Dentonet
ASYSTA
E-mail
WYBIERZ KATEGORIĘ
Praca
Materiały i technologie
Lifestyle
Aktualności
Finanse i podatki
Edukacja

Europejski Kodeks Walki z Rakiem skończył trzydzieści lat

Publikacja:
Europejski Kodeks Walki z Rakiem skończył trzydzieści lat

Europejski Kodeks Walki z Rakiem skończył trzydzieści lat

Przed 30 laty w 1987 r. ogłoszono pierwszy Europejski Kodeks Walki z Rakiem, który przekonuje o tym, że stosując się do jego zaleceń można zapobiec co drugiemu przypadkowi zachorowania na nowotwory. Powstał on z inicjatywy Komisji Europejskiej.

Dr n. med. Marta Mańczuk z Centrum Onkologii w Warszawie podkreśla, że dotąd ukazały się cztery edycje Kodeksu. Nie uległy one zasadniczej zmianie. Rekomenduje on 12 sposobów zmiany stylu życia, przestrzeganie których zmniejsza ryzyko zachorowania na różnego typu nowotwory.

Pierwszy grzech – palenie

Na pierwszym miejscu nadal wymieniane jest palenie tytoniu, które niezmiennie uznawane jest za główną przyczynę chorób nowotworowych, głównie raka płuca. Europejski Kodeks Walki z Rakiem podkreśla, że nie należy używać tytoniu w żadnej postaci. Dla zdrowia niekorzystne jest zarówno palenie papierosów, fajki, jak i żucie tytoniu. – Rak płuca jest wciąż pierwszą przyczyną zgonów – podkreśla dr Mańczuk. Nowotwór ten co roku wykrywany jest w naszym kraju u około 22 tys. osób, głównie u mężczyzn (ponad 14,6 tys. przypadków). Coraz częściej chorują również Polki (ponad 7,3 tys. zachorowań rocznie), które z powodu tego nowotworu umierają już częściej aniżeli na raka piersi.

W 90% przypadków u mężczyzn i w 80% u kobiet rak płuca związany jest z paleniem tytoniu. Może do niego doprowadzić również bierne palenie, dlatego Kodeks zwraca uwagę, że zarówno miejsce pracy jak i dom powinny być wolne od dymu tytoniowego.

Wiele osób chce się pozbyć nałogu palenia tytoniu, jednak często nie wie, gdzie szukać poradni, które mogłyby w tym pomóc. Dr Mańczuk podkreśla, że w Polsce jest zaledwie kilka poradni antynikotynowych. – To zdecydowanie za mało – dodaje.

Uwaga na nadmiar kilogramów

Kodeks na trzecim miejscu wymienia utrzymanie prawidłowej masy ciała. Onkolodzy obawiają się, że przy narastającej na całym świcie nadwadze i otyłości wkrótce mogą być one częstszą przyczyną nowotworów aniżeli palenie tytoniu.

Dr Melina Arnold z International Agency for Research on Cancer w Lyonie (ośrodka należącego do Światowej Organizacji Zdrowia) w połowie 2016 r. opublikowała badania, z których wynika, że u kobiet ryzyko zachorowania na nowotwór wzrasta średnio o 7% po 10 latach utrzymującej się otyłości. Ryzyko to zwiększa również nadwaga, choć w mniejszym stopniu.

Specjalistka ostrzega, że im wcześniej pojawią się nadwaga oraz otyłość – i trwają one dłużej, tym większe jest ryzyko zachorowania na nowotwory, ponieważ w organizmie więcej jest czynników prozapalnych i hormonów oraz substancji sprzyjających powstawaniu komórek nowotworowych.

Podobnie jest u mężczyzn. Z 35-letnich obserwacji w Szwecji wynika, że nadwaga u mężczyzn w czasie dojrzewania dwukrotnie zwiększa ryzyko zachorowania na raka jelita grubego w okresie dorosłości. W przypadku otyłości ryzyko tego nowotworu jest jeszcze większe.

Ruch i dieta

Na czwartym i piątym miejscu w Kodeksie wymieniana jest aktywność fizyczna oraz odpowiednia dieta. – Należy przede wszystkim ograniczyć czas spędzany na siedząco – podkreśla dr Mańczuk. Dieta powinna polegać na spożywaniu głównie produktów pełnoziarnistych, roślin strączkowych, warzyw i owoców. Należy ograniczyć spożycie wysokokalorycznych wyrobów (o wysokiej zawartości cukru lub tłuszczu) oraz unikać napojów słodzonych i przetworzonego mięsa. Warto także ograniczyć spożycie mięsa czerwonego i żywności z dużą zawartością soli.

Należy unikać alkoholu w każdej postaci lub przynajmniej ograniczyć jego spożycie (szósta pozycja w Kodeksie). – Nie ma bezpiecznej dawki alkoholu, jedynie abstynencja pomaga zapobiegać nowotworom – podkreśla dr Mańczuk.

Europejski Kodeks Walki z Rakiem a badania przesiewowe

Na siódmym miejscu Kodeks wymienia unikanie nadmiernego przebywania na słońcu, szczególnie zbyt intensywnego opalania się. Prof. Piotr Rutkowski z Centrum Onkologii w Warszawie w wypowiedzi dla PAP podkreśla, że jeśli chodzi o wywoływanie nowotworów, to promieniowanie ultrafioletowe jest tak samo groźne, albo nawet groźniejsze, niż dym tytoniowy. Promieniowanie UV powoduje w komórkach skóry zmiany genetyczne, które mogą zapoczątkować rozwój nowotworu.

Kodeks zwraca uwagę, że niebezpieczne może być również częste przebywanie w miejscach o wysokim stężeniu radu.

Na dziesiątym miejscu wymieniane jest karmienie piersią przez kobiety, ponieważ zmniejsza ono ryzyko zachorowania na raka piersi. Kobiety po menopauzie powinny ograniczyć stosowane hormonalnej terapii zastępczej.

Na ostatnich dwóch miejscach Kodeksu wymieniane są chroniące przed nowotworami szczepienia i badania przesiewowe. Należy zadbać o to, żeby dzieci zostały zaszczepione przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (chroni przed rakiem wątroby), z kolei dziewczynki powinny być szczepione przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (zapobiega rakowi szyjki macicy).

Są trzy rodzaje badań przesiewowych, którym warto się poddać, ponieważ mogą uchronić przed nowotworem lub pozwolą go wykryć we wczesnym etapie, kiedy można go jeszcze wyleczyć. Chodzi o kolonoskopię (wziernikowanie jelita grubego), które pozwala zapobiec rakowi jelita grubego, mammografię (rak piersi) oraz cytologię (rak szyjki macicy).

Badania przesiewowe są bezpłatne, refundowane z budżetu państwa. – Kłopot polega na tym, że nie wszystkie osoby, do których są one adresowane, zgłaszają się na te badania – podkreśla dr Mańczuk.

O „współpracy” lekarzy dentystów z onkologami mówi prof. Arkadiusz Jeziorski, kierownik Kliniki Chirurgii Onkologicznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

Oprac. AF na podst. Zbigniew Wojtasiński, PAP Nauka w Polsce

Fot. DarkoStojanovic, pixabay.com


POWIĄZANE ARTYKUŁY

Swiatowy Dzien Walki z Rakiem
4 lutego - obchodzimy Światowy Dzień Walki z Rakiem Lekarz

W piątek 4 lutego 2022 r. obchodzimy 22. Światowy Dzień Walki z Rakiem (World Cancer Day). Został on ustanowiony w 2000 r. podczas Światowego Szczytu Walki z Rakiem w Paryżu. Zgodnie z najnowszymi danymi przedstawionymi niedawno przez Krajowy Rejes...

Europejski Tydzien Szczepien
Trwa Europejski Tydzień Szczepień - "Długie życie dla wszystkich" Lekarz

"Długie życie dla wszystkich" - to hasło Europejskiego Tygodnia Szczepień, który obchodzony jest w dniach 24-30 kwietnia. Celem jest podkreślenie znaczenia równego dostępu do szczepionek i szczepień, co w efekcie przyczynia się do długiego i zdrowego...

nowotwory głowy i szyi - Dentonet.pl
IX Europejski Tydzień Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi Lekarz

W ramach kampanii "Zrozumieć nowotwory głowy i szyi" w dniach 20-24 września 2021 r. odbędzie się IX Europejski Tydzień Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi pod hasłem "Nowotwory głowy i szyi: pozostań czujny. Nie ignoruj objawów w czasie pandemii CO...

ROZWIŃ WIĘCEJ
europejski plan walki z rakiem
Cała Europa łączy siły w walce z rakiem Lekarz

Europejski plan walki z rakiem ma za zadanie uchronić przed śmiercią z powodu raka 3 miliony Europejczyków. Warta miliardy euro inicjatywa Komisji Europejskiej to wyraz przekonania, że tylko zintegrowane działania pozwolą uzyskać istotne zmniejszenie...

Anna Makowka
Jak przekonać pacjentów do walki z płytką nazębną? Asysta

– Według mnie najlepszym sposobem na to, aby przekonać najbardziej opornych pacjentów do regularnego oczyszczania wszystkich powierzchni zębów razem z przestrzeniami międzyzębowymi jest pokazanie im tego, co znajduje się na ich zębach. Najprostsza me...

RODO
Zatwierdzono kodeks postępowania zgodnego z RODO Lekarz

Prezes UODO zatwierdził „Kodeks postępowania dotyczącego ochrony danych osobowych przetwarzanych w małych placówkach medycznych” opracowany przez Federację Związków Pracodawców Ochrony Zdrowia Porozumienie Zielonogórskie. - Zadaniem kodeksu postępo...

wypelnienia z amalgamatu
Parlament Europejski zakazuje amalgamatu dentystycznego Lekarz

Amalgamat to materiał dentystyczny od wielu lat wybierany przez miliony lekarzy dentystów – dla wielu to niemal złoty standard w opiece stomatologicznej. Jednak w ostatnich latach jego popularność powoli spada, a to za sprawą rygorystycznych przepisó...

XI Europejski Tydzien Profilaktyki Nowotworow Glowy i Szyi
XI Europejski Tydzień Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi Lekarz

W dniach 18-23 września obchodzony jest XI Europejski Tydzień Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi. Szacuje się, że stanowią one około 9% nowotworów złośliwych u mężczyzn i 5% u kobiet. W najbliższych dniach w szpitalach, klinikach i placówkach medyc...

depresja
23 lutego – Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją Lekarz

23 lutego obchodzony jest Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją – ustanowiony w 2001 r. przez ministra zdrowia. Według WHO, do 2030 r. depresja będzie najczęściej występującą chorobą na świecie, a już teraz jest jedną z głównych przyczyn samobójstw. Mo...

rak szyjki macicy
Trwa Europejski Tydzień Profilaktyki Raka Szyjki Macicy Asysta

W dniach 17-23 stycznia 2022 r. trwa Europejski Tydzień Profilaktyki Raka Szyjki Macicy. Choroba ta stanowi na świecie ogromny problem zdrowotny - każda kobieta, w każdym wieku, może być narażona na zachorowanie. Rak szyjki macicy stanowi drugą co d...