Powikłania po wyrwaniu zęba

Ekstrakcja, przez pacjentów nazywana potocznie "wyrwaniem zęba", jest zabiegiem chirurgicznym o stosunkowo niewielkim stopniu skomplikowania. Jednak w niektórych przypadkach ten rutynowo wykonywany zabieg dentystyczny może nastręczać stomatologowi wiele problemów. Ich źródłem może być np. anatomiczna budowa zęba (nieprawidłowy kształt korzenia), nietypowe ułożenie zęba w szczęce lub częściowe wyrżnięcie się zęba. W takich sytuacjach pacjent najczęściej trafia w ręce chirurga szczękowego, który posiada doświadczenie w przeprowadzaniu tego typu zabiegów.
Niestety, każda interwencja chirurgiczna niesie ze sobą ryzyko powikłań. Jednym z nich – choć na szczęście zdarzającym się dość rzadko – jest pozostawienie ciała obcego w ranie pozabiegowej.

Badania przeprowadzone w Zakładzie Chirurgii Stomatologicznej UM w Łodzi wykazały, iż do najczęstszych ciał obcych znajdowanych w zagojonych zębodołach należą narzędzia kanałowe i wiertła stomatologiczne pozostawione w tkance kostnej i w przestrzeniach anatomicznych części twarzowej czaszki. W dalszej kolejności stwierdzono części korony usuniętego zęba, fragmenty korzeni, wypełnienia amalgamatowe i – w naprawdę sporadycznych przypadkach – ułamane podczas zabiegu fragmenty narzędzi chirurgicznych (dzioby dźwigni, kleszczy lub łyżeczek zębodołowych). Warto w tym miejscu stwierdzić, że obserwacje łódzkich naukowców niemal idealnie pokrywały się z wynikami badań, które zostały przeprowadzone w innych ośrodkach medycznych.

Usunąć czy zostawić?
Bardzo często ciało obce, pozostawione w zębodole po usunięciu zębów, nie daje żadnych dolegliwości bólowych i jest wykrywane przypadkowo na zdjęciach rentgenowskich. W takim przypadku chirurdzy stoją na stanowisku, że należy je zostawić w spokoju (zwłaszcza wówczas, gdy próba ich usunięcia mogłaby doprowadzić do dużego uszkodzenia tkanek lub wiązałaby się z możliwością wystąpienia kolejnych powikłań).

Niekiedy jednak pozostawione ciało obce utrudnia gojenie się zębodołu oraz powoduje silne dolegliwości bólowe. W badaniu klinicznym zębodół jest wypełniony żywo czerwoną, silnie unaczynioną tkanką (czyli tzw. bujającą ziarniną), która jest wrażliwa na dotyk i często ropieje. Aby nie dopuścić do rozwoju stanu zapalnego, należy wówczas ciało obce usunąć, a następnie dokładnie oczyścić ranę.

Jednak od czasu do czasu chirurdzy mają do czynienia z bardziej niecodziennymi i trudnymi do zdiagnozowania powikłaniami, wynikającymi z niepoprawnie przeprowadzonej ekstrakcji. Jeden z takich ekstremalnych przypadków opisali specjaliści z Kliniki Chirurgii Czaszkowo-Szczękowo-Twarzowej UM w Warszawie. Do kliniki przyjęto pacjentkę, która przez 2 lata była leczona z powodu ograniczonego odwodzenia żuchwy. Po wykonaniu badania TK części twarzowej czaszki zaobserwowano u pacjentki podłużne zwapnienie, które mogło być niewielką zmianą nowotworową. Jednak w trakcie zabiegu lekarze ze zdumieniem odkryli, iż przyczyną zaburzeń ruchomości żuchwy był korzeń zęba – pozostawiony podczas wykonanej dwa lata wcześniej ekstrakcji. Niezauważony przez stomatologa korzeń przemieścił się do tkanek miękkich, a następnie emigrował do przestrzeni podskroniowej, dając w międzyczasie takie objawy, jak zaburzenia czucia twarzy, zaburzenia zgryzu, a w końcowej fazie – problemy z szerszym otwieraniem ust i poruszaniem żuchwą.

Na szczęście, częstotliwość występowania tego typu powikłań jest szacowana na około 4%. W pozostałych przypadkach ekstrakcje zębów przebiegają bez wiekszych problemów, powodując jedynie niewielkie i szybko ustępujące dolegliwości.

B.Sz.