Rehabilitacja pacjentów z erozją zębów – funkcjonalnie i estetycznie

Pacjenci z zaawansowaną utratą tkanek twardych zębów stanowią znaczący odsetek przypadków wymagających wielospecjalistycznego leczenia stomatologicznego. Do patologicznej utraty tkanek twardych zębów (PUTTZ) prowadzić może erozja chemiczna. Jedną z częstych przyczyn erozji zębów jest bulimia. (…) Bardzo ważnym elementem diagnostyki przypadków z PUTTZ jest analiza estetyczna twarzy. Ten element diagnostyki w wielu przypadkach staje się podstawowym czynnikiem decyzyjnym co do konieczności oraz kolejności zastosowania procedur terapeutycznych z różnych dziedzin stomatologii.

Jednym z powodów zgłaszania się pacjentów do gabinetu stomatologicznego jest patologiczna utrata tkanek twardych zębów (PUTTZ). Nie zawsze utrata objętości koron zębowych jest czynnikiem, który najbardziej niepokoi pacjenta. Powody, dla których pacjenci szukają pomocy u stomatologa, mogą być różne – zauważana przez pacjenta zwiększająca się dynamika utraty tkanek zębów, zwiększająca się nadwrażliwość zębów, nieatrakcyjna aparycja uzębienia i w konsekwencji uśmiechu, a czasem zmniejszająca się wydolność żucia. Wśród przyczyn PUTTZ należy wymienić fizjologiczną bądź patologiczną atrycję, abfrakcję, abrazję, wady wrodzone i erozję chemiczną. Utrata struktury zęba na skutek atrycji jest zjawiskiem normalnym, wynikającym ze zużycia uzębienia. Dynamika fizjologicznego starcia jest jednak na tyle mała, że nawet przy wydłużonej obecnie średniej długości życia nie powinna prowadzić do znaczących zmian w relacjach między przeciwstawnymi łukami zębowymi ani w samych strukturach anatomicznych zębów i otaczających je tkanek. W codziennej pracy spotyka się jednak pacjentów, u których utrata tkanek twardych zębów jest na tyle zaawansowana i szybko postępująca, że wymagane są działania rekonstrukcyjne. Nierzadko PUTTZ błędnie nazywana jest patologicznym starciem i tłumaczona bruksizmem. Jest to zupełnie odwrotne rozumienie przyczyny patologii. Często bowiem pacjenci z PUTTZ są okluzyjnie dysfunkcyjni, ale jest to wtórny efekt pierwotnej utraty tkanek twardych zębów na skutek erozji i następowego zaburzenia fizjologicznej okluzji poprzez utratę prowadzenia przedniego bądź kłowego i dyskluzji zębów bocznych w ruchach funkcjonalnych żuchwy. Erozja zębów jest zjawiskiem obserwowanym coraz częściej.

Dr hab. n. med. Jan K. Pietruski temat ten szczegółowo opisuje oraz prezentuje przypadki z własnej praktyki w 56. numerze eDentico, który można zamówić w sklepie Dentonet.pl

We wspomnianym numerze eDentico przedstawiono dwa przypadki leczenia pacjentek z PUTTZ będącej skutkiem erozji w przebiegu bulimii. Mimo że stan zniszczenia uzębienia opisywanych pacjentek był podobny, postępowanie terapeutyczne było różne, co wynikało z wielospecjalistycznego planowania w oparciu o analizę estetyki twarzy. Dla ułatwienia opisu ich leczenia w dalszej części nazywane są one przypadkiem pierwszym i drugim.

Przyczyną zgłoszenia się obu pacjentek była potrzeba odbudowy zniszczonych zębów i ich wydłużenia. Planując wydłużenie koron zębów, należy opierać się na dwóch parametrach – prawidłowych proporcjach długości do szerokości korony zęba oraz zakresie ekspozycji górnych zębów spod wargi. Aby określić drugi z powyższych parametrów, dokonano analizy zdjęć twarzy, następnie wykonano wax up i mock up. Po założeniu mock up-ów przeanalizowano po raz kolejny zdjęcia, oceniając, czy zaplanowane na modelach pozycje i długość zębów są akceptowalne z estetycznego punktu widzenia. Analiza wykazała, że w pierwszym przypadku konieczne jest doapikalne wydłużenie zębów. Przy wydłużeniu zębów do prawidłowych proporcji szerokości do długości (75–80%) ich rozbudowa tylko w kierunku dokoronowym spowodowałaby nadmierną ekspozycję brzegów siecznych spod wargi. W drugim przypadku sytuacja okazała się całkowicie odmienna. Wyjściowa znikoma widoczność zębów umożliwiła znaczne wydłużenie koron tylko w kierunku dokoronowym.