Zęby na szynach

Nakładki na zęby – zwane przez pacjentów potocznie szynami – znajdują zastosowanie w różnych dziedzinach stomatologii, zwłaszcza w profilaktyce urazów zębów oraz w stomatologii estetycznej. Coraz częściej sięgają po nie również ortodonci oraz specjaliści od leczenia okluzji i dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego. W zależności od swojego przeznaczenia nakładki mogą się różnić stopniem twardości – niektóre z nich są miękkie i ściśle przylegają do zębów pacjenta, inne wykonuje się z twardych i sztywnych polimerów. Rodzaj nakładki decyduje również o czasie jej użytkowania. Na przykład, w przypadku nakładek wybielających całkowity czas ich noszenia nie powinien przekraczać 5 godzin w ciągu doby. Natomiast szyna repozycyjna lub ortodontyczna powinna tkwić w buzi pacjenta stale, 24 godziny na dobę i być wyjmowana jedynie w celu zabiegów higienicznych. Szyny TAP (protruzyjne) są zakładane tylko na noc, a szyny ochronne i nakładki estetyczne – tylko i wyłącznie wtedy, gdy wymaga tego sytuacja.

Tak więc mimo iż różne rodzaje nakładek wyglądają podobnie, to znacznie się różnią parametrami oraz zasadami użytkowania. Dlatego nigdy, w żadnym przypadku NIE WOLNO ICH STOSOWAĆ ZAMIENNIE. Decyzję o zastosowaniu określonego typu nakładki zawsze podejmuje lekarz dentysta po ocenie potrzeb pacjenta.
Wyróżniamy następujące rodzaje nakładek:
– nakładki wybielające,
– nakładki ochronne,
– różnego typu szyny zgryzowe: relaksacyjne, repozycyjne, stabilizujące,
– szyny TAP,
– estetyczne tymczasowe nakładki na zęby,
– nakładki ortodontyczne.

Nakładki wybielające
Jak sama nazwa wskazuje, są to szyny wspomagające proces wybielania zębów. Pacjent najczęściej zakłada je na noc i zgodnie z instrukcją wypełnia żelem wybielającym. Całkowity czas noszenia nakładki nie powinien przekraczać 5 godzin na dobę – niezastosowanie się do tego zalecenia może spowodować przejściową nadwrażliwość szyjek zębowych. Niektórzy stomatolodzy nie zalecają również noszenia nakładki w czasie snu ze względu na ryzyko zaburzeń czynności stawów skroniowo-żuchwowych. W czasie użytkowania nakładki nie powinno się jeść ani pić, a po jej wyjęciu należy usunąć preparat wybielający z jamy ustnej i przepłukać ją wodą.
Nakładki tego typu występują w dwóch wersjach: indywidualnej, przygotowanej pod nadzorem lekarza dentysty oraz standardowej, dostępnej w aptekach i drogeriach. Nakładki indywidualne – stosowane w wybielaniu profesjonalnym – są przygotowywane na podstawie wcześniej pobranych wycisków. Dzięki temu są wygodne, idealnie dopasują się do kształtu zębów pacjenta i nie przeszkadzają podczas noszenia.

Nakładki ochronne – dla dorosłych i dzieci
Ich podstawowym celem jest ochrona zębów przed złamaniem, ukruszeniem lub wybiciem. Są stosowane są zarówno przez zawodowych sportowców, jak i amatorów uprawiających sporty kontaktowe. Nakładki ochronne są znacznie twardsze od nakładek wybielających, a jednocześnie dość elastyczne, dzięki czemu rozpraszają siły uderzenia, chroniąc nie tylko zęby, lecz także dziąsła, wargi, kości szczęki i żuchwy oraz staw skroniowo-żuchwowy. Podobnie jak nakładki wybielające mogą być wykonane fabrycznie lub przygotowane indywidualnie (na podstawie wycisku).

Szyny zgryzowe
Szyny zgryzowe to konstrukcje, które stosuje się w leczeniu parafunkcji zwarciowych, bólów głowy wywołanych przez wady zgryzu i wspomagająco przy leczeniu bruksizmu. Używa się ich u pacjentów mających zazwyczaj pełne uzębienie. Są wykonane z biozgodnego, łatwego do naprawy oraz odpornego na ścieranie materiału i ukształtowane w taki sposób, aby nie powodowały uszkodzeń zębów, przyzębia i błony śluzowej.

Do tej grupy nakładek zaliczamy szyny relaksacyjne zmniejszające napięcie mięśni żucia, stosowane m.in. u osób silnie zgrzytających zębami, szyny repozycyjne (pozycjonujące) wymuszające prawidłowe ułożenie żuchwy względem szczęki, nakładki stabilizujące oraz nakładki podnoszące zwarcie, zalecane tym osobom, które długo nie używały uzupełnień protetycznych, choć powinny.

Szyny TAP
Ten rodzaj nakładek składa się z dwóch szyn połączonych ze sobą mechanicznie, które utrzymują żuchwę w wysuniętej pozycji (protruzji) i zapobiegają cofaniu się języka, a tym samym udrożniają drogi oddechowe. Są zalecane pacjentom z lekkim lub średnim bezdechem, którzy mają wystarczającą liczbę własnych zębów.

Estetyczne tymczasowe nakładki na zęby
To rozwiązania pojawiło się stosunkowo niedawno, jednak szybko zdobyło popularność wśród pacjentów, którym zależy na błyskawicznym poprawieniu estetyki uzębienia. Zdejmowane nakładki imitują białe zdrowe zęby, nie da się jednak w nich jeść twardych pokarmów ani pić zbyt gorących napojów.

Ortodontyczne nakładki na zęby
Podstawowym zadaniem szyny ortodontycznej jest powolna regulacja i prostowanie zębów. Pacjent otrzymuje od ortodonty zestaw nakładek, które stosowane w odpowiedniej kolejności powodują powolne przesuwanie zębów do stanu prawidłowego zgryzu.

B.Sz.