Rak jamy ustnej – jakie są najczęstsze objawy tego schorzenia?

Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów, rak jamy ustnej stanowi około 4% wszystkich wykrywanych nowotworów u mężczyzn i około 1% u kobiet. Niestety, wiąże się on z wysokim, bo sięgającym 30% odsetkiem śmiertelności, gdyż zdecydowana większość pacjentów zgłasza się do lekarza dopiero w zaawansowanym stadium choroby. Z tego powodu warto wiedzieć, jak objawia się rak jamy ustnej.

Rak jamy ustnej to jedno z najniebezpieczniejszych schorzeń nowotworowych. Wykryty we wczesnym stadium daje co prawda około 90% szans na wyleczenie, ale ze względu na newralgiczne umiejscowienie i mało charakterystyczne objawy często bywa lekceważony przez pacjentów. Z tego powodu co trzecia osoba, u której diagnozuje się raka jamy ustnej niestety przegrywa z chorobą.

Rak jamy ustnej – umiejscowienie

Na jamę ustną składa się wiele tkanek i mięśni, a nowotwór może zaatakować właściwie każdą z nich. Szacuje się, że 20-50% przypadków diagnozowanych w obrębie jamy ustnej nowotworów dotyczy języka, około 30% – dna jamy ustnej, 25-30% – warg, 7% – trójkąta zatrzonowcowego, 5% – błon śluzowych policzka, a około 1% – podniebienia twardego.

Rak jamy ustnej może również zaatakować żuchwę, jamę nosową oraz zatoki przynosowe. Często daje on obustronne przerzuty do podbródkowych i podżuchwowych węzłów chłonnych.

Jak objawia się rak jamy ustnej?

W wielu przypadkach rak jamy ustnej rozwija się bez wyraźnych dolegliwości bólowych, co sprawia, że pacjenci nie szukają specjalistycznej pomocy. Tymczasem postęp choroby mogą sygnalizować następujące zmiany:

• krwawiące rany w obrębie warg, języka i błon śluzowych policzków utrzymujące się dłużej niż 3 tygodnie,
• długotrwałe lub nawracające uczucie drętwienia, pieczenia lub gorąca wewnątrz jamy ustnej,
• długo utrzymujące się i występujące nagle zgrubienia lub guzki w okolicach warg lub policzka, łatwo wyczuwalne językiem,
• obrzęki żuchwy lub szczęki, kłopoty z przeżuwaniem lub połykaniem pokarmów, szczękościsk,
• niewystępujące wcześniej bóle języka, ucha lub stawów skroniowo-żuchwowych, często połączone z nieprzyjemnym zapachem dobywającym się z ust,
• krostki, plamki lub owrzodzenia w obrębie języka, dziąseł lub błon śluzowych utrzymujące się dłużej niż 3 tygodnie, przypominające wyglądem afty,
• zmiana barwy i natężenia głosu, mocno powiększone węzły chłonne szyi.

Czynniki zwiększające ryzyko zachorowania

Powyższe objawy powinny niepokoić zwłaszcza osoby znajdujące się w grupach podwyższonego ryzyka. Badania naukowe udowodniły bowiem, że rak jamy ustnej atakuje w szczególności palaczy tytoniu (także osoby palące fajki czy żujące tytoń), pacjentów o przewlekle podrażnianych błonach śluzowych (np. poprzez użytkowanie źle dopasowanych protez zębowych), stosujących dietę ubogą w witaminy (szczególnie z grupy B) oraz osoby ze zdiagnozowaną wcześniej leukoplakią, będącą stanem przednowotworowym.

Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia raka jamy ustnej należy na bieżąco monitorować stan swojej jamy ustnej i konsultować z lekarzem każdą, nawet niewielką zmianę jej wyglądu czy funkcjonalności. Olbrzymią rolę w profilaktyce raka jamy ustnej odgrywają także regularne wizyty u stomatologa – w wielu przypadkach to właśnie stomatolog diagnozuje niepokojące zmiany i zleca pacjentowi dalszą diagnostykę.

Najczęstszą przyczyną nowotworów jamy ustnej jest dym tytoniowy. O tym, jakie są pierwsze objawy raka jamy ustnej i jak zapobiegać rozwojowi choroby mówi dr hab. n. med. Sebastian Kłosek z Zakładu Periodontologii i Chorób Błony Śluzowej Jamy Ustnej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

AF