Stomatolog frontowy

8 maja 1945 roku dobiegł końca jeden z najbardziej krwawych konfliktów w dziejach ludzkości. O godzinie 22.30 feldmarszałek Wilhelm Keitel podpisał akt bezwarunkowej kapitulacji Niemiec.
W 70. rocznicę zakończenia II wojny światowej warto przypomnieć sylwetki stomatologów, którzy w czasie działań wojennych wykazali się niezwykłym męstwem i odwagą. Jednym z nich był Benjamin Lewis Salomon, absolwent Szkoły Dentystycznej w University of Southern California, pośmiertnie odznaczony Medalem Honoru (najwyższym amerykańskim odznaczeniem wojskowym).

Samotny obrońca
Salomon został w 1940 r. wcielony do korpusu dentystycznego i wysłany na Wyspy Pacyfiku. Kiedy jego szpital w Saipan został okrążony przez oddziały wroga, lekarz nakazał ewakuację rannych i aby dać im czas do ucieczki, w pojedynkę powstrzymywał Japończyków ostrzeliwując ich z karabinu maszynowego. Bohaterski dentysta zginął, jednak przed śmiercią zlikwidował 98 japońskich żołnierzy. Nikt nie wiedział, jakim cudem tego dokonał – na jego ciele naliczono 76 ran postrzałowych i 24 pchnięcia bagnetem (które zostały zadane prawdopodobnie wtedy, kiedy Salomon był jeszcze żywy). Po zakończeniu wojny dowództwo USA Army uhonorowało pamięć Salomona nadając jego imię klinice dentystycznej w Forcie Brenning.

Niezłomny jak samuraj
Warto również przypomnieć niezwykły życiorys Finlaysona, dyplomowanego brytyjskiego stomatologa w stopniu generała majora. Finlayson został pojmany przez Japończyków w pobliżu Singapuru i w nieludzkich warunkach przetrzymywany w obozie jenieckim. Mimo iż nie miał dostępu do narzędzi i leków, starał się zapewnić współwięźniom minimalną opiekę medyczną, przeprowadzał m.in. udane ekstrakcje za pomocą obcęgów wyszabrowanych od strażników, a nawet skonstruował prymitywną ręczną wiertarkę. Jego determinacja, lojalność wobec towarzyszy niedoli oraz zawodowe umiejętności wzbudziły szacunek naczelnika obozu. Stwierdził on, że Brytyjczyk ma w sobie duszę samuraja, a następnie… mianował go obozowym dentystą. Mimo iż było to surowo zabronione, Japończycy urządzili w jednym z baraków profesjonalnie wyposażony gabinet dentystyczny, w którym leczyli zęby i strażnicy, i więźniowie. Był to prawdopodobnie jedyny japoński obóz jeniecki, w którym internowani korzystali z opieki stomatologicznej.

Dentysta, który się kulom nie kłaniał
Równie niezwykłe były frontowe losy ukraińskiego stomatologa, dr Aleksandra Matuszkina, specjalizującego się w chirurgii szczękowej. Polowy szpital, w którym Matuszkin pracował, został niespodziewanie okrążony przez Niemców i lekarz dostał się do faszystowskiej niewoli. Choć groziło mu rozstrzelanie, Matuszkin nie stracił hartu ducha. Szczęśliwy los chciał, że miał przy sobie chloroform, stosowany wówczas do podawania narkozy. Uśpił nim strażnika, ukradł jego broń, a następnie skrył w lasach pod Charkowem. Jego dalsze postępowanie było zaskakujące – Matuszkin przeszedł do działań partyzanckich i w pojedynkę wydał Niemcom wojnę. Pojawiał się niczym duch, celnym strzałem likwidował kilku wrogów i z powrotem znikał w ostępach leśnych. Kiedy wojska rosyjskie wyzwoliły Ukrainę, dowództwo doceniło niesamowite zdolności strzeleckie Matuszkina. Dentysta dołączył do elitarnego grona snajperów i przeszedł cały szlak frontowy aż do Berlina.

Garść faktów
W latach 1942-45 lekarze wcieleni do amerykańskiego korpusu dentystycznego mieli pod opieką ponad 8 000 000 milionów żołnierzy, przeprowadzili 16 231 264 ekstrakcji, wyleczyli ponad 69 546 560 ubytków i wykonali 2 032 684 częściowe protezy. W wyniku działań wojennych zginęło 116 stomatologów, w tym 20 w bezpośredniej walce. Brytyjczycy stracili w czasie wojny 30 frontowych dentystów, natomiast Rosjanie – aż 230.

B.Sz.