Dentonet
LEKARZ
E-mail
WYBIERZ KATEGORIĘ
Aktualności
Prawo i finanse
Praca w gabinecie
Student
Edukacja i technologie
Medycyna

Hipnoza w stomatologii? Czas obalić mity i docenić możliwości

Publikacja:
Hipnoza w stomatologii? Czas obalić mity i docenić możliwości

Hipnoza w stomatologii? Czas obalić mity i docenić możliwości

W innych krajach techniki relaksacji pacjenta oparte na hipnozie stają się z roku na rok coraz bardziej popularne: w Niemczech praktykuje je już ponad 1000 lekarzy dentystów, a w USA założenie wypełnienia przy użyciu hipnozy zamiast znieczulenia może kosztować nawet 10 razy więcej niż standardowa procedura. Jednak w Polsce lekarze podchodzą do tego typu kwestii z dużą dozą nieufności – hipnoza kojarzy im się bądź z brakiem skuteczności i naciąganiem pacjenta, bądź ze swoistą szarlatanerią rodem z areny cyrkowej. Czas obalić mity i przestać deprecjonować istniejące od zawsze naturalne ludzkie zdolności zarówno do kontrolowania swojego ciała, jak i do zwiększania tej autokontroli pod wpływem innych.

Słowo „hipnoza” pochodzi z języka greckiego i oznacza sen. Hipnoza jest dość szeroko rozpowszechniona w działalności terapeutycznej i przeżywa renesans jeżeli chodzi o jej zastosowanie w medycynie i stomatologii. Do zmniejszania bólu zęba stosowana była już w starożytności, gdy nie było innych, alternatywnych metod. Pierwszy udokumentowany opis ekstrakcji zęba u pacjenta wprowadzonego w stan hipnozy pochodzi z 1836 roku. American Dental Association oficjalnie zaakceptowało zastosowanie hipnozy w gabinecie stomatologicznym już 50 lat temu.

Hipnoza i jej możliwości w stomatologii

Jest ona specyficznym typem relacji, jaka powstaje pomiędzy dwiema osobami. Jej podstawą jest etyczna i pozytywna intencja osoby prowadzącej ten proces, opierająca się na odpowiednich sugestiach przekazywanych przez osobę hipnotyzującą, które mają potencjał wprowadzenia drugiej osoby w stan wyciszenia i zrelaksowania. Odpowiedni przekaz umożliwia pobudzenie wyobraźni drugiej osoby i skupienie jej myśli na konkretnych obrazach czy stanach, co powoduje zmniejszenie i osłabienie percypowania bodźców zewnętrznych przez zmysły.

wiertla_i_pacjent-602x400Osoba poddawana hipnozie koncentruje się na wewnętrznym świecie i doznaniach, na pobudzonych przez przekaz wyobrażeniach i obrazach, na słyszanych dźwiękach i odczuciach płynących z jej własnego ciała. W stanie pełnej świadomości około 4/5 naszej uwagi poświęcamy bodźcom zewnętrznym, a 1/5 naszym myślom i doznaniom płynącym z naszego ciała. Podczas transu, hipnozy ta proporcja ulega odwróceniu: 4/5 uwagi poświęcamy bodźcom i doznaniom płynącym z ciała i wyobrażonym obrazom oraz towarzyszącym im dźwiękom i odczuciom. To silne skupienie na naszym ciele, przekierowanie uwagi sprawia, że nasze możliwości kontroli własnych stanów i reakcji znacznie wzrastają.
Na szczególną uwagę w zakresie rozumienia fenomenu hipnozy zasługuje fakt, że to pacjent decyduje, w którym stanie chce być: czy tym tworzonym przez zmysły rejestrujące świat zewnętrzny, czy w świecie wewnętrznych wyobrażeń i doznań tworzonych przez terapeutę lub lekarza. Ani lekarz, ani nikt inny nie ma władzy nad drugą osobą i nie może zrobić nic, co wykraczałoby poza świat jej wartości. Pacjent jest podmiotem tej szczególnej relacji i to on dokonuje tego wyboru. Hipnoza to stan koncentracji umysłu, skupienia uwagi, znacznie większej niż jest to możliwe w zwykłym stanie czuwania.

Zastosowanie hipnozy, czy choćby kilku prostych technik na niej opartych, w trakcie wizyty stomatologicznej ma bardzo duży potencjał do wzbudzenia w pacjencie zrelaksowania i rozluźnienia oraz pozwala na wyeliminowanie napięcia i lęku związanego z leczeniem. Pacjent pod wpływem słów lekarza jest w stanie dysocjować nieprzyjemne bodźce, takie jak np. charakterystyczny dźwięk wiertła – mimo tego, że jest on dla niego słyszalny, nie powoduje typowej reakcji negatywnego pobudzenia emocjonalnego. Tak samo zredukowane zostaje subiektywne odczuwanie bólu. W trakcie leczenia pacjent nie traci kontroli nad swoim zachowaniem (a wręcz przeciwnie – pod wieloma względami uzyskuje znacznie większą kontrolę, np. nad swoimi myślami czy emocjami). Mimo tego, że pozostaje świadomy, zauważyć można szereg reakcji fizjologicznych, jak spowolnienie oddechu, uspokojenie akcji serca czy rozluźnienie mięśni. Nie ma miejsca także typowy dla sytuacji stresowej wyrzut adrenaliny – pacjent pozostaje spokojny i wyciszony.

Jak pokazują liczne badania, tylko 20–30% pacjentów udających się do lekarza dentysty jest wolnych od lęku, 46–59% pacjentów odnosi się do leczenia z dużą dozą niepokoju i strachu, a około 27% wykazuje stany lękowe. Silny lęk u 5–10% populacji (wg różnych szacunków) sprawia, że osoby te w ogóle rezygnują z wizyt u dentysty.

Jednym z zastosowań hipnozy na fotelu stomatologicznym jest pomoc pacjentom w radzeniu sobie z lękiem i niepokojem. W przypadku wielu pacjentów taka percepcja leczenia wynika z negatywnych doświadczeń własnych lub różnego rodzaju zasłyszanych opowieści i jest przy tym bardzo oporna na zmianę. Lekarze mogą spotkać się zarówno z werbalnymi oznakami niepokoju, takimi jak bezpośrednia deklaracja słowna, jak i odczytać wyraźne sygnały napięcia płynące z ciała pacjenta.
Hipnoza znajduje także zastosowanie jako środek towarzyszący lub nawet zastępujący tradycyjne znieczulenie (tzw. hipnoanestezja). Nie powoduje odrętwienia towarzyszącego anestezji z zastosowaniem tradycyjnych, opartych na chemii środków znieczulających, a zarazem pozwala uniknąć kontaktu z igłą, która u wielu pacjentów wzbudza lęk. Hipnoza często stosowana jest jako dodatek do znieczulenia, który pozwala na znaczne zmniejszenie jego dawki oraz wydłużenie działania. W przypadku stosowania w gabinecie podtlenku azotu, znajomość stanu transu, indukcji i języka hipnotycznego winna stać się standardową umiejętnością. Uważamy, że połączenie chemii z naturalnym, eleganckim (taka jest indukcja hipnotyczna) przekazem sprawia, że obydwie strony osiągną znacząco wyższy poziom satysfakcji. Lekarz stosujący podtlenek azotu ma znacznie ułatwioną sytuację, ponieważ to gaz wprowadza jego pacjenta w stan transu, ograniczając jego percepcję bodźców zewnętrznych na rzecz uwagi skierowanej do wewnątrz. Ten stan pacjenta aż prosi się o zagospodarowanie odpowiednim przekazem i pobudzenie wyobraźni we właściwym kierunku.

dziecko gabinetKolejnym zastosowaniem hipnozy jest ograniczenie krwawienia w trakcie zabiegu, co ma szczególne znaczenie w przypadku pacjentów chorych na hemofilię. Specjaliści podają, że przy zastosowaniu hipnozy możliwa jest praktycznie bezkrwawa ekstrakcja. Niektórzy autorzy donoszą, że hipnoza znajduje również zastosowanie w przypadku sekrecji śliny kontrolowanej przez pacjenta. Hipnoza znajduje także szerokie zastosowanie w przeciwdziałaniu odruchowi wymiotnemu oraz bruksizmowi. Wszystkich lekarzy podchodzących z rezerwą do leczenia dzieci z pewnością ucieszy informacja, że są one wyjątkowo podatne na hipnozę.

Jak widać, możliwości zastosowania hipnozy w stomatologii są bardzo szerokie: od pomocy pacjentowi lękowemu, poprzez obniżenie dawek środków znieczulających, większą kontrolę nad pacjentem–dzieckiem, aż po techniki autohipnozy, uspokajające samego lekarza. Specjaliści podkreślają, że hipnoza to temat bardzo szeroki i wymagający profesjonalnego przeszkolenia.

Tekst pochodzi z dwumiesięcznika „e-Dentico”. 

Autor Mariusz Oboda jest coachem, trenerem z kilkunastoletnim stażem oraz założycielem firmy szkoleniowej Omd. Od 2004 roku skupia się wyłącznie na nauczaniu profesjonalnych standardów pracy z pacjentem stomatologicznym oraz metodologii rozwoju wewnętrznych zasobów i kompetencji personelu medycznego. 

Mariusz Oboda będzie jednym z wykładowców IV Ogólnopolskiej Konferencji Higienistek i Asystentek Stomatologicznych Asysdent. Konferencje odbędzie się w dniach 8-9 kwietnia 2017 roku w Łodzi. Szczegóły na stronach internetowych konferencji.


POWIĄZANE ARTYKUŁY

Adam Ziemlewski
Możliwości implantoprotetycznej rehabilitacji bezzębia Lekarz

Tylko w ciągu najbliższych kilku dni w wyjątkowej cenie 99 zł można zakupić dostęp do wykładu "Koncepcje i możliwości chirurgicznej i implantoprotetycznej rehabilitacji bezzębia w przypadku zaniku kości wyrostka zębodołowego szczęk" autorstwa dr. n. ...

Tomasz Kercz
ASYSDENT 2023. "Docenić i podnieść rangę zawodu asysty" Asysta

Z dr. n. med. Tomaszem Marią Kerczem, pomysłodawcą i kierownikiem naukowym Konferencji Asystentek i Higienistek Stomatologicznych Asysdent rozmawia Tomasz Hankiewicz z redakcji Dentonetu. Panie Doktorze, za kilka miesięcy odbędzie się jubileuszowa, ...

ROZWIŃ WIĘCEJ
sepsa
Sepsa rozwija się wszędzie. "Wciąż pokutują o niej mity" Lekarz

W zmaganiach z sepsą najważniejsze jest wczesne jej rozpoznawanie, bo może się ona rozwinąć wszędzie – w szpitalu, jak i w domu – ostrzegają eksperci. Co drugi przypadek tej choroby kończy się śmiercią we wstrząsie, a zachorowalność wciąż rośnie. Sp...

bruksizm
Bruksizm: przyczyny, objawy i możliwości leczenia Lekarz

Amerykańska Akademia Bólu Orofacjalnego (American Academy of Orofacial Pain; AAOP) definiuje bruksizm jako „ugruntowaną parafunkcjonalną aktywność dzienną lub nocną, która obejmuje zgrzytanie lub zaciskanie zębów. Odbywa się ona przy braku świadomośc...

Grzegorz Wasiluk
Estetyka w stomatologii - możliwości i wyzwania [DEBATA] Lekarz

Zapraszamy do wysłuchania dyskusji dotyczącej estetyki w stomatologii. Dr n. med. Ewa Chomik oraz dr n. med. Grzegorz Wasiluk rozmawiają o estetyce, funkcji, oczekiwaniach własnych i oczekiwaniach pacjentów. Bardzo ciekawa, merytoryczna dyskusja, pr...

bol zeba
Journal of Dentistry: hipnoza może łagodzić ból zęba? Lekarz

Czy hipnoza może być alternatywą dla leków łagodzących ostry ból zębów? Chociaż istnieje tylko kilkadziesiąt badań na ten temat, dowody są obiecujące. Tezę o skuteczności hipnozy w tym zakresie potwierdza artykuł opublikowany w czasopiśmie naukowym „...

Marcin Aluchna
Połączenia adhezyjne u seniorów – możliwości i ograniczenia Lekarz

– Wiek metryczny nie zawsze odpowiada kondycji fizycznej i zmianom fizjologicznym zachodzącym w organizmie. Zmiana składu minerałowego i przebudowa struktury zębiny są czynnikami, które negatywnie wpływają na możliwości wykonywania połączenia adhezyj...

medycyna estetyczna glowne
Medycyna estetyczna – fakty i mity Pacjent

Medycyna estetyczna jest dziedziną, która staje się coraz bardziej doceniana wśród szerokiego grona odbiorców. Jeszcze do niedawna uważano, że estetyczne zabiegi kosmetyczne dedykowane są jedynie kobietom. Dzisiaj z możliwości medycyny estetycznej ró...

stomatologia
NRL apeluje: czas na debatę o publicznej stomatologii Lekarz

Naczelna Rada Lekarska zaapelowała o przeprowadzenie na forum sejmowej komisji zdrowia debaty nad stanem lecznictwa stomatologicznego w Polsce. NRL od wielu lat podkreśla, że w polskim społeczeństwie narastają problemy zdrowotne dotyczące uzębienia...