Boli Cię ząb? Nie przesadzaj z lekami!

Kiedy ból zęba staje się nieznośny, naszym pierwszym odruchem jest przeszukanie domowej apteczki i jak najszybsze zażycie środków przeciwbólowych. Niestety, ten sposób nie zawsze jest skuteczny – bywa, że po przyjęciu specyfiku ból ulatnia się na krótko, a potem wraca ze zdwojoną siłą. W takim przypadku wiele osób wielokrotnie przekracza dopuszczalną dawkę leku, nie zważając na zawarte w ulotce ostrzeżenia. Tymczasem ignorowanie wytycznych dotyczących dawkowania może być dla naszego zdrowia bardzo niebezpieczne.

Skąd bierze się ból zęba?

Ból zęba wynika zazwyczaj z podrażnienia zakończeń bólowych znajdujących się w miazdze lub ozębnej zęba. Informacja o uszkodzeniu dociera do określonych obszarów mózgu poprzez włókna unerwiające zęby, dziąsła, żuchwę i szczękę (jest to tzw. szlak nocyceptywny). Zadanie leku przeciwbólowego polega na zablokowanie impulsu nerwowego, który niesie informację o bólu do mózgu.

Do ogólnodostępnych leków przeciwbólowych zaliczamy:
– leki nieopioidowe, zawierające paracetamol – o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym,
– niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) – np. kwas acetylosalicylowy, ibuprofen, naproksen – o działaniu przeciwbólowym, przeciwgorączkowym i dodatkowo przeciwzapalnym.

Stosowanie każdego leku wiąże się z pewnym ryzykiem, wynikającym z jego działań niepożądanych, efektów ubocznych lub interakcji. O interakcjach mówimy wtedy, kiedy podawane jednocześnie substancje modyfikują efekt terapeutyczny, co w pewnych okolicznościach może stanowić zagrożenie dla zdrowia pacjenta. Należy również pamiętać o tym, że wiele preparatów handlowych zawiera w swoim składzie tę samą substancję czynną, stąd ich łączne stosowanie może prowadzić do przedawkowania.

Paracetamol

W przeciwieństwie do niesteroidowych leków przeciwzapalnych paracetamol może być z powodzeniem stosowany u osób z chorobą wrzodową żołądka oraz u osób z nadciśnieniem tętniczym. Warto jednak pamiętać, że jak wszystkie nieopioidowe leki przeciwbólowe paracetamol po przekroczeniu pewnej dawki nie zwiększa już siły swojego działania. Maksymalna dopuszczalna dawka paracetamolu wynosi 4 g na dobę (tabletek po 500 mg każda w ciągu 24 godzin).

Podkreślmy – zażywanie kolejnych tabletek Paracetamolu mija się z celem i nie przynosi istotnej poprawy. Co więcej, takie działanie zwiększa ryzyko działań niepożądanych leku, bez żadnych korzyści w zniesieniu bólu.

Należy pamiętać, iż na rynku znajduje się obecnie około 40 różnych preparatów zawierających paracetamol (np. Apap, Panadol, Efferalgan, Paracetamol, Etoran). Nie należy stosować tych leków jednocześnie, gdyż można w ten sposób przekroczyć dopuszczalną dawkę, co zwiększa ryzyko uszkodzenia wątroby lub nerek. Paracetamolu nie wolno również łączyć z inhibitorami MAO, lekami przeciwzakrzepowych z grupy kumaryn, lekami przeciwpadaczkowymi, przeciwgruźliczymi i niektórymi lekami nasennymi.

Kwas acetylosalicylowy (Aspiryn, Polopiryna, Upsarin) ma właściwości przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i przeciwzapalne. Ze względu na dosyć liczne działania niepożądane dziś jest stosowany głównie jako lek do walki z niewielkim bólem (przy bólach nasilonych jest mało skuteczny). Kwasu acetylosalicylowego powinny wystrzegać się osoby z chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy, osoby z uszkodzeniem nerek i słuchu, nadciśnieniem tętniczym oraz z astmą aspirynową. Nie należy także zażywać więcej niż 1-2 tabletki na raz, gdyż zwiększenie dawki nie wpłynie na poprawę skuteczności.

Ibuprofen (Ibuprofen, Ibuprom, Nurofen, Ibufen, Ibum) – jest stosowany w bólach różnego pochodzenia o słabym i średnim nasileniu. Zazwyczaj jedna tabletka zawiera 200 mg ibuprofenu. Maksymalne działanie przeciwbólowe osiągane jest przy dawce 400 mg, czyli po zażyciu dwóch tabletek. Nie należy przekraczać dawki 10 tabletek na dobę.

Ibuprofenu nie wolno łączyć z kwasem acetylosalicylowym, ponieważ kwas zmniejsza jego działanie przeciwzapalne i zwiększa ryzyko krwawień z przewodu pokarmowego. Ponadto ibuprofen jest zabroniony w przypadku ostrej fazy choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy i skazy krwotocznej. Nie wolno go również stosować u kobiet w ciąży i okresie karmienia piersią.

O czym warto pamiętać, zażywając leki przeciwbólowe

– Substancje czynne zawarte w lekach wchodzą w interakcje z jedzeniem! Dlatego jeśli przyjmujemy środki przeciwbólowe, nie popijajmy ich sokami owocowymi, zwłaszcza zawierającymi silne kwasy, np. pomarańczowym lub grejpfrutowym i wystrzegajmy się produktów zawierających błonnik (kasz, otrębów, razowego chleba).

– Leków przeciwbólowych nie wolno łączyć z alkoholem – taki zestaw może nam uszkodzić watrobę!

– Aby uniknąć podrażnienia żołądka, wybierajmy tabletki w specjalnych osłonkach i przyjmujmy je po jedzeniu wraz z dużą ilością płynów.

Miejmy również świadomość, iż w przypadku ostrych stanów zapalnych, np. zapalenia miazgi lub tkanek okołowierzchołkowych, kupowane bez recepty leki przeciwbólowe  niestety niewiele nam pomogą. Aby skutecznie uwolnić się od bólu i cierpienia, musimy jak najszybciej odwiedzić dentystę.

B.Sz.