RPO o kosztach obrony lekarza w postępowaniu dyscyplinarnym

Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do ministra zdrowia z prośbą o podjęcie odpowiednich działań legislacyjnych mających na celu zapewnienie skutecznej ochrony praw osób prawomocnie uniewinnionych w postępowaniu dyscyplinarnym lekarzy i lekarzy dentystów.

W okresie stosowania przepisów ustawy o izbach lekarskich wykształciła się wyraźna linia orzecznicza sądów lekarskich, opierająca się na uznaniu, że w obecnym stanie prawnym brak jest podstaw prawnych do rozstrzygania przez te sądy kwestii zwrotu stronom postępowania wskazanych kosztów według zasad określonych w przepisach kodeksu postępowania karnego. W ocenie sądów charakter, cele i funkcje odpowiedzialności zawodowej lekarzy i lekarzy dentystów są odmienne niż postępowania karnego. Pogląd ten nie ulega modyfikacji, pomimo że postępowanie to posiłkowo odwołuje się do przepisów kodeksu postępowania karnego.

Kwestie dotyczące kosztów postępowania i zasad ich ponoszenia nie zostały należycie uregulowane w ustawie o izbach lekarskich, co uczyniło wskazaną ustawę niepełną. Powstałą w ten sposób lukę wypełnił samorząd lekarski, określając katalog kosztów postępowania w przepisach regulaminu wewnętrznego urzędowania sądów lekarskich. Przepisy regulaminu określają, jakie koszty są zaliczane do kosztów postępowania przed sądem lekarskim, nie obejmują jednak swym zakresem wydatków wskazanych we wniosku obrońcy.

RPO: lekarze nie mogą korzystać z praw konstytucyjnych

Jak podkreślił RPO, ten stan prawny prowadzi do sytuacji, w której prawomocnie uniewinniony w postępowaniu dyscyplinarnym lekarz nie może korzystać z konstytucyjnej gwarancji w postaci zwrotu kosztów ustanowienia jednego obrońcy. – Konstytucja zapewnia każdemu, przeciw komu prowadzone jest postępowanie karne, prawo do obrony we wszystkich stadiach postępowania. Może on w szczególności wybrać obrońcę lub na zasadach określonych w ustawie korzystać z obrońcy z urzędu. Powyższą gwarancję wzmacnia zasada demokratycznego państwa prawnego, z której należy wyprowadzić wniosek o stosowaniu, także w postępowaniu dyscyplinarnym, standardów ustanowionych w Konstytucji. Odnoszą się one do wszelkich postępowań represyjnych, których celem jest poddanie obywatela jakiejś formie ukarania bądź sankcji. Przejęcie instytucji wywodzących się z postępowania karnego do postępowania dyscyplinarnego służyć ma celom ochronnym. Ustawodawca, biorąc pod uwagę represyjny charakter postępowania dyscyplinarnego, uznał, że zasadne jest sięgnięcie do tych instytucji zawartych w kodeksie postępowania karnego, które stwarzają możliwość optymalnego zabezpieczenia praw i wolności obwinionego. Celem takiej regulacji jest więc zapewnienie osobie obwinionej praw i gwarancji służących zabezpieczeniu jej interesów w postępowaniu dyscyplinarnym. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie podkreślał, że prawo do obrony nie tylko stanowi fundamentalną zasadę w procesie karnym, ale przede wszystkim jest elementarnym standardem demokratycznego państwa prawnego – podkreślono w komunikacie.

Rzecznik zwrócił się do ministra zdrowia z prośbą o przedstawienie stanowiska w tej sprawie oraz o podjęcie odpowiednich działań legislacyjnych mających na celu zapewnienie skutecznej ochrony praw osób prawomocnie uniewinnionych w postępowaniu dyscyplinarnym lekarzy i lekarzy dentystów.

– Obserwujemy lawinowy wzrost roszczeń pacjentów. Wynika to m.in. z tego, że lekarze dentyści często bagatelizują zagadnienie zgody pacjenta na leczenia. Brak takiej zgody może być powodem kłopotów, nawet w sytuacji, gdzie leczenie przebiegło poprawnie – mówi w wywiadzie dla Dentowizji mec. Tomasz Pęcherz, radca prawny Okręgowej Izby Lekarskiej w Krakowie.

AF

Fot. qimono, pixabay.com