Wpływ radioterapii na stan jamy ustnej i gardła
Wpływ radioterapii na stan jamy ustnej i gardła
Głównym celem radioterapii jest zniszczenie komórek nowotworowych i zapobieganie ich dalszemu rozwojowi. Niestety, skutkiem ubocznym napromienienia bywa również uszkodzenie zdrowych komórek. Radioterapia niszczy zwłaszcza szybko dzielące się komórki, między innymi te, które tworzą błonę śluzową w jamie ustnej.
Rezultatem uszkodzenia zdrowych komórek śluzówki jest stan zapalny oraz kserostomia – objawy te występują u około 75% chorych poddanych radioterapii i mogą mieć bardzo zróżnicowane nasilenie: od niewielkiego obrzęku i zaczerwienienia po masywny stan zapalny, powikłany wtórnym nadkażeniem bakteryjnym lub grzybiczym (w efekcie którego dochodzi do krwawień i owrzodzeń jamy ustnej).
Towarzyszące radioterapii dolegliwości pojawiają się zazwyczaj w drugim tygodniu napromienienia. Niekiedy w tak znacznym stopniu utrudniają połykanie i jedzenie (bywa, że również oddychanie), iż zmuszają lekarza do czasowego przerwania leczenia.
Na szczęście, objawy popromiennego zapalenia błony śluzowej można złagodzić za pomocą antybiotyków, płukanek oraz zmiany codziennych nawyków żywieniowych. Jedynie kserostomia stanowi powikłanie, które może się utrzymywać do końca życia chorego, zwiększając ryzyko postępującej próchnicy oraz popromiennej martwicy kości (zwłaszcza żuchwy).
Jak zmiejszyć objawy reakcji popromiennej?
Już od pierwszego tygodnia radioterapii należy regularnie płukać jamę ustną płynami obojętnymi oraz antyseptycznymi. W przypadku nasilenionych objawów zaleca się stosowanie wodnych roztworów gliceryny z witaminami A i E oraz wdrożenie profilaktycznej antybiotykoterapii przeciwbakteryjnej i przeciwgrzybiczej. Istotna jest również zmiana dotychczasowej diety i przestrzeganie następujących zasad:
1. Z jadłospisu wykluczamy potrawy, które mogą podrażnić śluzówkę. Unikamy alkoholu, pikantnych i kwaśnych produktów (np. owoców cytrusowych, soków), ostrych przypraw, zbyt gorących lub zbyt zimnych pokarmów.
2. Rozdrabniamy wszystki dania na możliwie małe kawałki (ułatwi nam to ich połykanie).
3. W przypadku silnej reakcji popromiennej produkty spożywcze miksujemy lub mielimy na papkę (np. mięso, ziemniaki, marchewkę z groszkiem). Delikatna konsystencja żywności zminimalizuje występowanie dolegliwości bólowych.
4. Preferujemy produkty gotowane na parze i duszone. Wskazane jest wręcz rozgotowywanie pewnych produktów np. ryżu czy makaronu.
5. Do posiłków dodajemy sosy, które zmiękczą żywność i ułatwią żucie oraz połykanie.
6. Płyny spożywamy przez słomkę – powinny być letnie.
7. Stosujemy wysokokaloryczne i wysokobiałkowe preparaty odżywcze w formie płynnej, zapobiegające niedożywieniu.
8. Wybieramy produkty i potrawy łatwe do pogryzienia i przełknięcia:
– kisiele, galaretki, kremy, budynie,
– mleko i przetwory mleczne: jogurty, kefiry, maślanki,
– sery twarogowe zmiksowane z jogurtem,
– gotowane ziemniaki, ryż, makarony,
– gotowane warzywa np. puree z marchwi i groszku,
– gotowane i rozdrobnione mięso (drób, cielęcina)
– jajecznica, pasty jajeczne
– banany i inne miękkie owoce np. arbuz, morele.
B.Sz.
POWIĄZANE ARTYKUŁY
Wiele osób zmaga się z uporczywymi migrenami, które mogą nie tylko utrudniać wykonywanie naszych obowiązków, ale nierzadko nawet uniemożliwić codzienne funkcjonowanie. Co nie może dziwić, dolegliwości związane z migreną zwykle skutkują tym, że chory ...
Jak poinformowano na łamach „JAMA Oncology”, szczepienie przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV), który jest główną przyczyną m.in. raka gardła i tylnej części jamy ustnej, po 2045 r. przyniesie znaczne zmniejszenie zachorowalności na te nowotwo...
– W trakcie pandemii wiele gabinetów stomatologicznych było niedostępnych albo miało ograniczoną dostępność. W tym czasie dzieci przebywały w domach, bo szkoły były zamknięte, więc doszły do tego niekorzystne nawyki, takie jak oglądanie filmów, gry k...
Menopauza to szczególny okres w życiu kobiety. Zachodzące wówczas zmiany w organizmie nie pozostają bez wpływu na stan zdrowia jamy ustnej. Zagadnienie to w portalu Dental Review porusza higienistka stomatologiczna Anna Middleton, zatrudniona w jedne...
Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że codzienna higieny jamy ustnej ma wpływ nie tylko na zdrowie zębów i dziąseł, ale także na kondycję całego organizmu. Właściwa pielęgnacja jamy ustnej to już nie tylko wyszczotkowanie zębów. Dostępne obecnie...
Czy aplikacja dostępna w smartfonie może być pomocna w ograniczaniu płytki nazębnej u pacjentów ortodontycznych? Naukowcy z Brazylii przeanalizowali wpływ używania mobilnych aplikacji na higienę jamy ustnej nastolatków leczonych ortodontycznie w niew...
Już w 21 stanach USA oraz w stołecznym Dystrykcie Kolumbii dozwolone jest posiadanie i spożywanie marihuany rekreacyjnej przez osoby dorosłe, a 31 stanów dopuściło stosowanie marihuany medycznej. Naukowcy z uczelni medycznych w Karolinie Południowej ...
Badacze z University of North Carolina udowodnili, że problem niedożywienia u seniorów ma olbrzymi związek ze stanem zdrowia ich jamy ustnej. Zaapelowano więc o wprowadzenie zarówno programów leczenia stomatologicznego dla osób starszych, jak i pomoc...
Nikogo nie trzeba przekonywać, że stan zdrowia jamy ustnej zależny jest od wielu czynników – począwszy od dostępu do fluorowanej wody, przez poziom świadomości zdrowotnej mieszkańców, a skończywszy na zasobności ich portfeli. W USA przeprowadzono w o...
W Polsce, przede wszystkim na Kaszubach i na Śląsku, zażywa się tabaki, natomiast w krajach skandynawskich dużą popularnością cieszy się snus. Jest to używka z suszonego tytoniu z dodatkiem soli, którą po nawilżeniu gorącą parą wodną umieszcza się po...
Opublikowany 17 stycznia Brytyjski Raport nt. Stanu Zdrowia Jamy Ustnej (The Great British Oral Health Report) wskazuje na pilną potrzebę zwiększenia dostępu do leczenia stomatologicznego w ramach NHS. Dokument potwierdza też nie najlepszy stan zdrow...
