Dentonet
ASYSTA
E-mail
WYBIERZ KATEGORIĘ
Praca
Materiały i technologie
Lifestyle
Aktualności
Finanse i podatki
Edukacja

Uwaga na marcowe nowalijki – mogą być szkodliwe dla zdrowia

Publikacja:
Uwaga na marcowe nowalijki – mogą być szkodliwe dla zdrowia

Uwaga na marcowe nowalijki – mogą być szkodliwe dla zdrowia

Powszechnie wiadomo, że dieta bogata w warzywa to jeden z aspektów pozytywnie wpływający na zdrowie jamy ustnej. Warto jednak wstrzymać się ze spożywaniem nowalijek, które już pojawiły się w niektórych sklepach. Te prawdziwe, rodzime pojawią się dopiero w czerwcu – podkreślają naukowcy ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW) w Warszawie.

Wiosenne warzywa, podobnie jak pierwsze sezonowe owoce, nie zdążą wytworzyć naturalnych cukrów, kwasów i związków zapachowych, a już są transportowane z zagranicy. U celu podróży poddaje się je gazowaniu, żeby wytworzyć hormon starzenia się. Pomidory z Maroka czy z Izraela są zrywane w tzw. stanie zapalonym: dopiero bielejące, jasne, pomarańczowe. Nie zdążyły jeszcze wytworzyć tego wszystkiego, co warunkuje ich smak i zapach. Po przybyciu do kraju docelowego poddaje się je szybkiemu dojrzewaniu, które najczęściej polega na gazowaniu ethrelem lub dwutlenkiem węgla. Te gazy powodują powstawanie etylenu, czyli hormonu starzenia odpowiedzialnego za dojrzewanie owoców. Warzywa w ciągu doby nabierają więc apetycznych barw, ale nie smaku, zapachu i miękkości. Pozbawione są też większości substancji odżywczych – wyjaśnia dr hab. Ewelina Hallmann z Katedry Żywności Funkcjonalnej, Ekologicznej i Towaroznawstwa Wydziału Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.

Naukowcy z SGGW radzą powstrzymać entuzjazm związany z dostępnymi w sklepach i na targowiskach nowalijkami. Dawniej pierwsze warzywa, takie jak sałata, rzodkiewka, ogórek czy pomidor, świadczyły o przyjściu wiosny i rozpoczęciu sezonu na świeże produkty. Obecnie polski konsument ma dostęp do świeżych warzyw i owoców cały rok dzięki międzynarodowej wymianie towarowej oraz produkcji w szklarniach i pod osłonami. Świeże warzywa kupowane w środku zimy są jednak twarde, mało słodkie i bez zapachu. Nie ma się czemu dziwić – wyjaśniają eksperci – od grudnia do lutego większość warzyw sprzedawanych w Polsce jest sprowadzana z krajów, w których trwa wówczas sezon polowy. Aby warzywo przetrwało długi transport, magazynowanie i po tym wszystkim dobrze prezentowało się przed kupującymi, musi być ścięte jeszcze w fazie niedojrzałej.

Dr hab. Ewelina Hallmann tłumaczy, że nowalijki wymagają długiego nasłoneczniania, a wczesnowiosenny dzień wciąż jest za krótki na ich potrzeby. Mimo to polskie warzywa trafiają do sprzedaży. Od marca do maja sprzedaje się produkty krajowe uprawiane pod osłonami i w szklarniach. Są smaczniejsze od importowanych nie tylko dlatego, że mają większe szanse na to, by dojrzeć, lecz także dlatego, że to nasze rodzime, preferowane przez konsumentów odmiany.Aby przyspieszyć zbiory, rolnicy stosują intensywne nawożenie azotowe, bo azot jest potrzebny roślinom do produkcji biomasy. Korelują go ze światłem, zatem im krótszy dzień, tym mniej czasu mają na jego wykorzystanie. Nadmiar odkładają w postaci azotanów, które same w sobie nie są szkodliwe, ale produkty ich przemian już tak. Podczas transportu i przechowywania warzyw, zwłaszcza w wysokiej temperaturze i przy niskim dopływie tlenu, azotany redukują się do szkodliwych azotyn. Te z kolei przyczyniają się do zwiększonej produkcji rakotwórczych nitrozoamin – wylicza badaczka.

Jak tłumaczy, najwięcej azotanów kumuluje sałata, rzodkiewka, szpinak i inne warzywa liściowe, które łatwo przechowują duże ilości związków. Mniejsze ryzyko występuje w przypadku roślin, których częścią jadalną są owoce. Owoc to osłona nasion, zatem w pomidorach czy ogórkach szkodliwych substancji jest mniej. Dopiero przełom maja i czerwca to czas pojawiania się właściwych nowalijek – tych rosnących na polach.

Dr Hallmann przyznaje, że część rolników nadużywa pestycydów, więc nie wszystkie warzywa z pola mają automatycznie działanie prozdrowotne. Pestycydy nie są szkodliwe pod warunkiem, że rolnik przestrzega okresów karencji, stosuje odpowiednie dawki i nie pryska na zapas. Jako konsumenci nie jesteśmy w stanie odróżnić rośliny uprawianej z zachowaniem standardów od tej, którą nadmiernie potraktowano agrochemią. Dlatego ekspertka zaleca nieufność. – Na każdym opakowaniu powinny znajdować się dane producenta, na podstawie których można sprawdzić, czy jest on wiarygodny. Dlatego warto chodzić na ekologiczne bazary, dopisywać się do kooperatyw, szukać lokalnych jarmarków. Tam czuje się ducha handlu, sprzedawcy wiedzą o swoich produktach wszystko; można prześledzić drogę rośliny od ziarenka – radzi Hallmann.

Jej zdaniem, podczas kupowania rzodkiewek należy zwrócić uwagę na ich liście: zwiędnięte i zżółkłe świadczą o tym, że roślina nie jest pierwszej świeżości. Podobnie sprawa ma się z pomidorem: jego szypułka powinna być miękka i zielona. Ogórki, sałatę i szpinak sprzedawane w folii trzeba jak najszybciej z niej odwinąć, wyjąć go z opakowania i położyć na sitku lub w innym naczyniu, w którym będą mogły oddychać. Wszystkie rośliny liściowe najlepiej spożywać w dniu zakupu.

Naukowcy z SGGW rekomendują dużą ostrożność w stosunku do zapewnień producentów żywności o ekologii i dbaniu o zdrowie klienta. Aby kupować świadomie, wystarczy pewna doza uwagi i dociekliwości, która połączona z podstawową wiedzą jest kluczem do poprawienia jakości przygotowywanych potraw.

Jak odżywiać dzieci, żeby miały zdrowe zęby? Czy dieta dorosłych w tym aspekcie jest inna? Na te pytania odpowiada Dawid Szajrych, dietetyk, trener i pedagog.

Oprac. AF na podst. PAP Nauka w Polsce, Karolina Duszczyk

Fot. carissarogers, pixabay.com


POWIĄZANE ARTYKUŁY

choroby jamy ustnej dzieci
Pedodoncja: uwaga na zdarzenia niepożądane u dzieci! Lekarz

Zdarzenia niepożądane to nierzadkie zjawisko w trakcie leczenia najmłodszych pacjentów, którzy trafiają do dentysty. Tezę tę potwierdza badanie przeprowadzone w ostatnim czasie w Stanach Zjednoczonych. Jego wyniki przedstawiono jakiś czas temu podcza...

dane osobowe - Dentonet.pl
Uwaga na próby wyłudzenia danych osobowych pacjentów Lekarz

Do Narodowego Funduszu Zdrowia docierają niepokojące sygnały o próbach wyłudzenia danych pacjentów z placówek medycznych przez osoby podające się za pracowników kontroli NFZ-u. Fundusz przypomina w specjalnym komunikacie, że pracownicy Departamentu ...

wyludzanie danych
Uwaga na próby wyłudzenia danych osobowych pacjentów! Lekarz

Narodowy Fundusz Zdrowia poinformował, że po raz kolejny dotarły do niego informacje o próbach wyłudzenia danych pacjentów z placówek medycznych przez osoby podające się za pracowników departamentu kontroli NFZ-u lub osoby współpracujące z departamen...

ROZWIŃ WIĘCEJ
smartfon - Dentonet.pl
Czy smartfony są szkodliwe dla zdrowia jamy ustnej? Lekarz

Technologia cyfrowa towarzyszy nam każdego dnia, trudno bowiem wyobrazić sobie funkcjonowanie bez smartfona i dostępu do internetu. Nowoczesne technologie mają jednak również negatywne strony – paradoksalnie przyczyniają się do większej izolacji społ...

cukier
Gdzie kryje się cukier w żywności? Uwaga na jogurty, sosy i keczup Asysta

Próchnica, otyłość, cukrzyca i niedobory pokarmowe mogą być skutkiem nadmiernego spożycia przetworzonych cukrów prostych. Substancje słodzące zwykle nie zawierają żadnych składników odżywczych, a dostarczają dużą ilość pustych kalorii. Według WHO, sp...

komunikacja przez aplikacje
Uwaga na komunikację z pacjentem przez aplikacje! Lekarz

Brytyjska Unia Obrony Stomatologów (Dental Defence Union; DDU) wydała w dniu 31 października wytyczne dotyczące potencjalnych zagrożeń i pułapek związanych z komunikowaniem się lekarzy z pacjentami za pomocą aplikacji do przesyłania wiadomości. Dent...

kwasne napoje
Napoje bez cukru – czy są równie szkodliwe dla zębów? Asysta

Tematem regularnie podejmowanym zarówno w branżowych mediach, jak i rozmowach z pacjentami są słodzone napoje i ich szkodliwy wpływ na zęby. Z drugiej strony nie dość często omawia się problematykę napojów o niskim pH, których spożywanie może mieć ró...

e papierosy
E-papierosy: czy na pewno mało szkodliwe dla zdrowia? Lekarz

Jak wykazano w testach przeprowadzonych w Wielkiej Brytanii, dostępne na rynku (także poza oficjalnym obiegiem) urządzenia do palenia elektronicznego w wielu przypadkach przekraczają normy obowiązujące na Wyspach. W związku z tym ich używanie jest ba...

lizaki
Uwaga na... lizaki w sprayu! "To bardzo niepokojące zjawisko" Lekarz

Lizaki w sprayu robią ostatnio furorę wśród maluchów, ale ostrzegają przed nimi stomatolodzy dziecięcy. Lizaki w sprayu to jedna z nowości na rynku słodyczy dla dzieci. Jest to po prostu słodki płyn zamknięty w niewielkich buteleczkach z atomizerem,...

slodycze
Smakołyki od dziadków – tak, ale uwaga na cukier! Asysta

Według badania, którego wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie „Journal of the American Dental Association” (JADA), tylko nieco ponad połowa amerykańskich matek rozmawia ze swoimi rodzicami o tym, czym częstują oni wnuczęta – a najczęściej są to s...

slodycze
Słodycze równie szkodliwe dla zdrowia jak bierne palenie Asysta

Profesor Susan Jebb, przewodnicząca Agencji ds. Standardów Żywieniowych porównała powszechny w Wielkiej Brytanii nawyk spożywania słodkości w miejscu pracy (ang. office cake culture) do szkód, jakie dla zdrowia wyrządza bierne palenie tytoniu. Nieste...