam próbkę ropnej wydzieliny. Okazało się, że najprawdopodobniej moja pacjenta sama indukowała sobie stan zapalny, wstrzykując w policzek lub dziąsło własne ekskrementy. Kiedy chciałam z nią porozmawiać o tym fakcie, demonstracyjnie opuściła mój gabinet i nigdy więcej nie wróciła.

Obie relacje dowodzą, jak trudno jest lekarzowi – nawet doświadczonemu – rozpoznać syndrom Münchhausena. Ponieważ naturalną reakcją lekarza jest poważne traktowanie każdego objawu i podstawowe zaufanie do tego, co mówi pacjent, osoby cierpiące na tego typu zaburzenia potrafią przez długi czas skutecznie oszukiwać otoczenie. Zresztą często są to ludzie bardzo inteligentni i oczytani, czerpiący swoją wiedzę ze specjalistycznych źródeł, którzy doskonale wiedzą, co mówić i jak reagować, aby wprowadzić w błąd personel medyczny.

Na czym polega zespół Münchhausena
Pacjenci z syndromem Munchausena celowo wywołują u siebie objawy choroby lub urazu, a następnie w związku z domniemaną chorobą domagają się uwagi i atencji personelu medycznego. Uważa się, że kieruje nimi chęć uzyskania społecznej gratyfikacji (zainteresowania i podziwu), pragnienie uzyskania kontroli nad otoczeniem i – prawdopodobnie – autoagresja skierowana przeciwko własnemu ciału.

Typowe zachowania
Na trop choroby może naprowadzić historia zdrowia pacjenta (częste hospitalizacje, liczne zabiegi operacyjne, dramatyczne opowieści o wielu problemach medycznych. korzystanie z pomocy lekarskiej w różnych rejonach kraju, przedwczesne wypisy ze szpitali itp.). Kolejną wskazówką może być zbyt idealny obraz kliniczny choroby bądź odwrotnie – bardzo niejasne i niespójne objawy. O zespole Münchhausen może również świadczyć wykraczająca ponad przeciętną znajomość terminologii medycznej, częste prośby o wypisanie określonych leków, narzucanie lekarzowi diagnozy, nagłe, trudne do wyjaśnienia pogorszenia stanu zdrowia.
Charakterystyczne dla zespołu Münchhausena jest także zaprzestanie leczenia u lekarza, który przestaje poddawać się naciskom i odmawia dalszego rozszerzania diagnostyki bądź wprost wysuwa podejrzenia zespołu Münchhausena.

B.Sz.