Dentonet
PACJENT
E-mail
WYBIERZ KATEGORIĘ
Leczenie zachowawcze i endodoncja
Protetyka i implantologia
Stomatologia estetyczna
Ortodoncja
Periodontologia
Higiena i zdrowie jamy ustnej

Dziwne ślady na zębach neolitycznych rolników

Publikacja:
Dziwne ślady na zębach neolitycznych rolników

Dziwne ślady na zębach neolitycznych rolników

Ludzie, którzy ponad 6 tysięcy lat zamieszkiwali teren dzisiejszych Kujaw, często używali swoich zębów jako narzędzi. Płacili za to poważnymi uszkodzeniami, które mogły mieć groźne dla życia konsekwencje.

Antropolog dr Wiesław Lorkiewicz z Uniwersytetu Łódzkiego przebadał czaszki 76 osób reprezentujących ludność zaliczaną do tzw. grupy brzesko-kujawskiej kultury lendzielskiej. Czaszki te pochodzą z dziewięciu stanowisk archeologicznych na Kujawach i liczą sobie 6600-6000 lat. Przeprowadzona przez antropologa analiza ich uzębienia wykazała, iż u 36,8 proc. osób doszło do poważnych uszkodzeń zębów. Zniszczenia te dużo częściej występowały u kobiet (47,1 proc.) niż u mężczyzn (27,5 proc.), natomiast nie znaleziono ich śladów u dzieci i młodzieży.

Żyjący na Kujawach przedstawiciele kultury lendzielskiej prowadzili osiadły tryb życia. Uprawiali pszenicę, groch i jęczmień, hodowali bydło, dorywczo zajmowali się łowiectwem oraz zbieractwem. Na stanowiskach, z których pochodzą szczątki, archeolodzy odnaleźli również dużą liczbę artefaktów, które świadczą o tym, że prehistoryczni mieszkańcy Kujaw parali się tkactwem, garncarstwem oraz wikliniarstwem.

Przeprowadzone przez dr Lorkiewicza badania wykazały, iż uzębienie prehistorycznych mieszkańców Kujaw nosi ślady typowe dla tzw. narzędziowego użycia zębów. Głębokie bruzdy, które możemy zaobserwować na kłach i siekaczach, powstały prawdopodobnie w wyniku przeciągania między zębami włókien wełny, w celu nawilżenia i wzmocnienia produkowanej z nich przędzy. Podobne ślady archeolodzy znaleźli na ludzkich szczątkach w innych rejonach świata, np. na Bliskim Wschodzie, w Anatolii i w Ameryce Północnej.

Innym częstym uszkodzeniem zębów prehistorycznych rolników było bardzo silne starcie siekaczy, kłów i zębów przedtrzonowych, a nawet pierwszych trzonowców. W niektórych przypadkach zęby były na tyle poważnie uszkodzone, iż musiało dojść do odsłonięcia miazgi. Trudno dziś jednoznacznie określić, jaka przyczyna spowodowała tak poważne zniszczenia, jednak z badań etnograficznych wynika, że podobny typ uszkodzeń występuje u inuickich kobiet, które zmiękczają zębami skóry. Być może również neolityczni rzemieślnicy wyprawiali skóry w podobny sposób.

Nie ma wątpliwości, że tak silne starcie zębów musiało mieć poważne konsekwencje dla zdrowia ówczesnych ludzi. Nawet dziś zgorzel zęba stanowi duże zagrożenie dla całego organizmu. Nieleczony stan zapalny miazgi z czasem powoduje różne zmiany okołowierzchołkowe (ropnie, przetoki, ziarniaki, torbiele), może też doprowadzić do zapalenia okostnej i zniszczenia kości wokół korzenia chorego zęba. Co gorsza, w skutek przedostania się bakterii do krwioobiegu mogą również się rozwinąć groźne choroby ogólnoustrojowe, np. choroba reumatyczna, zapalenie wsierdzia, zapalenie kłębuszkowe nerek, zapalenie mięśnia sercowego, a nawet śmiertelna w skutkach posocznica (sepsa). Współcześnie takie zaawansowane stany chorobowe wymagają terapii antybiotykowej połączonej z interwencją stomatologa, który usuwa lub leczy kanałowo zęba zaatakowanego przez bakterie. W czasach neolitycznych zakażenie miazgi zębowej bardzo często kończyło się śmiercią.

Z prowadzonych przez dr Lorkiewicz badań wynika, iż mimo stosunkowo młodego wieku osób, od których pochodziły badane czaszki (średnia wieku zmarłych w całej populacji nie przekraczała 40 lat), zmiany okołowierzchołkowe występowały u 40,4 proc. mężczyzn i 35,6 proc. kobiet. Prawie na pewno były wynikiem zakażenia miazgi, do której doprowadziło używanie zębów jako narzędzi.


POWIĄZANE ARTYKUŁY

starozytne zeby
Przeciwciała w zębach z XIII w. rozpoznają współczesne antygeny Lekarz

Badanie naukowców z Uniwersytetu w Nottingham wykazało, że ludzkie zęby pobrane ze szkieletów datowanych na lata 1285–1470 przechowywały przeciwciała, które wciąż skutecznie identyfikują antygeny. Jak się uznaje, odkrycie to może być pomocne w lepszy...

stan mleczakow 1
Linie wzrostu na zębach dziecka a przyrost masy ciała Lekarz

Brytyjscy i nowozelandzcy naukowcy odkryli, że linie wzrostu na zębach dziecka mogą wskazywać na przyrost masy ciała we wczesnym okresie dojrzewania. Dzieci z szybszym biorytmem ważyły i przybierały na wadze mniej, podczas gdy te z wolniejszym rytmem...

shutterstock 87713035
Kryminalistyka – ślady ugryzienia niewiarygodne Lekarz

Kryminalistyczna analiza śladów ugryzienia przez człowieka jest niekiedy podstawą wydawania wyroków skazujących, ale opublikowane przed kilkoma tygodniami wyniki badania naukowców z Buffalo (USA) wykazały, że jej stosowanie nie ma poparcia w wiarygod...

ROZWIŃ WIĘCEJ
zab obok lusterka i zglebnika
"Scientific Reports": życie człowieka zapisane w zębach Lekarz

Naukowcy z Uniwersytetu w Nowym Jorku przeanalizowali budowę i skład zębów 15 chętnych osób. Okazało się, że można z nich wyczytać wiele informacji o życiu każdego pacjenta – informuje "Scientific Reports". Według naukowców z New York University, z ...

zloty drut
Złoty drut na zębach francuskiej hrabiny żyjącej w XVII w. Lekarz

Stosując tomografię CBCT francuscy archeolodzy ocenili stan stabilizowanych złotym drucikiem zębów arystokratki żyjącej na przełomie XVI i XVII wieku. Jak wynika z raportu opublikowanego pod koniec stycznia w „Journal of Archaeological Science: Repor...

klejnoty
Dlaczego Majowie umieszczali w zębach drogocenne klejnoty? Lekarz

Już jakiś czas temu odkryto, że starożytni Majowie umieszczali w swoich zębach drogocenne klejnoty. Jak się okazało, nie chodziło jednak tylko o ozdobę – „klej”, którym mocowano kamienie do zębów miał właściwości antybakteryjne, przeciwbólowe i przec...

ubytki w zebach
Jak uzupełnić ubytki w zębach? Pacjent

Ubytki w zębach, czyli fragmenty tkanek zębowych utracone najczęściej w wyniku próchnicy lub ukruszenia korony zębowej, uzupełnia się za pomocą różnych materiałów stomatologicznych. Tradycyjne wypełnienia kompozytowe niekiedy bywają zastępowane trwał...